ITPB3/423-314/09/AW - Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów spółki kwoty odszkodowania wraz z odsetkami wypłaconej pracownikowi na podstawie orzeczenia sądu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 3 czerwca 2009 r. (data wpływu 8 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji prawnej odszkodowania i odsetek wypłaconych pracownikowi - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 czerwca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji prawnej odszkodowania i odsetek wypłaconych pracownikowi.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Pracownik Spółki zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony pełnił swoje obowiązki w okresie od 16 listopada 1998 r. do 30 kwietnia 2004 r. Stosunek pracy ustał na skutek wypowiedzenia umowy o pracę z powodu likwidacji stanowiska. Pracownik wystąpił z roszczeniem o wypłatę odszkodowania powołując się na aneks do umowy z dnia 10 lutego 2003 r., który to zapewniał mu stabilność zatrudnienia do dnia 28 lutego 2006 r. lub wypłatę ewentualnego odszkodowania w przypadku rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę przed nadejściem określonego w tym porozumieniu terminu.

Spółka nie zgodziła się z żądaniem, gdyż nie posiadała informacji o wymienionym dokumencie, nie był on dołączony do akt osobowych pracownika. Pracownik wystąpił na drogę sądową. W trakcie procesu okazało się, że stosowny aneks został zawarty w kontekście zbliżającego się przejęcia Spółki przez nowego właściciela i prawdopodobnymi zmianami w zarządzie. Kierownik Jednostki podpisujący aneks, będący jednocześnie wspólnikiem większościowym Spółki, nie poinformował nowego zarządu o fakcie zawarcia porozumienia z pracownikiem, a w aktach osobowych umowy tej nie było. W tej sytuacji pracodawca z pełnym przekonaniem uznał, że w celu zabezpieczenia źródła przychodów nie może uznać istnienia umowy i nie dokonał stosownej wypłaty.

W sprawie, która ciągnęła się przed sądami od 2004 r. zapadały kolejno różne, sprzeczne orzeczenia. Sąd Okręgowy w pierwszym wyroku orzekł częściową wypłatę odszkodowania, lecz na skutek kasacji tego orzeczenia złożonej przez obie strony wydał orzeczenie oddalające powództwo w całości. Sąd Apelacyjny w pierwszym orzeczeniu podtrzymał stanowisko Sądu Okręgowego oddalające roszczenie w całości. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, który po rozpoznaniu skargi kasacyjnej uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. Sąd Apelacyjny, po ponownym rozpoznaniu sprawy, zmienił wyrok Sądu Okręgowego i zasądził na rzecz pracownika całościową wypłatę odszkodowania wraz z odsetkami oraz zwrot kosztów procesu.

Po uprawomocnieniu się wyroku Spółka wypłaciła odszkodowanie w wysokości określonej przez Sąd i złożyła jednocześnie skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego od tego wyroku. Na dzień złożenia zapytania skarga nie została rozstrzygnięta.

Spółka podkreśla, iż sprawa była dwukrotnie w Sądzie Apelacyjnym i dwukrotnie z kasacją w Sądzie Najwyższym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy kwotę odszkodowania wraz z odsetkami wypłaconą pracownikowi na podstawie wyroku Sądu Pracy, stosownie do art. 45 ustawy - Kodeks pracy, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w dacie jej dokonania.

Zdaniem Wnioskodawcy, o kwalifikacji wydatków do kosztów uzyskania przychodów decyduje art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższa regulacja wskazuje, iż definicja kosztów uzyskania przychodów - dla podatku dochodowego - składa się z dwóch podstawowych elementów: konieczności faktycznego - co do zasady - poniesienia wydatku oraz poniesienie wydatku musi nastąpić w celu osiągnięcia przychodu, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu. Drugi z tych elementów wymaga ponadto, aby ponoszony wydatek nie był ujęty w zamkniętym katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów określonych w art. 16 ust. 1

