ITPB3/423-623c/14/DK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 24 grudnia 2014 r. (data wpływu 29 grudnia 2014 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej możliwości zaliczenia do pośrednich kosztów uzyskania przychodów kosztów ustanowienie służebności gruntowej na czas nieoznaczony - jest prawidłowe.

W dniu 29 grudnia 2014 r. został złożony wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej możliwości zaliczenia do pośrednich kosztów uzyskania przychodów kosztów ustanowienie służebności gruntowej na czas nieoznaczony.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka jest osobą prawną (spółką z ograniczoną odpowiedzialnością) z siedzibą na terytorium Polski, podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych oraz czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: "VAT"). Przedmiotem działalności gospodarczej Spółki jest wynajem i zarządzanie nieruchomościami, realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków oraz roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. X jest spółką zależną w 100% od Y S.A. (dalej: "Spółka matka").

XXX jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości oraz właścicielem położonych na niej budynków stanowiących odrębne nieruchomości oraz budowli i urządzeń (dalej: "Nieruchomość 1"). Inna spółka zależna w 100% od Spółki matki (dalej: "Z") jest użytkownikiem wieczystym innej nieruchomości (dalej: "Nieruchomość 2"). Nieruchomość 1 i Nieruchomość 2, zgodnie z uchwałą nr XXX Rady Miasta XY z dnia 24 września 2014 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części dzielnicy Śródmieście w XY, rejonu ulic W i Ws, zostały przeznaczone pod drogi publiczne.

Y jest ponadto użytkownikiem wieczystym nieruchomości oraz właścicielem położonych na niej budynków stanowiących odrębne nieruchomości oraz budowli i urządzeń sąsiadujących z Nieruchomością 1 i Nieruchomością 2 (dalej "Nieruchomość 3").

W zamierzeniu Nieruchomość 3 przeznaczona jest pod realizację inwestycji o charakterze mieszkaniowo-usługowo-przemysłowym, jednak na chwilę obecną nie nastąpiła konkretyzacja tych inwestycji (nie jest wiadome, jakie konkretnie inwestycje zostaną zrealizowane) oraz nie jest znany ewentualny inwestor, który zrealizowałby te inwestycje (wspólnie z X i Z lub po nabyciu przez inwestora X i Z). Zrealizowane inwestycje zostaną przeznaczone na sprzedaż/wynajem (będą to w zamierzeniu wyłącznie czynności opodatkowane VAT).

Reprezentant Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta XY (dalej: "Skarb Państwa"), które jest zainteresowane przystąpieniem do inwestycji w ciągi komunikacyjne na Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 oraz X i Z porozumiały się w sprawie zawarcia (pod określonym warunkiem zawieszającym) umowy (dalej: "Umowa"), która przewidywać będzie m.in. rozwiązanie użytkowania wieczystego Nieruchomości 1 oraz Nieruchomości 2. Zawarcie Umowy będzie dla X i Z niezbędne w celu umożliwienia realizacji inwestycji o charakterze mieszkaniowo-usługowo-przemysłowym na Nieruchomości 3. Umowa przewidywała będzie m.in. następujące postanowienia:

* przeniesienie posiadania Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 na rzecz Skarbu Państwa nastąpi z pozostawieniem Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 we władaniu X i Z jako dzierżawców tych nieruchomości;

* X zrzeknie się wynagrodzenia za wzniesione przez Spółkę lub nabyte przez Spółkę na własność budynki i inne urządzenia, znajdujące się na Nieruchomości 1, tj. wynagrodzenia, o którym mowa w art. 33 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w części, w jakiej wynagrodzenie to przewyższy wynagrodzenie brutto, które zostanie naliczone z tytułu ustanowienia przez Skarb Państwa - w celu zapewnienia dostępu do drogi publicznej dla wskazanych w Umowie działek - służebności gruntowej na czas nieoznaczony albo oznaczony, polegającej na prawie przejazdu i przechodu przez działki znajdujące się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomość 3. Jednorazowe wynagrodzenie z tytułu ustanowienia powyższych służebności zostanie zapłacone na rzecz Skarbu Państwa w dniu ustanowienia służebności poprzez potrącenie z wynagrodzeniem należnym X, o którym mowa powyżej;

