ITPP1/443-1177/09/BJ - Opodatkowanie przeniesienia prawa użytkowania wieczystego działek gruntu na rzecz gminy w zamian za zaległości podatkowe.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2009 r., (data wpływu 3 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przeniesienia prawa użytkowania wieczystego działek gruntu na rzecz gminy w zamian za zaległości podatkowe - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 grudnia 2009 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przeniesienia prawa użytkowania wieczystego działek gruntu na rzecz gminy w zamian za zaległości podatkowe.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

"P." S.A. są użytkownikiem wieczystym nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa. Wobec Gminy Miasta mają zobowiązania podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości. Podmiot złoży wniosek o wyrażenie zgody na przeniesienie na rzecz Gminy prawa użytkowania wieczystego działek gruntu w zamian za zaległości podatkowe w trybie art. 66 ustawy - Ordynacja podatkowa z dnia 29 sierpnia 1997 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

Dla przedmiotowego terenu obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w przeważającej części o funkcji KD 82 "Teren ulicy zbiorczej - odcinek projektowanej ulicy W" i funkcji "Zabudowa mieszkaniowa ekstensywna".

Na przedmiotowych działkach Gmina poniosła nakłady w związku z budową ulicy W. Pierwszy etap robót zakończono w lutym 2007 r., natomiast drugi etap zakończono w listopadzie 2008 r. Poniesione nakłady stanowią:

W ewidencji gruntów przedmiotowe działki sklasyfikowane są jako: - drogi, grunty orne, zurbanizowane tereny niezabudowane.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wygaśniecie zobowiązania podatkowego w myśl art. 66 ustawy - Ordynacja podatkowa poprzez przeniesienie prawa użytkowania wieczystego działek gruntu na rzecz gminy w zamian za zaległości Spółki (podatnika) z tytułu podatku od nieruchomości jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535).

W ocenie Wnioskodawcy, przeniesienie na wniosek podatnika na rzecz jednostek samorządu terytorialnego (Gminy), własności rzeczy w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podstawą poboru i odliczania podatku są czynności związane z działalnością gospodarczą, w związku z którą powstaje wartość dodana. Podatek od towarów i usług jest podatkiem konsumpcyjnym, uiszczanym przez finalnego konsumenta na ostatnim szczeblu obrotu, a opodatkowaniu podatkiem podlegają czynności wykonywane w ramach obrotu gospodarczego. Natomiast celem zawarcia umowy o przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych jest wyłącznie wygaśnięcie zobowiązania podatkowego, a więc zobowiązania o charakterze publicznoprawnym. Ustawodawca w art. 59 § 1 pkt 6 ustawy - Ordynacja podatkowa wprost wymienia przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych jako jeden ze sposobów wygaszenia zobowiązań podatkowych. Wobec powyższego trudno stwierdzić, że czynność ta jest realizowana w ramach obrotu gospodarczego oraz że powoduje osiągnięcie wartości dodanej, która stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Skoro podatek to publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, stąd przeniesienie własności towarów na rzecz tych podmiotów w ramach regulacji zaległych podatków nie jest świadczeniem "odpłatnym" w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. Podatnik, regulując podatek, nie uzyskuje nic w zamian, jak również organy państwa zgadzając się na pobranie podatku przy wykorzystaniu umownej formy przeniesienia własności, przewidzianej w art. 66 Ordynacji podatkowej, nie dokonują ekwiwalentnej czynności prawnej, która podlega opodatkowaniu. Nie można zatem uznać czynności, o której mowa wyżej, za odpłatną dostawę towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. NSA w uchwale z dnia 8 stycznia 2008 r., sygn. akt I FSK 1634/07 i wyroku z dnia 26 czerwca 2008 r., sygn. akt I FSK 714/07, sformułował tezę, że czynności o jakich mowa w art. 66 Ordynacji podatkowej, stanowią dodatkowy mechanizm poboru podatku, stąd też nie jest możliwe obciążenie ich podatkiem od towarów i usług. Za takim stanowiskiem przemawia również charakter podatku, który ma dotyczyć konsumpcji, co przejawia się z jednej strony w jego neutralności dla podatnika, a z drugiej, w faktycznym obciążeniu tym podatkiem finalnego odbiorcy - konsumenta. Zdaniem Wnioskodawcy, samorząd terytorialny zgadzając się na pobranie podatku (podatku, który stał się zaległością) na skutek niezapłacenia w terminie przy wykorzystaniu umownej formy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego przewidzianej w art. 66 § 2 Ordynacji podatkowej nie dokonuje ekwiwalentnej czynności prawnej, która co do zasady podlega opodatkowaniu. Gmina wykonuje jedynie swoje kompetencje w zakresie egzekwowania dochodów publicznych. Umowa przenosząca prawo użytkowania wieczystego dla swojej ważności wymaga aktu notarialnego. Umowa ta ma charakter umowy cywilnoprawnej. Zobowiązanie podatkowe ma za swój przedmiot świadczenie, które zgodnie z jego treścią przynależy wierzycielowi. Dotyczy więc ono stosunków prawnych na gruncie, których powstaje wierzytelność jednego podmiotu (wierzyciela) do żądania od drugiego podmiotu (dłużnika) określonego świadczenia. Od strony formy zewnętrznej zobowiązanie podatkowe przypomina zobowiązanie cywilnoprawne. Inaczej jednak niż w prawie cywilnym umowa między wierzycielem a dłużnikiem nie odgrywa tu żadnej roli, gdyż stosunek zobowiązaniowy nie wywodzi się z niej, lecz bezpośrednio z ustawy i ma swoje źródło w prawie publicznym.

