ITPB3/423-254d/09/DK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 6 lutego 2009 r. (data wpływu 7 maja 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego - uzupełnionym pismem z dnia 16 lipca 2009 r. (data wpływu 20 lipca 2009 r.) - dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych oraz umowy sporządzonej w Warszawie dnia 6 grudnia 2001 r. między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Danii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 2003 r. Nr 43, poz. 368) - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 maja 2009 r. do tut. organu wpłynął wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego - uzupełniony pismem z dnia 16 lipca 2009 r. (data wpływu 20 lipca 2009 r.) - dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych oraz umowy sporządzonej w Warszawie dnia 6 grudnia 2001 r. między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Danii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 2003 r. Nr 43, poz. 368).

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące stany faktyczne.

Spółka przystąpiła do systemu kompleksowego zarządzania płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej (systemu cash-poolingu), administrowanego przez "V." (dalej: "V.") podmiot z grupy z siedzibą w Danii. W ramach systemu cash-poolingu mają miejsce faktyczne transfery środków pieniężnych pomiędzy poszczególnymi uczestnikami systemu (jest to tzw. realny cash-pooling).

Uczestnictwo Spółki w systemie cash-poolingu jest regulowane następującymi umowami:

* wielostronną umową o współpracy, dotyczącą m.in. cash-poolingu zawartą pomiędzy "V.", a innymi spółka z grupy "V.", w tym z Wnioskodawcą wraz z załącznikiem określającym wysokość wynagrodzenia pobieranego przez "V." z tytułu świadczenia usług cash-poolingu;

* ramową umową (Umowa Rachunku Skonsolidowanego) zawartą na poziomie grupy pomiędzy "V." a bankiem "N." z siedzibą w Danii (dalej: "N.")

* porozumieniem dotyczącym przystąpienia Spółki do systemu cash-poolingu prowadzonego przez "N.", za zgodą "V.".

W oparciu o powyższe umowy, podmiotem zarządzającym systemem jest "V.", w szczególności "V." jest posiadaczem tzw. konta skonsolidowanego oraz posiadaczem tzw. wewnętrznych skonsolidowanych kont rozliczeń bieżących (subkont konta skonsolidowanego), które zostały otwarte dla każdej jednostki uczestniczącej w systemie (każdej jednostki skonsolidowanej). Zarówno konto skonsolidowane, jak i wewnętrzne skonsolidowane konta rozliczeń bieżących są prowadzone w banku głównym - "N.".

Spółka przystąpiła do systemu cash-poolingu jako uczestnik (jednostka skonsolidowana). W tym celu, dla Spółki zostało otwarte wewnętrzne skonsolidowane konto rozliczeń bieżących w banku "N.". Konto to zostało utworzone w imieniu "V." ale na adres Spółki (jak wskazano powyżej, właścicielem tego konta jest "V.").

Spółka jest jednocześnie posiadaczem rachunków operacyjnych prowadzonych w banku "N." w Polsce (dalej: "N." Polska). Spółka może posiadać większą liczbę takich rachunków.

Obecnie z systemem cash-poolingu współpracują dwa rodzaje rachunków operacyjnych Spółki - jeden prowadzony w PLN (zarówno wpływy na rachunek Spółki, jak i wypływy z tego rachunku są dokonywane w PLN) i drugi prowadzony w EUR, w którym zarówno wpływy na rachunek Spółki, jak i wypływy są dokonywane w EUR).

Transfery środkó w pieniężnych w ramach systemu cash-poolingu są dokonywane pomiędzy danym rachunkiem operacyjnym Spółki prowadzonym w "N." Polska, a wewnętrznym skonsolidowanym kontem rozliczeń bieżących otwartym dla "V.". W ramach systemu cash-poolingu, w przypadku, gdy na danym rachunku operacyjnym Spółki w "N." Polska wykazywane są nadwyżki środków finansowych (generalnie powyżej kwoty, którą Spółka ma prawo utrzymywać na swoim rachunku), Spółka może dokonać transferu środków z tego rachunku operacyjnego na wewnętrzne skonsolidowane konto rozliczeń bieżących prowadzone w "N.". Jednocześnie w sytuacji niedoboru środków pieniężnych Spółka może zgłosić zapotrzebowanie na środki pieniężne. W takim przypadku, dany rachunek operacyjny Spółki w "N." Polska jest zasilany ze środków z systemu cash-poolingu (w praktyce - poprzez konto skonsolidowane prowadzone w banku "N.").

W związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu, okresowo, rachunek Spółki jest uznawany odsetkami w związku z przekazaniem nadwyżek finansowych przez Spółkę lub też Spółka jest obciążana przez "V." odsetkami za korzystanie z udostępnionych Spółce środków finansowych. Płatności odsetek, które Spółka otrzymuje lub których dokonuje uwzględniają każdorazowo wynagrodzenie "V." za zarządzanie systemem cash-poolingu.

