ITPB4/4511-104/15/MP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 29 kwietnia 2015 r. (data wpływu 5 maja 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 maja 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 1 sierpnia 2002 r. Wnioskodawczyni nabyła wraz z mężem nieruchomość mieszkalną składającą się z czterech pokoi, kuchni, łazienki, wc i przedpokoju o łącznej powierzchni 63,6 m² oraz przynależnej do lokalu piwnicy o powierzchni 5,95 m². Z własnością lokalu związany jest udział wynoszący 163/10.000 części we własności wspólnych części budynku i prawie własności gruntu pod budynkiem.

W dniu 22 stycznia 2014 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni. Postanowieniem Sądu Rejonowego o nabyciu spadku z dnia 4 sierpnia 2014 r. spadek po zmarłym odziedziczyła Wnioskodawczyni oraz jej trzej synowie po 1/4 części każdy. W szczególności przedmiotem spadku były udziały do ww. nieruchomości.

W dniu 7 października 2014 r. Wnioskodawczyni aktem notarialnym dokonała częściowego odpłatnego zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego, w ten sposób, że udział wynoszący 625/1000 części stanowiącej własność Wnioskodawczyni, w wyniku odpłatnego zniesienia współwłasności, przypadł na współwłasność Jej dwóm synom. Z tytułu odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości Wnioskodawczyni otrzymała kwotę 118.750 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy przychód uzyskany przez Wnioskodawczynię z tytułu odpłatnego zniesienia współwłasności części udziałów przypadających Wnioskodawczyni po śmierci jej męża, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z uwagi na treść przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zbycie udziałów w nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z uwagi na 5 - letni okres, jaki upłynął od dnia nabycia przedmiotowej nieruchomości przez małżonków, tj. Wnioskodawczynię i Jej męża, na ich majątek małżeński wspólny.

Zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2, nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Nie będzie zatem stanowiło źródła przychodów odpłatne zbycie udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej oraz zostało dokonane po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. W ocenie Wnioskodawczyni, w oparciu o powołany powyżej przepis należy uznać, że nabycie udziału w nieruchomości w wyniku spadkobrania po mężu, z którym wcześniej nabyła ona nieruchomość do wspólności ustawowej małżeńskiej nie rodzi obowiązku podatkowego w oparciu o przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co do udziału nabytego w wyniku spadkobrania po mężu, w sytuacji, gdy zbycie nastąpiło przed upływem 5 lat od śmierci męża. Zaprezentowane stanowisko znajduje oparcie w aktualnym orzecznictwie sądów administracyjnych (np. II FSK 1101/11 z dnia 8 grudnia 2012 r., III SA/Wa 1177/13 z dnia 7 listopada 2013 r., I SA/Gd 447/14 z dnia 5 sierpnia 2014 r., I SA/Gd 716/14 z dnia 9 września 2014 r.).

Zgodnie z orzeczeniami sądów administracyjnych, nie ma możliwości określenia w jakiej części nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez małżonków nabywających razem tę nieruchomość, a pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej, o której mowa w art. 31 ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Naczelny Sąd Administracyjny za wadliwy uznał pogląd, zgodnie z którym w wyniku śmierci jednego z małżonków znajdujących się w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej z art. 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, drugi małżonek nabywa w drodze spadku po pierwszym małżonku, po raz drugi udział w tej samej nieruchomości, ponieważ z uwagi na istotę wspólności majątkowej małżeńskiej nie było możliwe wyodrębnienie przypadającego każdemu z małżonków udziału w nieruchomości już podczas pierwotnego, wspólnego nabycia nieruchomości.

Skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to zdaniem Wnioskodawczyni nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku.

Biorąc powyższe pod uwagę, w ocenie Wnioskodawczyni, skoro wraz z mężem nabyła ona powyższą nieruchomość do majątku wspólnego w 2002 r., to po śmierci męża nie mogła jej nabyć powtórnie. Zatem pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy liczyć od momentu nabycia nieruchomości przez małżonków do majątku wspólnego, tj. od końca 2002 r.

W związku z powyższym, przychód uzyskany w 2014 r. z tytułu odpłatnego zniesienia współwłasności części udziałów w nieruchomości przypadających Wnioskodawczyni po śmierci Jej męża nie podlega w całości opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z uwagi na upływ 5 -letniego okresu od nabycia nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy-przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w ww. przepisie.

Zatem dla określenia skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości i ww. praw majątkowych istotne jest ustalenie daty ich nabycia.

Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Z kolei w myśl art. 35 Kodeksu w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Dopełnieniem powyższych regulacji jest art. 43 § 1 Kodeksu stanowiący, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Zasada ta ma istotne znaczenie w sytuacji ustania ustawowej wspólności majątkowej.

Zgodnie z art. 50¹ Kodeksu, w razie ustania wspólności udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Z chwilą ustania wspólności ustawowej dochodzi do przekształcenia współwłasności łącznej, a każdy z małżonków może rozporządzać swoim udziałem w majątku wspólnym, który według domniemania jest równy udziałowi drugiego współmałżonka.

Wspólność ustawowa ustaje z chwilą śmierci jednego z małżonków i w sytuacji braku małżeńskiej umowy majątkowej, przepis art. 50¹ Kodeksu przesądza o tym, że udział w majątku wspólnym każdego z małżonków wynosił po #189;. To ten właśnie majątek podlega dziedziczeniu, a więc również nabyciu.

Stosownie do art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Zgodnie natomiast z art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Tym samym dniem nabycia przez spadkobiercę spadku jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.

Analizując powyższe regulacje prawne, stwierdzić należy, że w przypadku otrzymania przez małżonka w drodze dziedziczenia części udziału zmarłego małżonka przypadającego mu w majątku wspólnym zasadny jest wniosek, że w tej części mamy do czynienia z nabyciem jego udziału w majątku wspólnym. Jeżeli przedmiotem spadku jest udział w nieruchomości następuje nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle przedstawionych okoliczności stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni udział wynoszący #189; w nieruchomości, której odpłatnie zniesiono współwłasność w 2014 r., nabyła w 2002 r., zatem zgodnie z ww. art. 10 ust. 1 pkt 8 okres 5 lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do nabycia upłynął z dniem 31 grudnia 2007 r. Tym samym przychód z odpłatnego zbycia przypadający na ten udział nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pozostały udział w ww. nieruchomości Wnioskodawczyni nabyła natomiast w spadku w dniu śmierci małżonka, tj. 22 stycznia 2014 r. Dopiero od tej daty stała się właścicielem tego udziału. Zatem odpłatne zniesienie współwłasności przedmiotowej nieruchomości w części nabytej w drodze spadku po zmarłym mężu stanowi źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, który w konsekwencji podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu do przywołanych we wniosku wyroków, które zdaniem Wnioskodawczyni potwierdzają jej stanowisko należy stwierdzić, że orzeczenia sądów administracyjnych dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników osadzonych w określonym stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.