Organ podatkowy stwierdzając wygaśnięcie zobowiązania podatkowego wydaje decyzję na podstawie art. 66 § 5. Decyzja organu podatkowego ma charakter administracyjnoprawny. Wobec tego Gmina nie powinna zapłacić podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 grudnia 2008 r., rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Natomiast towarami, w świetle art. 2 pkt 6 ustawy są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przeniesienie własności rzeczy w zamian za zaległości podatkowe, o którym mowa w art. 66 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) następuje w drodze prywatnoprawnej. Umowa, na podstawie której dochodzi do przeniesienia własności rzeczy w rozliczeniu za zaległości podatkowe, jest umową cywilnoprawną, a charakter administracyjnoprawny ma jedynie zgoda urzędu skarbowego na zawarcie tej umowy.

Ustawodawca nie wyłączył z opodatkowania podatkiem od towarów i usług przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz gminy, powiatu lub województwa w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody ich budżetu. Dokonanie takiej czynności przewidzianej przepisami art. 66 § 1 pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, jest szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego, co nie zmienia faktu, że przeniesienie prawa użytkowania wieczystego jest czynnością, która zgodnie z powołanymi wyżej przepisami podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wygaśnięcie zobowiązania na podstawie ww. przepisu, jest następstwem zawarcia umowy cywilnoprawnej pomiędzy zobowiązanym do zapłaty podatku a gminą. Czynność będąca przedmiotem takiej umowy mieści się w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Podmiotem, na którym ciąży obowiązek podatkowy z tego tytułu jest podmiot, który w zamian za wygaśnięcie zaległości podatkowych przenosi prawo użytkowania wieczystego.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza podjąć decyzję o wygaśnięciu zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od nieruchomości dłużnika w zamian za przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej.

A zatem w niniejszej sprawie stwierdzić należy, iż czynność przeniesienia prawa użytkowania wieczystego w trybie art. 66 Ordynacji podatkowej, jako umowa cywilnoprawna w zamian za zaległości podatkowe jest - wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy - czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Czynność ta nie stanowi, po stronie gminy, jako podmiotu stwierdzającego wygaśnięcie zobowiązania, czynności skutkującej powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Obowiązek ten oraz zapłata podatku powstaje natomiast po stronie dłużnika - podmiotu przenoszącego prawo użytkowania wieczystego.

Dodatkowo należy zauważyć, iż tut. organ podatkowy nie analizował kwestii czy do czynności będącej przedmiotem wniosku będzie miała zastosowanie stawka podatku VAT czy też zwolnienie od podatku, nie było to bowiem przedmiotem zapytania.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.