ITPB3/4510-405/15-6/PS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 20 lipca 2015 r. (data wpływu 12 sierpnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji w związku z umową cash-poolingu - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 sierpnia 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji w związku z umową cash-poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

X Sp. z o.o. (zwana dalej: "Wnioskodawcą" lub "Spółką") jest podmiotem funkcjonującym w branży mediów.

Wraz z podmiotami powiązanymi kapitałowo ze Spółką w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., będącymi osobami prawnymi z siedzibą na terytorium RP (zwane dalej także: "Grupą"), Spółka w celu poprawy efektywności zarządzania zasobami finansowymi, rozważa skorzystanie (wraz z innymi podmiotami należącymi do Grupy) z oferowanej przez banki tzw. usługi cash poolingu, czyli kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową. Usługa ta, polegająca na odpowiednim wykorzystaniu sumy dziennych sald (zarówno dodatnich, jak i ujemnych) na rachunkach bankowych uczestników byłaby świadczona w oparciu o poniżej opisany model usługi Zarządzanie płynnością finansową dotyczyć będzie osobno dla każdej z walut: PLN, USD oraz EUR.

Spółka przystąpi wraz z innymi podmiotami z Grupy (zwani dalej: "Uczestnicy Systemu"), jako uczestnik, do Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków (dalej: "System"). Pod tą nazwą będzie się kryła wspomniana powyżej usługa wspólnego zarządzania płynnością finansową, czyli cash pooling. Przystąpienie do Systemu nastąpi w efekcie zawarcia przez Spółkę z bankiem mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: "Bank") Umowy Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków (dalej: "Umowa"). Umowa ta będzie umową wielostronną i zostanie zawarta pomiędzy Bankiem a spółkami z Grupy (Uczestnicy Systemu oraz tzw. Koordynujący). Uczestnicy Systemu są zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT, posiadającymi siedziby działalności gospodarczej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Celem zawarcia Umowy jest nabywanie przez Spółkę i innych Uczestników Systemu usługi należącej do zakresu usług bankowych, polegającej na umożliwieniu przez Bank Spółce i innym Uczestnikom Systemu bardziej efektywnego, codziennego zarządzania środkami pieniężnymi i limitami oraz korzystania przez poszczególne spółki ze wspólnej płynności finansowej grupy kapitałowej.

Przed rozpoczęciem korzystania z usługi, Uczestnicy Systemu otworzą w Banku rachunki rozliczeniowe (dalej: "Rachunki Główne" lub "Grupa Rachunków"). Następnie Bank przyzna Uczestnikom Systemu dzienne limity zadłużenia na ich Rachunkach Głównych (dalej: "Limit Zadłużenia"). W ramach Umowy, inny podmiot powiązany ze Spółką jako Uczestnik Systemu, pełnić będzie dodatkowo funkcję tzw. Koordynującego, tj. będzie posiadać w Banku oprócz Rachunku Głównego również rachunek dodatkowy, pełniący role techniczną, wyłącznie dla przeprowadzenia transferów cash poolingu (dalej: "Rachunek Pomocniczy Koordynującego") oraz zostanie upoważniony przez pozostałych Uczestników Systemu, w tym Spółkę do reprezentowania Uczestników Systemu we wszelkich sprawach dotyczących Umowy oraz do podpisywania stosownych aneksów w tym zakresie.

Zgodnie z Umową, rozliczenia dokonywane pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami Systemu (w tym Koordynującym), w ramach Systemu, wykorzystywać będą instytucję przewidzianą treścią art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego, skutkującą tzw. subrogacją, tj. wstąpieniem w miejsce zaspokojonego wierzyciela.

Usługa będzie się opierała o bilansowanie (tekst jedn.: zerowanie) sald na prowadzonych przez Bank Rachunkach Głównych Uczestników Systemu z wykorzystaniem Rachunku Głównego Koordynującego. Bilansowanie sald dokonywane będzie na koniec każdego dnia roboczego z chwilą postawienia w wymagalność Limitów Zadłużenia przyznanych przez Bank Uczestnikom Systemu.

