ITPB3/423-101/09/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 24 lutego 2009 r. (data wpływu 25 lutego 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie konsekwencji podatkowych zamiany wierzytelności na obligacje - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 lutego 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie konsekwencji podatkowych zamiany wierzytelności na obligacje.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Na podstawie zawartej w dniu 30 maja 2004 r. Umowy Zamiany Wierzytelności na Obligacje Stoczni, należności Spółki od stoczni za dostarczone wyroby w wysokości 2 740 000 zł zostały zamienione na 2 740 Obligacji serii B, z datą wykupu przypadającą na 30 czerwca 2010 r. o wartości 1 000 zł każda. Obligacje te są wykazywane w bilansie Spółki, jako długoterminowe aktywa finansowe.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy - w momencie, gdy stocznia nie wykupi tych obligacji z różnych przyczyn, jak np. likwidacja, upadłość - spisanie tej wartości w koszty (straty) będzie dla Spółki kosztem podatkowym, czy nie.

Zdaniem Wnioskodawcy, będzie to koszt podatkowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Spółka w 2004 r. dokonała zamiany należności od dłużnika za dostarczone wyroby na wyemitowane przez stocznię obligacje.

Umowa zamiany została zdefiniowana w Rozdziale IV, Tytuł XII, ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 603 Kodeksu, przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Jednocześnie do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży (art. 604 Kodeksu cywilnego).

Z przepisów tych wynika więc, iż poprzez zawarcie umowy zamiany wierzytelności na obligacje pierwsze zobowiązanie dłużnika zostało zrealizowane. W zamian Spółka stała się właścicielem obligacji stoczni.

Obligacja zaliczana jest do kategorii dłużnych papierów wartościowych. Jest klasycznym instrumentem lokacyjnym i pożyczkowym, można ją traktować jako dług podmiotu, który ją wyemitował. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300 z późn. zm.) obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia (wykupu obligacji). Świadczenie pieniężne emitenta polega na zobowiązaniu się do zwrotu nabywcy w ustalonym terminie określonej w dokumencie kwoty pieniężnej oraz zapłacenia za ten okres odsetek.

Obligacje, jako instrumenty rynku kapitałowego, pełnią liczne funkcje, tj.: obok pożyczkowej, lokacyjnej, także płatniczą, obiegową, gwarancyjną i zabezpieczającą. W wyniku emisji obligacji emitent uzyskuje, często długoterminowe, źródło finansowania swojej działalności, nabywca zaś lokuje środki pieniężne w celu uzyskania korzyści o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym.

Dochodem z obligacji jest faktycznie otrzymana przez nabywcę, w momencie wykupu tych papierów wartościowych przez emitenta, kwota odsetek lub dyskonta. Istota tych papierów polega bowiem na tym, że emitent poprzez sprzedaż uzyskuje od nabywców określoną kwotę pieniężną (pewnego rodzaju pożyczkę), którą jest zobowiązany zwrócić w terminie oznaczonym na danym papierze wartościowym oraz zapłacić określoną kwotę dyskonta lub procent za korzystanie z pieniędzy nabywcy papieru wartościowego.

Korzyścią nabywcy - obligatariusza są korzyści, np. pieniężne w postaci odsetek lub różnicy pomiędzy ceną emisyjną, a ceną nominalną, wypłacaną w formie należności głównej lub ubocznej - w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji. Zgodnie z powyższą definicją, nabywca obligacji (wierzyciel) w zamian za udzieloną emitentowi obligacji pożyczkę, ma prawo, w przypadku świadczenia pieniężnego do zwrotu, w ściśle określonym terminie, pożyczonej kwoty wraz z należnymi odsetkami. Emitent zatem w dacie wykupu obligacji ma obowiązek pozostawienia do dyspozycji nabywcy obligacji powyższą należność.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. O potrącalności kosztów w czasie decyduje zaś art. 15 ust. 4 ww. ustawy podatkowej, zgodnie z którym koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.

Natomiast przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który stanowi lex specialis w stosunku do generalnych zasad rozliczania kosztów w czasie zawartych w art. 15 ust. 4 tej ustawy dotyczy sposobu zaliczania w ciężar kosztów wydatków na nabycie papierów wartościowych.

Przepis ten stanowi, iż nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym dochodu z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także umorzenia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Z treści powyższego wynika a contrario, iż kosztem nabycia udziałów lub akcji, są wydatki poniesione w związku z ich nabyciem, lecz dopiero w momencie ich odpłatnego zbycia. Przy czym za odpłatne zbycie uważa się - prócz umowy sprzedaży - także wykup papierów wartościowych przez emitenta.

Reasumując, wydatki poniesione na objęcie lub nabycie papierów wartościowych Spółka może zakwalifikować do kosztów podatkowych dopiero w momencie ich zbycia lub wykupu przez emitenta. W efekcie rozpoznania przychodów i kosztów podatkowych w momencie zbycia obligacji powstanie dochód w wysokości należnego dyskonta, co wynika z konstrukcji papieru wartościowego jakim jest obligacja, gdyż ta część jej nominalnej wartości, która stanowi de facto zwrot uzyskanej w momencie sprzedaży przez emitenta od nabywcy kwoty (podobnie jak pożyczka) jest obojętna podatkowo.

Odnosząc powyższe do postawionego przez Wnioskodawcę pytania, należy wskazać, iż w sytuacji, gdy stocznia nie wykupi obligacji z powodu likwidacji, upadłości, Spółka nie będzie miała możliwości rozpoznania kosztów podatkowych związanych z ich nabyciem, bowiem nie nastąpi odpłatne zbycie tych papierów wartościowych.

Należy jednak podkreślić, iż niniejszej interpretacji udzielono na podstawie zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej datowania, bowiem organ nie jest w stanie przewidzieć zmiany przepisów prawa podatkowego na 2010 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.