* Skarb Państwa w celu zapewnienia komunikacji pomiędzy działkami znajdującymi się w obrębie Nieruchomości 3, ustanowi na działkach znajdujących się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 służebność gruntową na czas nieoznaczony albo oznaczony, polegającą na prawie wybudowania pomostu/kondygnacji nadwieszonej nad tymi działkami na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3. Jednorazowe wynagrodzenie z tytułu ustanowienia powyższych służebności zostanie zapłacone do dnia ustanowienia służebności;

* Skarb Państwa (po uzyskaniu niezbędnych zgód) ustanowi na czas nieoznaczony albo oznaczony na działkach znajdujących się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 odpłatną służebność gruntową, polegającą na prawie poprowadzenia instalacji, sieci i urządzeń: ciepłowniczych, wodociągowych, elektroenergetycznych, teletechnicznych oraz kanalizacji sanitarnej i deszczowej na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3.

Z tytułu ustanowienia powyższych służebności Spółka poniesie wydatki takie jak: wynagrodzenie dla Skarbu Państwa ustanawiającego służebności, opłaty notarialne, skarbowe i sądowe.

Po ustanowieniu przedmiotowych służebności, Spółka otrzyma wystawione przez Skarb Państwa faktury VAT, dokumentujące ustanowienie powyższych służebności, na których naliczony zostanie podatek VAT wg właściwej stawki.

Ponadto X zobowiąże się do wyburzenia na własny koszt części budynków znajdujących się na działce wchodzącej w skład Nieruchomości 1 oraz usunięcia wszelkich elementów, części składowych oraz pozostałości tych budynków, w tym należących do Spółki matki, przy czym z chwilą rozbiórki tych budynków ich pozostałości po rozbiórce, staną się własnością odpowiednio Spółki lub Spółki matki bez dodatkowego wynagrodzenia, pod warunkiem ziszczenia się umówionych warunków.

W związku z powyższym, zadano następujące pytania.

1. Czy otrzymanie przez Spółkę od Skarbu Państwa wynagrodzenia za wzniesione przez Spółkę lub nabyte przez nią na własność budynki i inne urządzenia, znajdujące się na Nieruchomości 1, tj. wynagrodzenia, o którym mowa w art. 33 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w części, która ulegnie potrąceniu z wynagrodzeniem należnym Skarbowi Państwa w zamian za ustanowienie służebności, będzie skutkować powstaniem przychodu podatkowego dla Spółki na mocy art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o dochodowym od osób prawnych.

2. W jakim momencie powstanie dla Spółki przychód z tytułu otrzymania przez Spółkę od Skarbu Państwa wynagrodzenia za wzniesione przez Spółkę lub nabyte przez nią na własność budynki i inne urządzenia, znajdujące się na Nieruchomości 1, tj. wynagrodzenia, o którym mowa w art. 33 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

3. Czy koszty odpłatnego ustanowienia przez Skarb Państwa (w części poniesionej przez Spółkę):

* służebności gruntowej na czas nieoznaczony, polegającej na prawie przejazdu i przechodu przez działki znajdujące się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3;

* służebności gruntowej na czas nieoznaczony, polegającej na prawie wybudowania pomostu/kondygnacji nadwieszonej nad Nieruchomością 1 i Nieruchomością 2 na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3;

* służebności gruntowej na czas nieoznaczony na działkach znajdujących się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2, polegającej na prawie poprowadzenia instalacji, sieci i urządzeń: ciepłowniczych, wodociągowych, elektroenergetycznych, teletechnicznych oraz kanalizacji sanitarnej i deszczowej na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3

- mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów Spółki jako koszty pośrednie, o których mowa w art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, które zostaną zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia.