W ocenie Spółki, jako że przepisy omawianej ustawy, nie przewidują bezpośredniego wyłączenia z kosztów odszkodowania z ewentualnymi odsetkami zasądzonymi na podstawie wyroku sądowego z kosztów uzyskania przychodów, zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia wskazanych wydatków do kosztów uzyskania przychodu będzie miało określenie, czy powyższe koszty zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Zdaniem Spółki koszty wypłaconego odszkodowania wraz z odsetkami wiążą się z prowadzoną działalnością. Zaangażowanie Spółki w spór, co do istnienia zobowiązania miało na celu ochronę jej interesów, służyło utrzymaniu aktywów i wysokości dochodu. Zdaniem Spółki, spór sądowy nie był konsekwencją nieracjonalnego działania, lecz stanowił obronę przed zarzutami wierzyciela. Między stronami istniał spór prawny, którego rozstrzygnięcia na swoją korzyść Spółka miała prawo się spodziewać, czego dowodem są różne rozstrzygnięcia wydane przez Sąd Rejonowy i Okręgowy.

Dodatkowo, art. 16 ust. 1 pkt 57 powołanej ustawy stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów "niewypłaconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wypłat, świadczeń oraz innych należności z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 i 6, art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz w art. 18 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a także zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakład pracy, z zastrzeżeniem art. 15 ust. 4g". A contrario wynika z tego, że wszelkie dokonane wypłaty stanowią koszt podatkowy.

W świetle powyższego Spółka uważa, że koszty wypłaconego odszkodowania wraz z odsetkami stanowią w dacie ich wypłaty koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 tej ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie w art. 16, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami. Przy czym zwrot "w celu" oznacza to, że nie każdy wydatek poniesiony przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania, lecz tylko ten wydatek, który pozostaje w takim związku przyczynowo-skutkowym, że poniesienie go ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów, albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów.

Jako, że przepisy omawianej ustawy nie przewidują bezpośredniego wyłączenia wypłaconego pracownikowi po wyroku sądu odszkodowania wraz z należnymi odsetkami z kosztów uzyskania przychodu, zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia wskazanych kosztów do kosztów uzyskania przychodu będzie miało określenie, czy powyższe koszty zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca wypłacił byłemu pracownikowi odszkodowanie w wysokości określonej przez sąd. Niniejsze wynikało z faktu, iż Spółka wypowiedziała umowę o pracę z powodu likwidacji stanowiska. Wobec tego pracownik wystąpił z roszczeniem o wypłatę odszkodowania powołując się na aneks do umowy o pracę, który to zapewniał mu stabilność zatrudnienia do dnia 28 lutego 2006 r. lub wypłatę ewentualnego odszkodowania w przypadku rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę przed nadejściem określonego w tym porozumieniu terminu. Spór toczył się w związku z tym, iż Wnioskodawca nie był w posiadaniu niniejszego aneksu. Spółka podkreśla przy tym, iż sprawa konieczności wypłaty odszkodowania nie jest oczywista, bowiem była dwukrotnie w Sądzie Apelacyjnym i dwukrotnie z kasacją w Sądzie Najwyższym.

Odnosząc niniejszy stan faktyczny do przepisów prawa podatkowego w tym zakresie należy zauważyć, iż celem poniesionych przez Spółkę kosztów - zasądzonego na rzecz byłego pracownika odszkodowania wraz z należnymi odsetkami - niezależnie od tego, jak długo toczył się spór, nie jest uzyskanie przychodu, ani zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Istotą sporu jest bowiem zasadność roszczenia i wysokość odszkodowania przyznanego niepracującemu już w Spółce pracownikowi za rozwiązanie z nim umowy o pracę. Celem zapłaty jest zwolnienie Jednostki z zobowiązania, a wpłacone odszkodowanie nie przynosi żadnego przychodu. Odszkodowanie to, choć wynika z wcześniej łączącego strony stosunku pracy, nie jest jednak wypłaconym zaległym wynagrodzeniem pracownika, ale swoistą dolegliwością (sankcją) za niezgodne z prawem działanie pracodawcy.

Wydatki te zatem nie stanowią na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztów uzyskania przychodów.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta, co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10 - 562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.