ITPB3/423-616/08/MT

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 23 października 2008 r. (data wpływu 27 października 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych zmian wartości środków zgromadzonych w portfelu inwestycyjnym - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 października 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych zmian wartości środków zgromadzonych w portfelu inwestycyjnym.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka zgromadziła środki w portfelu inwestycyjnym. Według informacji pisemnych przesyłanych z biura maklerskiego, wartość portfela z miesiąca na miesiąc maleje. Następuje więc utrata jego wartości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy różnica pomiędzy pierwotnym stanem zgromadzonych środków w portfelu inwestycyjnym a stanem obecnym, a więc spadek wartości, może być uwzględniony jako koszt dla potrzeb ustalenia podatku dochodowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, opisana aktualizacja wartości portfela inwestycyjnego jest kosztem uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przy wzroście wartości portfela przyrost powinien być natomiast traktowany jako przychód podlegający opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W przedstawionym stanie faktycznym, Spółka "zgromadziła środki w portfelu inwestycyjnym". Portfel inwestycyjny to zbiór finansowych i rzeczowych aktywów inwestora finansowego, stanowiących formy lokowania majątku. W jego skład mogą wchodzić w szczególności: gotówka, lokaty terminowe, instrumenty finansowe oraz takie aktywa rzeczowe, jak antyki, nieruchomości, dzieła sztuki, złoto, kamienie szlachetne itp. Poszczególne elementy portfela inwestycyjnego charakteryzują się różnym poziomem płynności, dochodu osiąganego w określonym czasie i ryzyka związanego z ich posiadaniem i uzyskiwaniem z nich dochodu. Na wartość portfela wpływają zmiany na rynkach gospodarczych, przy czym stopień "wrażliwości" na te zmiany jest zależny od składników portfela i stopnia jego dywersyfikacji.

W analizowanej sytuacji, aktualna wycena środków zgromadzonych przez Wnioskodawcę w portfelu inwestycyjnym wskazuje na spadek ich wartości w porównaniu z wartością pierwotną. W ujęciu bilansowym, wynikiem tej wyceny jest strata - zmniejszenie wartości aktywów Spółki. Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii możliwości uznania obniżenia wartości portfela inwestycyjnego za poniesienie kosztu uzyskania przychodów na gruncie podatkowym.

Ocena prawna tego zagadnienia wymaga odniesienia się do definicji kosztów uzyskania przychodów, zawartej w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Do kategorii kosztów uzyskania przychodów są zatem zaliczane wyłącznie takie koszty, które łącznie spełniają następujące warunki:

* zostały faktycznie poniesione przez podatnika,

* pozostają w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą,

* ich poniesienie miało na celu uzyskanie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,

* nie zostały wyłączone z kategorii kosztów podatkowych mocą art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Poniesienie kosztu w rozumieniu omawianej ustawy jest świadomym, celowym działaniem podatnika. Polega na faktycznym i definitywnym przesunięciu określonej wartości z jego majątku do majątku innego podmiotu. W szczególności, może mieć postać wydatkowania środków pieniężnych bądź przekazania innych wartości majątkowych.

Ponadto, koszt uzyskania przychodu jest ponoszony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła. Istnieje zatem związek przyczynowy pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia przy tym koszty podatkowe:

* bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz

* inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego, należy stwierdzić, że na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, istnienie ujemnej różnicy pomiędzy pierwotną wartością środków zgromadzonych przez Wnioskodawcę w portfelu inwestycyjnym, a ich wartością obecną nie stanowi poniesienia kosztu. Jest to bowiem stan niezależny od woli Wnioskodawcy, będący skutkiem procesów rynkowych. Nie można w tej sytuacji mówić o jakimkolwiek działaniu podatnika, w szczególności o faktycznym wydatkowaniu środków, ani o definitywności kosztu. Ponadto, istnienie spadku wartości przedmiotowych środków nie ma na celu uzyskania przychodów ani zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Oznacza to, że obniżenie wartości środków zgromadzonych w portfelu inwestycyjnym nie mieści się w definicji, zawartej w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Nie może zatem zostać uznane za koszt uzyskania przychodów Wnioskodawcy na podstawie tego przepisu.

Przedmiotowa różnica powstała na wartości aktywów zgromadzonych w portfelu inwestycyjnym może stanowić koszty podatkowe wyłącznie w jednym przypadku - w sytuacji, gdy aktywa te wyrażone są w walutach obcych, a Wnioskodawca stosuje rachunkową metodę ustalania różnic kursowych.

Możliwość ustalania różnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowości przewiduje art. 9b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Na mocy ustępu 2 tego artykułu, od chwili przyjęcia tej metody, podatnicy zaliczają odpowiednio do przychodów lub kosztów uzyskania przychodów ujęte w księgach rachunkowych różnice kursowe z tytułu transakcji walutowych i wynikające z dokonanej wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej, a także wyceny pozabilansowych pozycji w walutach obcych. Taka wycena dla celów podatkowych powinna być dokonywana na ostatni dzień każdego miesiąca i na ostatni dzień roku podatkowego lub na ostatni dzień kwartału i na ostatni dzień roku podatkowego albo tylko na ostatni dzień roku podatkowego, z tym że wybrany termin wyceny musi być stosowany przez pełny rok podatkowy i nie może być zmieniany.

Oznacza to, że w sytuacji, gdy Spółka stosowałaby rachunkową metodę ustalania różnic kursowych, a aktywa stanowiące elementy portfela inwestycyjnego byłyby wyrażone w walutach obcych, to wówczas obniżenie wartości tych aktywów, wynikające z wyceny, o której mowa w powołanym art. 9b ust. 2, dokonywanej zgodnie z przepisami o rachunkowości, stanowiłoby koszt uzyskania przychodów.

Podsumowując, zmiany wartości aktywów zgromadzonych w portfelu inwestycyjnym podatnika mają charakter bilansowy. Co do zasady, nie wywołują one skutków na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy aktywa te są wyrażone w walutach obcych, a podatnik ustala różnice kursowe na podstawie przepisów o rachunkowości. Zmiana ich wartości stanowi wówczas dodatnie albo ujemne różnice kursowe i odpowiednio przychody albo koszty uzyskania przychodów podatnika, zgodnie z art. 9b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej datowania.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, al. Zwycięstwa 16/17, 80 - 219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.