ITPB3/423-402/08/PS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 lipca 2008 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży mieszkań przez wspólnotę mieszkaniową, powstałych w wyniku adaptacji nieruchomości wspólnej (strychu) - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 lipca 2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży mieszkań przez wspólnotę mieszkaniową, powstałych w wyniku adaptacji nieruchomości wspólnej (strychu).

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wspólnota Mieszkaniowa, której Wnioskodawca jest członkiem, zawarła z 12 osobami fizycznymi notarialną umowę ustanowienia odrębnej własności lokali i ich sprzedaży, zmiany ustanowienia odrębnej własności lokali oraz oddania części gruntu w użytkowanie wieczyste. Na mocy tej umowy Wspólnota sprzedała na zasadzie barteru (w zamian za wykonany przez nabywców remont dachu oraz klatki schodowej) 12 mieszkań powstałych w wyniku remontu nieruchomości wspólnej (strychu) powyższym 12 osobom fizycznym, zaliczając przy tym poniesione przez te osoby fizyczne nakłady na roboty budowlane oraz wydatki na rzecz wspólnoty w łącznej kwocie 3 757 771,80 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wspólnota mieszkaniowa w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a w szczególności przepisu art. 17 ust. 1 pkt 44 ww. ustawy, winna zapłacić podatek dochodowy od części wspólnej nieruchomości oddanej do adaptacji na lokale mieszkalne (strych) w zamian za wykonanie robót remontowych w budynku wspólnoty, polegających na remoncie klatki schodowej oraz dachu. Jeżeli tak to w jakiej wysokości i jak winny być liczone koszty uzyskania przychodu.

Zdaniem Wnioskodawcy wspólnota mieszkaniowa nie powinna płacić podatku dochodowego, gdyż dochodem nie będą środki finansowe, lecz nakłady rzeczowe poniesione przez inwestorów wykonujących adaptację strychu na mieszkania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Wspólnota mieszkaniowa powstaje w celu realizacji wspólnych działań właścicieli lokali w danej nieruchomości, związanych z utrzymaniem danej nieruchomości, w tym - dla rozliczenia na poszczególnych właścicieli ponoszonych w związku z tymi działaniami wydatków. Zakres i kompetencja działania wspólnoty mieszkaniowej zostały ściśle określone w ustawie z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.). Norma prawna zawarta w art. 6 tej ustawy stanowi, że ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości tworzy wspólnotę mieszkaniową. Poza lokalami, stanowiącymi odrębną własność, w skład nieruchomości wchodzą również części nieruchomości użytkowane wspólnie, tj. grunty i inne części budynku oraz urządzenia, które służą ogółowi właścicieli lokali (art. 3 ust. 2 niniejszej ustawy). Zasadniczym źródłem przychodów wspólnoty mieszkaniowej, zgodnie z art. 15 ww. ustawy, są zaliczki wnoszone przez jej członków w formie bieżących opłat na pokrycie kosztów zarządu. W art. 14 tej ustawy ustanowiono natomiast, iż na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się w szczególności:

Wspólnoty mieszkaniowe są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Jednocześnie, nie zostały one wymienione przez ustawodawcę w treści art. 6 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), jako podmioty, które zwolnione są od podatku.

W konsekwencji, wspólnoty podlegają ogólnym regułom podatkowym przewidzianym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Oznacza to, że przedmiotem opodatkowania jest - co do zasady - dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty (art. 7 ust. 1 ustawy). Dochód ten stanowi natomiast osiągnięta w roku podatkowym nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania (art. 7 ust. 2).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż wspólnota zawarła z 12 osobami fizycznymi notarialną umowę ustanowienia odrębnej własności lokali i ich sprzedaży, zmiany ustanowienia odrębnej własności lokali oraz oddania części gruntu w użytkowanie wieczyste. Sprzedaży dokonano na zasadzie barteru, tj. w zamian za wykonany przez nabywców remont dachu oraz klatki schodowej.

W wyniku zawarcia umów ustanowienia odrębnej własności lokali i ich sprzedaży na zasadzie barteru, doszło zatem de facto do odpłatnego zbycia nieruchomości. Użyte przez ustawodawcę pojęcie "zbycia" należy bowiem rozumieć szeroko. Obejmuje ono nie tylko klasyczną sprzedaż, ale również czynności prawne o podobnym charakterze.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera w art. 14 ust. 1 przepis, definiujący przychód z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, jako wartość wyrażoną w cenie określonej w umowie (z zastrzeżeniem ust. 4 i 5). Mówiąc o "wartości wyrażonej w cenie", przepisy nie przesądzają jednak o dopuszczalnej formie zapłaty tej ceny. Może ona nastąpić w pieniądzu, ale nie tylko. Może mieć postać świadczenia innego niż pieniężne, przykładowo zwolnienia zbywającego z ciążących na nim zobowiązań wobec nabywcy lub przeniesienia na niego prawa własności rzeczy. Każde z wymienionych rozwiązań będzie prowadziło do uiszczenia "ceny" zbywanej rzeczy lub prawa majątkowego.

W przedstawionym stanie faktycznym cena ta została zapłacona przez nabywcę (osobę fizyczną) w formie poniesionych przez nią nakładów remontowych związanych z remontem dachu i klatki schodowej. Zatem wartość tych nakładów stanowi przychód wspólnoty mieszkaniowej z odpłatnego zbycia przedmiotowych lokali mieszkalnych.