4. Czy koszty odpłatnego ustanowienia przez Skarb Państwa (w części poniesionej przez Spółkę):

* służebności gruntowej na czas oznaczony, polegającej na prawie przejazdu i przechodu przez działki znajdujące się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3;

* służebności gruntowej na czas oznaczony, polegającej na prawie wybudowania pomostu/kondygnacji nadwieszonej nad Nieruchomością 1 i Nieruchomością 2 na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3;

* służebności gruntowej na czas oznaczony na działkach znajdujących się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2, polegającej na prawie poprowadzenia instalacji, sieci i urządzeń: ciepłowniczych, wodociągowych, elektroenergetycznych, teletechnicznych oraz kanalizacji sanitarnej i deszczowej na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3

- mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów Spółki jako koszty pośrednie, o których mowa w art. 15 ust. 4d ww. ustawy, które będą kwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, na jaki zostaną ustalone przedmiotowe służebności.

Niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie trzecie w pozostałym zakresie sprawa zostanie rozpoznana odrębnie.

W odniesieniu do pytania trzeciego Spółka wskazała, że koszty odpłatnego ustanowienia przez Skarb Państwa (w części poniesionej przez Spółkę):

* służebności gruntowej na czas nieoznaczony, polegającej na prawie przejazdu i przechodu przez działki znajdujące się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3;

* służebności gruntowej na czas nieoznaczony, polegającej na prawie wybudowania pomostu/kondygnacji nadwieszonej nad Nieruchomością 1 i Nieruchomością 2 na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3;

* służebności gruntowej na czas nieoznaczony na działkach znajdujących się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2, polegającej na prawie poprowadzenia instalacji, sieci i urządzeń: ciepłowniczych, wodociągowych, elektroenergetycznych, teletechnicznych oraz kanalizacji sanitarnej i deszczowej na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3;

- mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów Spółki jako koszty pośrednie, o których mowa w art. 15 ust. 4d ustawy o CIT, które zostaną zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione następujące warunki:

* został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

* jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

* pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

* poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

* został właściwie udokumentowany,

* nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 Ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Zatem, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, miedzy tym kosztem, a przychodem musi istnieć związek przyczynowo - skutkowy. Chodzi tu o związek tego typu, że poniesienie kosztu ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że w jednym z rozważanych wariantów Skarb Państwa może ustanowić:

* służebność gruntową na czas nieoznaczony, polegającą na prawie przejazdu i przechodu przez działki znajdujące się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3;

* służebność gruntową na czas nieoznaczony, polegającą na prawie wybudowania pomostu/kondygnacji nadwieszonej nad tymi działkami na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3;

* służebność gruntową na czas nieoznaczony na działkach znajdujących się w obrębie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2, polegającą na prawie poprowadzenia instalacji, sieci i urządzeń: ciepłowniczych, wodociągowych, elektroenergetycznych, teletechnicznych oraz kanalizacji sanitarnej i deszczowej na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego Nieruchomości 3.

Z tytułu ustanowienia przedmiotowych służebności Spółka poniesie wydatki takie jak: wynagrodzenie dla Skarbu Państwa ustanawiającego służebności, opłaty notarialne, skarbowe i sądowe.

Wydatki te będą miały na celu umożliwienie realizacji na Nieruchomości 3 inwestycji o charakterze mieszkaniowo-usługowo-przemysłowym. Zrealizowane inwestycje zostaną przeznaczone na sprzedaż/wynajem. W konsekwencji należy uznać, że wydatki poniesione na ustanowienie przedmiotowych służebności zostaną poniesione w celu osiągnięcia przez Spółkę przychodów.

W ocenie Spółki ww. wydatki spełniają przesłanki, o których mowa w art. 15 Ustawy, a zatem będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów.

Dla ustalenia momentu potrącalności tych kosztów konieczna jest ocena ich charakteru. Ustawodawca wyróżnia bowiem koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami i inne niż bezpośrednio związane z przychodami (tzw. koszty pośrednie), odrębnie normując zasady ich potrącalności (art. 15 ust. 4, 4b - 4e Ustawy).

