ITPP1/443-1116/14/DM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 12 września 2014 r. (data wpływu 16 września 2014 r.), uzupełnionym w dniu 23 października 2014 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania świadczonej na rzecz członków usługi "centrali wzywania radio-taxi" za nieodpłatne świadczenie niepodlegające opodatkowaniu VAT - jest nieprawidłowe.

W dniu 16 września 2014 r. został złożony wniosek uzupełniony w dniu 23 października 2014 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania świadczonej na rzecz członków usługi wzywania centrali radio-taxi za nieodpłatne świadczenie niepodlegające opodatkowaniu VAT.

W złożonym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Zrzeszenie jest samorządną organizacją społeczno-zawodową osób wykonujących działalność w zakresie przewozu osób i bagażu taksówkami, zarejestrowaną w KRS i działającą w oparciu o uchwalony statut. Zrzeszenie działa na zasadzie całkowitej dobrowolności członkostwa, a jego statutowa działalność jest finansowana ze składek członkowskich. Zrzeszenie nie wykonuje usług przewozu taksówkami we własnym imieniu i na własny rachunek, prowadzi natomiast działalność gospodarczą polegającą na eksponowaniu reklam na taksówkach należących do członków Zrzeszenia, w zamian za reklamowanie usług taksówkowych świadczonych przez członków Zrzeszenia w internecie. Wśród zadań statutowych Zrzeszenia jest wymienione m.in. pomoc członkom Zrzeszenia w uzyskiwaniu zleceń przez prowadzenie centrali radio-taxi. W tym celu Zrzeszenie zatrudnia pracownice, wynajmie linie telefoniczne, posiada zezwolenie Urzędu Komunikacji Elektronicznej na użytkowanie częstotliwości radiowych i utrzymuje urządzenia radionadawcze. Członkowie nabywają natomiast na własny rachunek radiotelefony służące do łączności z centralą radio-taxi, urządzenia te stanowią ich własność. Każdy z członków, świadcząc usługi taksówkowe funkcjonuje jako odrębny przedsiębiorca i jest opodatkowany zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Funkcjonowanie utrzymywanej przez Zrzeszenie centrali radio-taxi nie jest typową działalnością usługową. Centrala działa na zasadzie "non-profit" nie pobierając od taksówkarzy ani pasażerów żadnych prowizji. Z centrali mogą korzystać wyłącznie członkowie Zrzeszenia, a wysokość pobieranej składki jest dla każdego stała i nie zależy od częstotliwości korzystania z centrali radio-taxi, ani od ilości uzyskanych w ten sposób zleceń (brak ekwiwalentności). Działalność centrali radio-taxi świadczona na rzecz członków Zrzeszenia ma charakter nieodpłatny.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego świadczenie przez Zrzeszenie na rzecz swoich członków usługi zakwalifikowanej wg symbolu PKWiU ex 52.21.29.0 jak usługi centrali wzywania radio-taxi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 2 ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na nieodpłatny charakter usługi nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 555 z późn. zm.). Jednocześnie, z uwagi na fakt, że wykonywanie tej usługi na rzecz członków Zrzeszenia odbywa się w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa nie ma zastosowania ustawowe domniemanie odpłatności przewidziane w art. 8 ust. 2 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Za odpłatne świadczenie usług - stosownie do zapisu art. 8 ust. 2 ustawy - uznaje się również:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez pojęcie świadczenia usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług lub dostawy towarów, to - co do zasady - niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności.

Z powyższego wynika zatem, że co do zasady warunkiem opodatkowania podatkiem od towarów i usług świadczenia usług jest ich odpłatny charakter. Wyjątkiem są czynności zrównane z odpłatnym świadczeniem usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Odpłatność oznacza wykonanie czynności (świadczenie usług) za wynagrodzeniem. Pomiędzy otrzymaną zapłatą a wykonanym świadczeniem powinien zachodzić bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. W przypadku zatem, gdy dana organizacja została zawiązana celem wykonania na rzecz swoich członków jednego, czy też kilku konkretnych świadczeń, składkę na jej rzecz należy potraktować, jako zapłatę za wykonaną usługę (podobnie: Komentarz do art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2003 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 04.54.535), A. Bartosiewicz, R. Kubacki, VAT. Komentarz, Lex, 2009, wyd. III).

Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Należy wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, iż wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie.

Pojęcie "odpłatności" pojawiło się również w orzeczeniu z 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin "zapłata" stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), w którym Trybunał zauważył, że czynność "podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy".