Należy jednak zaznaczyć, że przepisy art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zawierają zastrzeżenie, dotyczące przypadku, gdy cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej zbywanych rzeczy lub praw majątkowych. Wówczas przychód z ich zbycia określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej, na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

W celu ustalenia dochodu z przedmiotowej transakcji sprzedaży lokali mieszkalnych istotne jest również określenie kosztów z nią związanych.

Z art. 15 ust. 1 cytowanej ustawy wynika, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Z przepisu tego wynika zatem, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z przychodami. Kosztami uzyskania przychodu są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

W przedstawionym stanie faktycznym kosztami uzyskania przychodów wspólnoty mieszkaniowej będą zatem wydatki, związane bezpośrednio jak i pośrednio z przedmiotową sprzedażą mieszkań wyodrębnionych z części nieruchomości wspólnej (strychu). W szczególności będą to wydatki związane z remontem i adaptacją strychu na cele mieszkalne.

Dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą. (art. 7 ust. 2).

Od dnia 1 stycznia 2007 r. obowiązuje nowy zapis w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Wprowadzony on został art. 1 pkt 18 lit. a) tiret czwarte ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 217, poz. 1589). Norma zawarta art. 17 ust. 1 pkt 44 stanowi, że wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, towarzystw budownictwa społecznego oraz samorządowych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyjątkiem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi.

Stosownie do tego przepisu zwolnione od podatku są wyłącznie te dochody wspólnot mieszkaniowych, które zostały uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i które zostały przeznaczone na utrzymanie tych zasobów.

Wobec tego opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają dochody uzyskane z:

* gospodarki zasobami mieszkaniowymi, które nie zostały przeznaczone na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych oraz

* innej działalności niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi, nawet wówczas, gdy zostaną przeznaczone na utrzymanie zasobów mieszkaniowych.

Powołana ustawa o podatku dochodowym nie zawiera definicji: "zasobów mieszkaniowych" oraz "gospodarki zasobami mieszkaniowymi". Zauważyć należy jednak, że w języku potocznym, pojęcie "gospodarka" - w kontekście omawianego przypadku oznacza dysponowanie i zarządzanie czymś. "Zasób" zaś to m.in. pewna nagromadzona ilość czegoś. Natomiast pojęcie "mieszkanie" jest równoznaczne w swojej treści z pomieszczeniem, w którym się mieszka. Tak więc przymiotnik "mieszkaniowy", "mieszkaniowych", określa rzeczy związane z mieszkaniem.

W konsekwencji przez "zasoby mieszkaniowe", o których mowa w wyżej wymienionym przepisie art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy podatkowej, należy rozumieć:

Związane z wyżej wymienionymi budowlami (lokalami mieszkalnymi i pomieszczeniami), obiektami i urządzeniami przychody (np. opłaty, czynsze) oraz sfinansowane z nich koszty stanowią przychody i koszty gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Stanowią one jednocześnie przychody i koszty podatkowe w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dochód powstały z tego tytułu, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wolny będzie od podatku dochodowego, o ile przeznaczony zostanie na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Ze zwolnienia nie będą natomiast korzystały dochody wspólnot mieszkaniowych otrzymane z innych źródeł niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi, nawet jeśli zostaną przeznaczone na utrzymanie tych zasobów, nie spełniony bowiem będzie jeden z kumulatywnych warunków wskazanych w cytowanym art. 17 ust. 1 pkt 44 ww. ustawy.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe uregulowania, stwierdzić należy, iż przychody uzyskane ze sprzedaży zasobu mieszkaniowego stanowią przychody dotyczące gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Pomieszczenie strychu, jako części wspólnej budynku mieszkalnego, mieści się w pojęciu zasobów mieszkaniowych wspólnoty. Przychód uzyskany ze sprzedaży lokalu wyodrębnionego z części nieruchomości wspólnej (strychu) pochodzi więc z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, a koszty poniesione w związku z tą sprzedażą stanowią koszty tej gospodarki.

W przedstawionym stanie faktycznym w wyniku dokonanej adaptacji strychu i wyodrębnienia lokali mieszkalnych, które zostały sprzedane na zasadzie barteru, wspólnota mieszkaniowa zobowiązana zostanie do rozpoznania przychodu stanowiącego cenę ustanowienia odrębnej własności lokali i ich sprzedaży, zmiany ustanowienia odrębnej własności lokali oraz oddania części gruntu w użytkowanie wieczyste, w postaci nakładów remontowych poniesionych przez nabywców tych lokali mieszkalnych, jak i kosztów uzyskania przychodów związanych z tą sprzedażą. Jednakże zarówno przychody jak koszty dotyczące transakcji sprzedaży tych mieszkań stanowić będą przychody i koszty gospodarki zasobami mieszkaniowymi mające wpływ na wysokość dochodu osiągniętego z tej gospodarki, który stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 44 powołanej ustawy podlega zwolnieniu od podatku dochodowego, o ile przeznaczony jest na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych - w tym przypadku, w związku ze specyfiką transakcji sprzedaży mieszkań, z góry wydatkowany na remont dachu i klatki schodowej.

Jednocześnie mając na uwadze, że stroną wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych jest członek wspólnoty mieszkaniowej zaznacza się, iż interpretacja nie mocy wiążącej dla wspólnoty mieszkaniowej, o której mowa w przedstawionym stanie faktycznym.

W związku z powyższym informuje się, że uzyskanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przez tą wspólnotę mieszkaniową możliwe jest poprzez złożenie przez nią w tym zakresie wniosku wraz ze spełnieniem wszystkich warunków określonych w art. 14b i art. 14f ustawy - Ordynacja podatkowa.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.