Ustawa nie zawiera legalnych definicji ww. pojęć. Zgodnie jednak z ugruntowanym poglądem, kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. W ich przypadku możliwe jest "zidentyfikowanie" wpływu danego kosztu na wielkość osiągniętych przychodów. Do tej kategorii należą głównie te koszty, które mogą być przydzielone, przypisane do określonych wyrobów bądź usług. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru.

Natomiast pośrednie koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, których nie da się przypisać wprost do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia. Nie pozostają one w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika - brak jest możliwości ustalenia, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód. Do tego rodzaju kosztów zalicza się m.in. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, obsługę prawną, ubezpieczenia. Każdy z ww. wydatków jest związany z działalnością prowadzoną przez podatnika i przyczynia się w sposób ogólny do osiągania przez niego przychodów. Nie można jednak ustalić, uzyskaniu jakiego konkretnego przychodu dany wydatek służy.

W ocenie Spółki, wydatki na ustanowienie przedmiotowych służebności będą miały charakter kosztów pośrednich. Zawarcie Umowy oraz poniesienie ww. wydatków będzie niezbędne w celu umożliwienia realizacji inwestycji o charakterze mieszkaniowo-usługowo-przemysłowym, a w konsekwencji do osiągnięcia przez Spółkę przychodów.

Jednocześnie należy stwierdzić, że wydatki te nie będą wchodziły w skład kosztu wytworzenia środka trwałego (inwestycji), bowiem na chwilę obecną nie nastąpiła jeszcze jakakolwiek konkretyzacja inwestycji o charakterze mieszkaniowo-usługowo-przemysłowym (nie jest jeszcze wiadome, jakie konkretnie inwestycje zostaną zrealizowane).

Zgodnie z art. 15 ust. 4d Ustawy, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. W myśl natomiast art. 15 ust. 4e Ustawy, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f - 4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że wydatki z tytułu ustanowienia przedmiotowych służebności, w przypadku, w którym służebności ustanowione zostaną na czas nieoznaczony, będą stanowić koszty uzyskania przychodów inne niż bezpośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, które będą mogły zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia.

Stanowisko Spółki znajduje potwierdzenie w indywidualnych interpretacjach przepisów prawa podatkowego wydawanych przez organy podatkowe. Tytułem przykładu, Spółka wskazuje na interpretację podatkową Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16 maja 2014 r. (znak IBPBI/2/423-172/14/MS), w której stwierdzono: "Poniesione przez Spółkę wydatki z tytułu zawartych umów ustanawiających służebność przesyłu (takie jak: jednorazowe wynagrodzenie, opłaty notarialne, administracyjne, skarbowe, sądowe, koszty sporządzenia operatów szacunkowych) bez wątpienia są powiązane z prowadzoną przez Spółkę działalnością. W świetle powyższego ww. wydatki spełniają przesłanki, o których mowa w art. 15 u.p.d.o.p., a zatem mogą stanowić koszty uzyskania przychodów. (...) Wydatki, których dotyczy niniejsza interpretacja nie wchodzą w skład kosztu wytworzenia środków trwałych. Tym samym, stanowią samodzielną pozycję kosztową. Poniesienie tych wydatków jest związane z możliwością korzystania przez Spółkę z nieruchomości, w zakresie niezbędnym do właściwego funkcjonowania urządzeń sieci przesyłowej: koszty te będą zatem związane w sposób ogólny (tekst jedn.: pośredni) z przychodami z jej działalności gospodarczej.".

Jak z kolei wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji podatkowej z dnia 9 marca 2012 r. (znak IPTPB3/423-320/11-2/KJ): "Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Spółka, zawiera w formie aktu notarialnego z właścicielami nieruchomości umowy o bezterminowe ustanowienie służebności przesyłu. Za korzystanie z nieruchomości w tym zakresie Spółka płaci jednorazowo wynagrodzenie. (...) W sytuacji zatem, gdy umowa zawarta jest na czas nieokreślony, za datę poniesienia i zakwalifikowania do kosztów podatkowych wypłacanych jednorazowo wynagrodzeń za ustanowienie służebności przesyłu rozumie się więc datę zaksięgowania tych wydatków w księżach rachunkowych.".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.