Oznacza to, iż przy wykorzystaniu wskazanego powyżej mechanizmu prawnego Koordynujący dokonywał będzie spłaty wobec Banku wymagalnych sald zadłużenia wszystkich Uczestników Systemu z tytułu wykorzystania przez nich Limitów Zadłużenia, wykorzystując dostępne dodatnie salda Rachunków Głównych, a Uczestnicy Systemu dokonywali będą spłaty wymaganego zadłużenia Koordynującego wobec Banku. W efekcie zastosowania instytucji subrogacji, Uczestnikom Systemu, których dodatnie saldo Rachunku Głównego zostanie wykorzystane do spłaty salda zadłużenia innego Uczestnika Systemu, przysługiwało będzie roszczenie, obciążone stosownymi odsetkami określonymi w Umowie.

Jednocześnie Umowa przewiduje opcję uruchomienia bądź wyłączenia na zlecenie Koordynującego automatycznych transferów zwrotnych realizowanych przez Bank następnego dnia funkcjonowania Systemu, czyli powrót do stanu sald na Rachunkach Głównych z końca poprzedniego dnia funkcjonowania Systemu. Podstawą prawną zwrotnych transferów pomiędzy Rachunkami Głównymi a Rachunkiem Głównym Koordynującego i Rachunkiem Pomocniczym Koordynującego jest rozliczenie roszczeń subrogacyjnych pomiędzy Uczestnikami Systemu i Koordynującym. Odsetki obliczone będą od dziennych niespłaconych sald ujemnych na Rachunku Głównym odpowiedniego Uczestnika Systemu Wykorzystującego Limit Zadłużenia, na podstawie rzeczywistej liczby dni w danym miesiącu i roku wynoszącego 365 dni i będą płatne miesięcznie, w ostatnim Dniu Roboczym miesiąca.

Podsumowując, w ramach Systemu Bank będzie wykonywał na koniec każdego dnia roboczego w szczególności następujące czynności:

Zgodnie z zawartą Umową, za świadczenie przedmiotowej usługi cash poolingu Bank będzie otrzymywał od Spółki oraz pozostałych Uczestników Systemu wynagrodzenie. Inne istotne uwarunkowania faktyczne:

a. Bank nie jest podmiotem powiązanym kapitałowo ani ze Spółką, ani jakimkolwiek innym Uczestnikiem Systemu - żadna z przesłanek z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. nie będzie spełniona;

b. Rachunkami Głównymi będą rachunki bieżące Uczestników Systemu, w tym Rachunek Główny Spółki, z których już obecnie korzystają oni dla celów prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej. Nowo otwartym rachunkiem będzie jedynie Rachunek Pomocniczy Koordynującego, który będzie pełnił rolę techniczną, wyłącznie w celu wykazywania salda końcowego całego systemu cash pool. Realizacja rozliczeń cash pool między Uczestnikami Systemu a Koordynującym będzie realizowana poprzez Rachunek Główny Koordynującego;

c. Zgodnie z treścią Umowy Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi każdy Uczestnik Systemu nieodwołalnie upoważni Bank do obciążania jego Rachunku Głównego, a Koordynujący nieodwołalnie upoważni Bank do obciążania Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego Koordynującego kwotami wykorzystanymi przez Uczestników Systemu w ramach Limitu Zadłużenia, które nie zostaną spłacone Bankowi przez któregokolwiek z Uczestników Systemu Wykorzystujących Limit Zadłużenia. W związku z powyższym z chwilą obciążenia któregokolwiek z Rachunków Głównych lub Rachunku Pomocniczego Koordynującego, każdy z Uczestników Systemu, którego Środki Pieniężne zostaną wykorzystane do spłaty wykorzystanych kwot Limitu Zadłużenia na pozostałych Rachunkach Głównych, nabędzie wierzytelność Banku wobec Uczestników Systemu Wykorzystujących Limit Zadłużenia, których wykorzystane kwoty Limitów Zadłużenia zostały spłacone z jego Środków Pieniężnych. Z chwilą nabycia wierzytelności, o której mowa powyżej, Uczestnik Systemu, którego Środki Pieniężne zostały wykorzystane do spłaty kwot Limitu Zadłużenia wykorzystanego przez Uczestnika Systemu Wykorzystującego Limit Zadłużenia nabędzie wobec spłaconego przez niego Uczestnika Systemu Wykorzystującego Limit Zadłużenia roszczenie do spłaty świadczenia wynikającego z nabycia wierzytelności wraz z należnymi odsetkami z tego tytułu. Kwota Roszczenia będzie równa kwocie nabytej wierzytelności;