Uczestnikami systemu cash-poolingu (jednostkami skonsolidowanymi) są również inne spółki z grupy "V." - dla których również otwarto wewnętrzne skonsolidowane konta rozliczeń bieżących.

"V." nie jest udziałowcem Spółki, ani jej spółką siostrzaną (jest natomiast podmiotem posiadającym udziały w kapitale udziałowca, tj. spółką babką "P.").

W związku z powyższym, zadano następujące pytania.

Niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie siódme, natomiast w zakresie pozostałych zagadnień sprawa zostanie rozpoznana odrębnymi pismami.

W zakresie pytania siódmego Wnioskodawca wskazał, iż odsetki wypłacane przez Spółkę do "V." będą podlegały opodatkowaniu podatkiem u źródła w Polsce według stawki 5% wynikającej z polsko-duńskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowaniu pod warunkiem posiadania przez Spółkę certyfikatu duńskiej rezydencji podatkowej "V.".

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychody z odsetek osiągnięte na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników niemających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu podlegają opodatkowaniu podatkiem u źródła według stawki 20%. Jednocześnie, na podstawie art. 21 ust. 2 ww. ustawy powyższy przepis stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Do poboru tego podatku, zgodnie z art. 26 ust. 1 powołanej ustawy obowiązane są "osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 (...)". Jednocześnie, art. 26 ust. 1 zdanie drugie stanowi, iż "zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji".

Podmiotem, do którego Spółka wypłaca odsetki w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu jest "V.", mający siedzibę w Danii. Odsetek nie otrzymują bezpośrednio od Spółki inne podmioty, tj. ani bank "N.", ani pozostałe podmioty uczestniczące w systemie cash-poolingu. Tym samym, korzystanie przez Spółkę z usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash-poolingu) rodzi stosunek zobowiązaniowy - który urzeczywistnia się w postaci obowiązku zapłaty odsetek - wyłącznie pomiędzy "P." a "V.".

W świetle powyższego, właściwą umową o unikaniu podwójnego opodatkowania znajdującą zastosowanie w odniesieniu do odsetek wypłacanych przez Spółkę do "V." jest umowa zawarta przez Polskę z krajem siedziby "V.", a więc umowa między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Danii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 wskazanej umowy, odsetki, które powstają w Umawiającym się Państwie (tu: w Polsce) i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie (tu: w Danii), mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie, tj. w Danii. Jednocześnie na podstawie ust. 2 wspomnianego wyżej artykułu, odsetki mogą być także opodatkowane w Umawiającym się Państwie, w którym powstają, i zgodnie z ustawodawstwem tego Państwa, ale jeżeli osoba uprawniona do odsetek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, to podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 5% kwoty brutto tych odsetek.

Spółka zwraca uwagę, że powyższe traktowanie dotyczy kwoty odsetek płaconych przez Spółkę do "V.".

Jednocześnie, Spółka zwraca uwagę, iż jak wskazano w stanie faktycznym płatności odsetek, których dokonuje uwzględniają każdorazowo wynagrodzenie "V." za zarządzanie systemem cash-poolingu (w praktyce wynagrodzenie to powiększa kwotę odsetek i może zostać od nich wyodrębnione). Zdaniem Spółki, wynagrodzenie otrzymywane przez "V." za zarządzanie systemem (które może zostać wyodrębnione od odsetek) nie stanowi odsetek w rozumieniu polsko-duńskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, stanowi natomiast zysk przedsiębiorstwa, podlegający na podstawie art. 7 ust. 1 wskazanej umowy opodatkowaniu tylko w kraju siedziby "V.", tj. w Danii.

W konsekwencji, na podstawie powyższych przepisó w należy stwierdzić, iż kwota odsetek zapłaconych przez Spółkę do "V." (bez uwzględnienia kwoty wynagrodzenia "V.") będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem u źródła w Polsce według stawki 5%, pod warunkiem udokumentowania przez "V." uzyskanym certyfikatem rezydencji, zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej: ustawa - podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 (podatnicy, niemający na terytorium RP siedziby lub zarządu), przychodów z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how), ustala się w wysokości 20% przychodów.

Przepisy ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska - art. 21 ust. 2 ustawy.

W myśl natomiast art. 26 ust. 1 ustawy, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 umowy sporządzonej w Warszawie dnia 6 grudnia 2001 r. między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Danii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 2003 r. Nr 43, poz. 368) - dalej: Umowa - odsetki, które powstają w Umawiającym się Państwie i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

Z kolei na podstawie art. 11 ust. 2 Umowy odsetki mogą być także opodatkowane w Umawiającym się Państwie, w którym powstają, i zgodnie z ustawodawstwem tego Państwa, ale jeżeli osoba uprawniona do odsetek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, to podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 5% kwoty brutto tych odsetek.

Postanowień ustępu 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli osoba uprawniona do tych odsetek mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie prowadzi w drugim Umawiającym się Państwie, w którym powstają odsetki, działalność gospodarczą poprzez zakład tam położony i jeżeli wierzytelność, z tytułu której płacone są odsetki, jest faktycznie związana z takim zakładem. (...) - art. 11 ust. 5 Umowy.

