ITPB2/4515-38/15/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 30 marca 2015 r. (data wpływu 31 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi, o której mowa w art. 16 ust. 1 ustawy - jest nieprawidłowe.

W dniu 31 marca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi, o której mowa w art. 16 ust. 1 ustawy.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Postanowieniem z dnia 13 grudnia 2011 r., uprawomocnionym w dniu 4 stycznia 2012 r., Sąd Rejonowy stwierdził, że spadek po zmarłej w dniu 8 grudnia 2010 r. R.B., na podstawie testamentu notarialnego z dnia 13 września 2007 r., w całości nabył Wnioskodawca. W skład spadku wchodził lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość wraz z udziałem w częściach wspólnych nieruchomości oraz w nieruchomości gruntowej. W dniu 7 lutego 2012 r. Wnioskodawca złożył we właściwym urzędzie skarbowy zeznanie SD-3. Decyzją z dnia 4 kwietnia 2012 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego umorzył postępowanie podatkowe z uwagi na to, że nie powstało zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku po zmarłej R.B.

Będący przedmiotem spadku lokal mieszkalny składa się z jednego pokoju, kuchni i łazienki. Położony jest w starej powojennej kamienicy, na drugim - ostatnim - piętrze. Budynek usytuowany jest przy głównej ulicy z oknami na nią skierowanymi. W mieszkaniu panuje wilgoć i zagrzybienie ścian i sufitu. W mieszkaniu tym Wnioskodawca zamieszkiwał wraz z żoną. W kwietniu 2014 r. urodziła się córka Wnioskodawcy. Po wstawieniu do pokoju dziecinnego łóżeczka zaczęło brakować w nim miejsca. Ze względu na wilgoć mieszkanie trzeba było wietrzyć, co powodowało, że było ono niedogrzane. Suma tych czynników stanowiła zagrożenie dla zdrowia dziecka. Dodatkowo wietrzeniu mieszkania towarzyszył hałas dobiegający z ulicy, uniemożliwiający dziecku spokojny sen. Z uwagi natomiast na fakt, że mieszkanie znajduje się na ostatnim piętrze budynku, pod nieizolowanym dachem, latem było w nim gorąco a zimą zimno. Z tego powodu konieczna była zmiana warunków zamieszkania.

Wnioskodawca wyjaśnia, że chciałby sprzedać przedmiotowy lokal, a pieniądze ze sprzedaży w całości przeznaczyć na spłatę kredytu zaciągniętego w styczniu 2014 r. wspólnie z żoną, na zakup innego mieszkania. Mieszkanie to jest większe, posiada trzy pokoje, kuchnię i łazienkę. Jest wolne od wilgoci i zagrzybienia, a tym samym nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka. Budynek ma wykonaną termoizolację oraz usytuowany jest na obrzeżach miasta, wśród zieleni, z dala od zgiełku.

Wobec powyższego opisu zadano następujące pytanie:

Czy w opisanej sytuacji Wnioskodawca zachowa prawo do ulgi, o której mowa w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawcy, pomimo zbycia przedmiotowego lokalu mieszkalnego będzie uprawniony do ulgi, o której mowa w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn ze względu na spełnienie warunków, o których mowa w art. 16 ust. 7 pkt 2 tej ustawy. Wyjaśnia, że w opisanej sytuacji zaistniała konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, gdyż niemożliwe jest zamieszkiwanie dwóch osób z noworodkiem w jednym pokoju o powierzchni 12 m², w którym - oprócz braku miejsca - poważnym zagrożeniem dla zdrowia dziecka jest wilgoć i zagrzybione ściany, a co za tym idzie, konieczność wietrzenia mieszkania. Oświadcza również, że spełnione są warunki wskazane w drugiej części przepisu, ponieważ pozyskane ze sprzedaży środki w całości przeznaczy na zakup drugiego, większego mieszkania, w którym zamierza mieszkać ponad 5 lat, w związku z czym łączny okres zamieszkania w zbytym i nabytym lokalu potwierdzony zameldowaniem na pobyt stały przekroczy 5 lat.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast zgodnie z dyspozycją wyrażoną w art. 6 ust. 1 pkt 1 przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje on z chwilą przyjęcia spadku. Jak z kolei stanowi art. 6 ust. 4 jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Podstawa opodatkowania określona została w art. 7 ust. 1 ustawy, a stanowi ją wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

* nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Wskazana ulga, zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

Celem norm zawartych w treści ww. art. 16 jest nieobciążanie osób najbliższych darczyńcy oraz bliskich i najbliższych spadkodawcy znacznymi, pod względem finansowym, skutkami podatkowymi z tytułu przyrostu majątkowego w postaci nieruchomości bądź lokalu, gdy nie dysponują budynkiem lub lokalem mieszkalnym i zamierzają zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat.