e. Zgodnie z treścią Umowy Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi, każdy Uczestnik Systemu upoważni Koordynującego do wykonywania następujących czynności w imieniu któregokolwiek lub wszystkich Uczestników Systemu:

* podpisania z Bankiem - w imieniu Uczestników Systemu i innymi podmiotami - aneksu do Umowy, na mocy którego inne podmioty staną się Uczestnikami Systemu;

* wyłączenia Rachunku z Systemu w imieniu tegoż Uczestnika Systemu poprzez złożenie zawiadomienia skierowanego do Banku;

* zmiany lub zastępowania treści zleceń lub załączników do Umowy pod warunkiem uzyskania uprzedniej pisemnej zgody Banku;

* negocjowania z Bankiem wysokości oprocentowania, które Bank będzie stosował odpowiednio w przypadku dodatnich i ujemnych sald na wszystkich Rachunkach Głównych;

* negocjowania z Bankiem wysokości opłat i kosztów związanych z niniejszą Umową;

* reprezentowania Uczestników Systemu we wszelkich sprawach dotyczących Umowy, oraz do podpisywania stosownych aneksów w tym zakresie. Ponadto możliwe jest udostępnienie Koordynującemu prawa do zlecania Bankowi zmiany wysokości limitów Zadłużenia w Rachunkach Głównych Uczestników Systemu, która każdorazowo będzie podlegała akceptacji Banku;

f. Koordynujący w imieniu Uczestników Systemu będzie wykonywał czynności administracyjne na podstawie upoważnienia zawartego w treści Umowy Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi. Koordynujący nie będzie otrzymywał od Uczestników Systemu ani od Banku wynagrodzenia za czynności administracyjne określone w Umowie;

g. Uczestnicy Systemu są solidarnie odpowiedzialni za dokonywanie na rzecz Banku płatności opłat i kosztów, określonych w Umowie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, solidarna odpowiedzialność za dokonywanie na rzecz Banku płatności opłat i kosztów, nie stanowi przychodu z tytułu świadczeń nieodpłatnych lub świadczeń częściowo odplatanych w Spółce.

2. Czy dla Spółki jako Uczestnika Systemu, przychodami podatkowymi będzie otrzymana przez Spółkę kwota odsetek jej należnych, wpłaconych na Rachunek Główny Spółki będącej Uczestnikiem Systemu.

3. Czy dla Spółki jako Uczestnika Systemu kosztami uzyskania przychodów będą wydatki poniesione przez Spółkę z tytułu zapłaconych odsetek w związku z uczestnictwem w Systemie za korzystanie ze środków pieniężnych w ramach Systemu.

4. Czy dla Spółki wydatki poniesione z tytułu opłat zapłaconych Bankowi za usługi świadczone przez Bank w ramach Systemu będą stanowić koszty uzyskania przychodu.

5. Czy wszelkie pozostałe - poza wskazanymi w pyt. nr 2,3 i 4 - transfery środków finansowych w ramach Systemu pomiędzy jego uczestnikami, tzn. środki finansowe nie będące odsetkami, nie będą generować odpowiednio przychodów ani kosztów ich uzyskania na gruncie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. w Spółce.