W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług podlega opodatkowaniu. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Pojęcia "podatnik" i "działalność gospodarcza", na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Podatnikami, zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnika" te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność, występując w obrocie gospodarczym.

Wobec powyższego warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - musi ona być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem będzie podatnikiem podatku od towarów i usług, a więc podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą. Tym samym, status podatnika podatku od towarów i usług, wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży towarów lub świadczenia usług jest podatnikiem podatku VAT, istotnym jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że Zrzeszenie jest samorządną organizacją społeczno-zawodową osób, wykonujących działalność taksówkową w zakresie przewozu osób i bagażu, działającą w oparciu o uchwalony statut. Zrzeszenie działa na zasadzie całkowitej dobrowolności członkostwa, a jego statutowa działalność jest finansowana ze składek członkowskich. Zrzeszenie nie wykonuje usług przewozu taksówkami we własnym imieniu i na własny rachunek, prowadzi natomiast działalność gospodarczą polegającą na eksponowaniu reklam na taksówkach należących do członków. Wśród zadań statutowych Zrzeszenia jest m.in. pomoc członkom w uzyskiwaniu zleceń przez prowadzenie centrali radio-taxi. W tym celu Zrzeszenie zatrudnia pracownice, wynajmie linie telefoniczne, posiada zezwolenie Urzędu Komunikacji Elektronicznej na użytkowanie częstotliwości radiowych i utrzymuje urządzenia radionadawcze. Członkowie nabywają natomiast na własny rachunek radiotelefony służące do łączności z centralą radio-taxi, urządzenia te stanowią ich własność. Każdy z członków, świadcząc usługi taksówkowe funkcjonuje jako odrębny przedsiębiorca i jest opodatkowany zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Centrala działa na zasadzie "non-profit" nie pobierając od taksówkarzy ani pasażerów żadnych prowizji. Z centrali mogą korzystać wyłącznie członkowie Zrzeszenia, a wysokość pobieranej składki jest dla każdego stała i nie zależy od częstotliwości korzystania z centrali radio-taxi, ani od ilości uzyskanych w ten sposób zleceń (brak ekwiwalentności).

Przedstawiony opis sprawy wskazuje, że finansowanie działalności statutowej Zrzeszenia, w tym zleceń przekazywanych przez radio-taxi pokrywane jest ze składek członkowskich, co Wnioskodawca sam potwierdza wskazując, że "statutowa działalność jest finansowana ze składek członkowskich", a wśród "zadań statutowych Zrzeszenia jest wymienione m.in. pomoc członkom Zrzeszenia w uzyskiwaniu zleceń przez prowadzenie centrali radio-taxi".

Zapłata składki związanej z przynależnością do Zrzeszenia przynosi zatem jego członkom bezpośrednie korzyści w postaci otrzymywania zleceń na przewozy taksówkami według określonych zasad. Uznać należy zatem, że kierowcy - członkowie Zrzeszenia, opłacając składki otrzymują ze strony Wnioskodawcy konkretne świadczenie.

Wobec powyższego, nie sposób zgodzić się z twierdzeniem, że czynności związane z przekazywaniem zleceń przez radio-taxi, a więc "usługi zakwalifikowane wg symbolu PKWiU ex 55.21.29.0 jako usługi centrali wzywania radio-taxi" mają charakter nieodpłatny i w uwagi na związek z prowadzeniem przedsiębiorstwa nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Skoro bowiem składki członkowskie przeznaczane są m.in. na pokrycie kosztów realizacji usług, polegających w istocie na przyjmowaniu zleceń telefonicznych od klientów na przewóz taxi i przekazywaniu ich członkom Zrzeszenia do realizacji przez radio-taxi, to - w ocenie tutejszego organu - należy uznać, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonywaną opłatą (składką), a otrzymanym świadczeniem w postaci przekazania zleceń przewozu.

Tym samym, spełniona zostaje przesłanka odpłatności za usługi przekazywania zleceń kierowcom taksówek, będącymi członkami Zrzeszenia, wobec czego usługi te są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy również podkreślić, że przyjęcie przeciwnego stanowiska prowadziłby do naruszenia zasady powszechności opodatkowania i nieuzasadnionego uprzywilejowania Zrzeszeń i ich członków wobec innych podmiotów realizujących podobne usługi i z nich korzystających.

Reasumując należy stwierdzić, że na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy, usługi "centrali wzywania radio-taxi" stanowią czynności podlegające regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług i są opodatkowane według zasad obowiązujących dla danego świadczenia.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.