Ulga ta przysługuje po spełnieniu wszystkich warunków wskazanych w omawianym przepisie. Naruszenie chociaż jednego z nich powoduje utratę przez podatnika prawa do ulgi, co skutkuje ustaleniem przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 7 ww. ustawy nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego:

Ponieważ przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia "konieczność zmiany warunków mieszkaniowych" interpretując to pojęcie odwołać się należy do orzecznictwa sądów administracyjnych. Zgodnie z nim konieczność zmiany warunków mieszkaniowych w rozumieniu art. 16 ustawy winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdyż chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany, a zatem konieczność zmiany warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy zachodzi nagła, nieoczekiwana sytuacja życiowa, w której znalazł się podatnik, np. w sytuacji, gdy warunki mieszkaniowe wymagają poprawy. Uzasadnieniem zbycia lokalu będzie więc konieczność ulokowania uzyskanych w ten sposób środków w inwestycję mającą na celu poprawę warunków mieszkaniowych, a dochowanie tego przeznaczenia należy rozumieć jako warunek zachowania ulgi.

Z treści wniosku wynika, że lokal mieszkalny (o powierzchni 33,8 m²), który Wnioskodawca nabył w drodze spadku, składa się z jednego pokoju, kuchni i łazienki. Położony jest na ostatnim piętrze powojennej kamienicy, przy głównej ulicy. W mieszkaniu tym panuje wilgoć i zagrzybienie ścian i sufitu. Z kolei brak izolacji dachu sprawia, że latem w mieszkaniu jest gorąco, a zimą zimno.

Biorąc powyższe pod uwagę, oraz fakt, że Wnioskodawcy urodziło się dziecko, stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie spełniony został warunek konieczności zmiany warunków mieszkaniowych i miejsca zamieszkania, o którym mowa w art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Nie można uznać jednak za spełniony drugi z warunków, o którym mowa w tym przepisie, a mianowicie przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie nowego lokalu mieszkalnego. W opisie zdarzenia przyszłego Wnioskodawca wskazał bowiem, że za pomocą środków uzyskanych ze sprzedaży lokalu mieszkalnego nabytego w drodze spadku spłaci kredyt zaciągnięty wspólnie z żoną na nabycie nowego, większego lokalu mieszkalnego. Oznacza to, że środki te przeznaczone zostaną nie na nabycie nowego lokalu, a na wykonanie zobowiązania ciążącego na Wnioskodawcy i Jego żonie. Nowy lokal mieszkalny został bowiem już nabyty za środki pochodzące z kredytu. Tych dwóch sytuacji - tj. przeznaczenia środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie lokalu mieszkalnego i spłaty kredytu zaciągniętego na takie nabycie - w ocenie tutejszego organu nie można utożsamiać. Posłużenie się przez ustawodawcę zwrotem "przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie" świadczy bowiem o tym, że wydatkowanie takich środków skutkować ma nabyciem nowego lokalu mieszkalnego. Tymczasem w opisanej sytuacji do nabycia nowego lokalu posłużyły środki pieniężne pochodzące nie ze sprzedaży, a z kredytu. W przepisie brak jest natomiast mowy o tym, że do zachowania prawa do ulgi dojdzie również wówczas, gdy środki uzyskane ze sprzedaży przeznaczone zostaną na spłatę kredytu przeznaczonego na nabycie nowego lokalu mieszkalnego.

W rezultacie w omawianej sprawie, po dokonaniu sprzedaży lokalu mieszkalnego nabytego w drodze spadku, nabycie którego nie podlegało opodatkowaniu na skutek zastosowania ulgi podatkowej, o której mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wobec niespełnienia wszystkich warunków wskazanych w art. 16 ust. 7, Wnioskodawca utraci prawo do preferencji podatkowej, o której mowa w tym przepisie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. E. Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.