6. Czy zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, koszty odsetek naliczonych przez Bank w związku z Systemem za udostępnienie Spółce przez innych Uczestników Systemu środków pieniężnych podlegać będą w Spółce ograniczeniu w zaliczaniu w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

7. Czy w związku z uczestnictwem Spółki w Systemie na Spółce spoczywał będzie obowiązek dokumentacyjny wynikający z art. 9a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

8. Czy w związku z czynnościami wykonywanymi w ramach Systemu Wnioskodawca nie będzie świadczył jakiejkolwiek usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym nie będzie działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług z tego tytułu.

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź w zakresie pytania szóstego. Wniosek Spółki w części dotyczącej pozostałych pytań będzie przedmiotem odrębnych rozstrzygnięć.

Zdaniem Spółki, przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów odsetek wypłacanych w ramach Systemu cash pooliong nie znajdą zastosowania ograniczenia wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 lub pkt 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Jednocześnie, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 61 tej ustawy, za koszty uzyskania przychodów nie uważa się odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni. W odniesieniu do obu powyższych sytuacji, zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy, przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i pkt 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Dodatkowo, zgodnie z art. 16 ust. 7g ustawy, wartość zadłużenia, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61, pomniejsza się o wartość pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, wskazanym w tych przepisach.

Natomiast zgodnie z art. 16 ust. 7h powołanej ustawy, wartość kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę - w przypadku spółek - pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16 m ustawy.

W omawianej strukturze cash poolingu występują co najmniej dwa podmioty, a mianowicie podmiot posiadający wolne środki finansowe oraz występujący w roli pośrednika bank działający we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w transakcjach cash poolingowych dla każdego z podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, co jednak nie prowadzi do zawarcia pomiędzy nimi umowy pożyczki. Żaden z Uczestników Systemu nie zobowiązuje się do przeniesienia na własność innego Uczestnika określonej ilości pieniędzy, a także żaden z Uczestników nie zobowiązuje się do ich zwrotu. Wszystkie transfery środków będą wykonywane na podstawie instytucji subrogacji w sposób automatyczny. Uczestnicy Systemu dysponujący saldem dodatnim nie mają wiedzy odnośnie tego, jaka część zgromadzonych na ich Rachunku Głównym nadwyżek przetransferowana na Rachunek Główny Koordynującego zostaje wykorzystana przez pozostałych Uczestników. W związku z powyższym nie można wskazać, który z Uczestników pełniłby funkcję dającego pożyczkę, a który biorącego pożyczkę. Także przedmiot pożyczki pozostaje nieokreślony, ponieważ zasilenie rachunku bieżącego Uczestnika o niedoborze finansowym następuje z Rachunku Głównego Koordynującego, a nie ze środków zgromadzonych na rachunku Uczestnika Systemu dysponującego nadwyżką. W żadnym momencie nie dojdzie do bezpośredniego przepływu środków pomiędzy Uczestnikami Systemu, co oznacza że Uczestnicy Systemu nie dokonują pomiędzy sobą żadnych bezpośrednich transakcji. To Bank oblicza oprocentowanie od salda na Rachunku Głównym Koordynującego i to Bank alokuje odsetki na odpowiednie rachunki bieżące Uczestników.

W kontekście powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, ograniczenia dotyczące niedostatecznej kapitalizacji przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy nie znajdują zastosowania w odniesieniu do omawianego zdarzenia przyszłego, a odsetki wypłacane przez Spółkę, w przypadku stwierdzenia salda ujemnego, będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów na zasadach ogólnych zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy.