Dokonując interpretacji ww. przepisów należy zwrócić również uwagę na tekst Modelowej Konwencji stanowiącej wzór umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawieranych przez Polskę, jak i brzmienie Komentarza do niej. Zostały one wypracowane w drodze konsensusu przez wszystkie państwa członkowskie OECD, które zobowiązały się tym samym do stosowania zawartych w nich postanowień.

Modelowa Konwencja, jak i Komentarz do niej, nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, natomiast stanowią wskazówkę, jak należy interpretować zapisy umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Zatem, obowiązki podatkowe podmiotów z siedzibą w odrębnych państwach należy rozpatrywać z uwzględnieniem postanowień umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz Modelowej Konwencji OECD wraz z Komentarzem.

Z Komentarza do Konwencji Modelowej OECD wynika tymczasem, iż postanowienia umów (konwencji) o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie dotyczącym odsetek mają zastosowanie jedynie w przypadku, gdy to podmiot uzyskujący odsetki posiada status rzeczywistego odbiorcy ("beneficial owner"), czyli jest podmiotem, którego prawo do dysponowania otrzymaną płatnością nie ma wyłącznie formalnego charakteru. Co do zasady, w sytuacji, gdy płatność dokonywana jest na rzecz pośrednika będącego rezydentem określonego państwa, który następnie przekazuje tę płatność ostatecznemu odbiorcy, państwo w którym powstaje dana płatność nie jest zobowiązane do zastosowania wobec tego pośrednika postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Sam bowiem fakt bycia rezydentem określonego państwa i otrzymania płatności nie jest wystarczającym warunkiem do skorzystania z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sytuacji, gdy prawo do dysponowania dochodem ma ograniczony charakter. Oznacza to, iż postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania mają zastosowanie do podmiotów będących faktycznymi odbiorcami odsetek.

Umowa cash-poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash-poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash-pooling i zarządzający systemem, którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy, w tym przypadku "V.". Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe. Uczestnicy porozumienia nie wiedzą, czyje środki zostały im przekazane na pokrycie niespłaconego zadłużenia - wszelkie przepływy koordynowane są przez podmiot zarządzający. Niezależnie od tego, czy podmiotem zarządzającym systemem jest bank, czy wybrana spółka z grupy, realizuje on jedynie funkcję pośrednika, tzn. nie jest ostatecznym właścicielem odsetek, do których prawo przysługuje spółkom przekazującym nadwyżkę.

Przepisy prawa podatkowego nie odnoszą się wprost do zdarzeń tego rodzaju, zatem ewentualne konsekwencje podatkowe należałoby oceniać z punktu widzenia ogólnych zasad opodatkowania obowiązujących w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Sposób konstrukcji umowy cash-poolingu jest jednocześnie wyborem odpowiedniego typu instrumentu. Jest to sprawa indywidualna, uzależniona - z jednej strony - od podmiotu, który organizuje i pośredniczy w cash-poolingu (tzw. Pool Leadera), z drugiej - z dostosowania zapotrzebowania spółek zainteresowanych tego typu instrumentem. Trzeba zaznaczyć, że jest to instrumentarium o niestandardowej ofercie, stąd też nie można przewidzieć wszystkich możliwych wariantów tej umowy.

Z opisanej we wniosku metody funkcjonowania wybranego wariantu cash-poolingu nie wynika, czy podmiot zagraniczny będzie rzeczywistym odbiorcą należności odsetkowych. Spółka będzie mogła zastosować zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 2 ustawy, stosowne postanowienia odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania obowiązującej pomiędzy Polską a państwem rezydencji podatkowej podmiotu uprawnionego, uzyskującego dochód z tytułu odsetek, a więc poszczególnych spółek z grupy, które biorą udział w systemie cash-poolingu.

Tym samym również w przypadku, gdy podmiot zarządzający - Pool Leader będzie rzeczywistym odbiorcą wypłacanych odsetek, zastosowanie znajdzie zapis art. 11 Umowy, zgodnie z którym odsetki podlegałyby opodatkowaniu podatkiem w państwie siedziby odbiorcy odsetek, w wysokości określonej w Umowie, oczywiście przy spełnieniu warunku posiadania przez Spółkę certyfikatu rezydencji podmiotu zagranicznego.

Jeżeli chodzi natomiast o wynagrodzenie z tytułu zarządzania systemem dla podmiotu zarządzającego tut. organ wskazuje, iż przedmiotowe wynagrodzenie należy traktować jako zysk przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 7 Umowy, w konsekwencji dochód z tego tytułu co do zasady będzie podlegał opodatkowaniu w państwie siedziby podmiotu zarządzającego.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej - powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 ustawy - Ordynacja podatkowa).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu; ul. Św. Jakuba 20; 87-100 Toruń.