Zdaniem Spółki, Umowa, w stosunku pomiędzy Uczestnikami Systemu oraz Wnioskodawcą, nie nosi znamion umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ponieważ w związku z zawarciem Umowy żaden z Uczestników Systemu, w tym Wnioskodawca, nie zobowiązał się do przeniesienia na rzecz innego podmiotu określonej kwoty pieniędzy (żaden z uczestników Systemu nie posiada informacji, czy i w jakiej wysokości pokryje dług innego Uczestnika Systemu wobec Banku). Tytuły prawne rozliczeń dokonywanych pomiędzy uczestnikami Systemu (w tym Wnioskodawcą) oparte będą na subrogacji (po spłacie przez Uczestnika Systemu zadłużenia innego Uczestnika Systemu wobec Banku, nastąpi wstąpienie tego Uczestnika Systemu w miejsce zaspokojonego wierzyciela).

W konsekwencji, przepisy dotyczące tzw. cienkiej kapitalizacji nie powinny mieć zastosowania z uwagi na niespełnienie jednej z przesłanek wskazanej w tych przepisach: podstawą dokonywanych transferów w ramach Systemu nie będą bowiem pożyczki, o których mowa w tych przepisach. Uczestnicy Systemu zobowiążą się do konsolidowania swoich środków ze środkami innych uczestników, a nie do pożyczenia ich konkretnemu uczestnikowi w określonej kwocie. Umowa nie może być więc uznana za pożyczkę w takim rozumieniu, ponieważ żadna ze stron Umowy nie zobowiązuje się do przeniesienia na własność drugiej strony określonej ilości pieniędzy, a także żadna ze stron nie zobowiązuje się do ich zwrotu. Wszelkie transfery środków będą wykonywane na podstawie subrogacji, w sposób automatyczny.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy, tzw. kwalifikowanym pożyczkodawcą jest podmiot, posiadający bezpośrednio lub pośrednio określony udział w kapitale zakładowym podatnika. W przypadku zdarzenia przyszłego będącego przedmiotem wniosku, Bank (jako potencjalny pożyczkodawca, tzn. podmiot przyznający Limit Dzienny poszczególnym uczestnikom Systemu) nie będzie posiadać udziałów bądź akcji Uczestników Systemu, a tym samym nie będzie stanowić kwalifikowanego pożyczkodawcy dla któregokolwiek z uczestników. W konsekwencji brak jest podstaw do uznania, że ograniczenia wynikające z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 tej ustawy znajdą zastosowanie.

Podsumowując powyższe, odsetki od wzajemnych zobowiązań, powstałe zgodnie z zasadami funkcjonowania Systemu zawartymi w Umowie, obliczane przez Bank i wypłacane przez Wnioskodawcę, nie będą podlegać ograniczeniom dotyczącym przepisów o tzw. cienkiej kapitalizacji, wynikającym z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy.

Spółka wskazuje, iż powyższe stanowisko zostało potwierdzone w szeregu wydanych w analogicznym stanie faktycznym interpretacji indywidualnych, w tym:

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 2 maja 2012 r. sygn. IPTPB3/423-54/12-3/MF,

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2012 r. sygn. IPPB5/423-185/12-2/JC,

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 marca 2012 r. sygn. IPPB5/423-25/12-2/JC,

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 29 listopada 2012 r. sygn. IPPB5/423-759/12-6/JC,

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 5 grudnia 2012 r. sygn. IBPBI/2/423-1145/12/CzP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Umowa "cash poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy przez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool leadera, którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (...).

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 61 ww. ustawy: nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Zatem ograniczeniom przewidzianym w powyższych regulacjach podlegają odsetki od pożyczek udzielanych spółce (pożyczkobiorcy) przez określoną grupę podmiotów (pożyczkodawców), tj.:

W przypadku przekroczenia przez spółkę (pożyczkobiorcę) wskaźnika zadłużenia w odniesieniu do ustalonego kapitału własnego, odsetki od pożyczek zaciągniętych od podmiotów wskazanych powyżej nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów w części, w jakiej kwota zadłużenia przekracza ten wskaźnik.

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych: przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do opisanej umowy cash poolingu. Stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, że jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy) celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez taki inny podmiot środki finansowe podlegać będą zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek. Przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy regulują podatkowe skutki tzw. "niedostatecznej kapitalizacji" i mają zastosowanie do pożyczek udzielanych pomiędzy spółkami kapitałowymi powiązanymi ze sobą w sposób, o którym mowa w tym przepisie.

Opisana we wniosku umowa cash poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b ustawy. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnej - wynikającej z logiki systemu zarządzania płynnością finansową - konieczności zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek, co wynika z zasad funkcjonowania przedstawionego systemu. Spółka będzie otrzymywać odsetki w przypadku, gdy zgromadzone przez nią środki będą zasilały system, oraz będzie zobowiązana do zapłaty odsetek w sytuacji, gdy saldo ujemne na jej koncie zostanie wyrównane środkami pochodzącymi z systemu. Podkreślić przy tym należy, że brak sporządzonej umowy pożyczki pomiędzy uczestnikami systemu nie przekreśla możliwości uznania określonych transakcji za umowę pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy. Przepis ten wprowadza bowiem własną definicję wskazanej umowy na potrzeby przepisów dotyczących tzw. cienkiej kapitalizacji.

Z ekonomicznego punktu widzenia finansowanie to ma cechy pożyczki, gdyż w wyniku sfinansowania ujemnego salda wykazanego przez danego uczestnika umowy nadwyżką środków zgromadzonych przez innych uczestników, uczestnik ten nie jest zobowiązany do zapłaty odsetek na rzecz banku z tytułu debetu jego rachunku, który by wystąpił w sytuacji, gdyby niedoboru tego nie pokrył inny uczestnik umowy. W miejsce zatem dłużnego kredytowania debetu, jaki występuje na rachunku prowadzonym na rzecz danego uczestnika, w następstwie umowy cash poolingu kredytowanie takie jest realizowane ze środków nie banku, lecz innego bądź innych uczestników umowy, w zamian za wynagrodzenie wypłacane w postaci odsetek tym uczestnikom, którzy wykazywali saldo dodatnie, i którzy tym samym finansowali także saldo ujemne innych uczestników.

Uzyskiwane zatem przez uczestników umowy wynagrodzenie w postaci odsetek jest uzyskane z tytułu czasowego finansowania debetu innych uczestników umowy. Tym samym nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku środków finansowych, które posłużą pokryciu niedoborów finansowych innych uczestników umowy, można mówić o ich udzieleniu innym uczestnikom umowy w formie pożyczki w rozumieniu wyżej powołanego art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zauważyć należy, że od 1 stycznia 2015 r. oprócz zmian w zakresie brzmienia przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60, 61 oraz ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wprowadzono do ustawy nowe przepisy, które mogą mieć wpływ na zakres stosowania przepisów dotyczących tzw. "cienkiej kapitalizacji". W szczególności zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 7g ww. ustawy wartość zadłużenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, pomniejsza się o wartość pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, wskazanym w tych przepisach. Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7h ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wartość kapitału własnego, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki lub funduszu udziałowego w spółdzielni, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki lub członkom wobec tej spółdzielni, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Odnosząc powyższe do przedstawionego zdarzenia przyszłego należy wskazać, że w sytuacji gdy Spółka będzie wykazywała saldo debetowe, a łączna wartość zadłużenia wobec podmiotów wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, liczonego z uwzględnieniem art. 16 ust. 7g ustawy, przekroczy wartości kapitału własnego Spółki, wówczas w odniesieniu do odsetek płaconych na rzecz podmiotów, o których mowa w ww. przepisach, w związku z uczestnictwem w umowie cash poolingu mogą znaleźć zastosowanie ograniczenia wynikające z przepisów dotyczących tzw. niedostatecznej kapitalizacji.

Reasumując #8722; w odniesieniu do odsetek wypłacanych przez Spółkę w ramach umowy cash poolingu ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych mogą znaleźć zastosowanie.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji należy stwierdzić, że zapadły one w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego niniejszą interpretację.

Należy również nadmienić, że - zgodnie z art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej - minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeśli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.