ITPB2/4514-23/15/DSZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2015 r. (data wpływu 3 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 3 marca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będąca czynnym podatnikiem podatku VAT) zamierza w przyszłości zaciągnąć pożyczkę od swojego kontrahenta. Maksymalna kwota (wysokość) tej pożyczki będzie określona odnawialnym limitem, rozliczanym podobnie jak linia kredytowa w banku lub debet na koncie, czyli spłacone przez pożyczkobiorcę kwoty automatycznie zwiększą kwotę dostępną do wypłaty. W okresie obowiązywania umowy może dojść do wielokrotnego przeniesienia własności środków pieniężnych zarówno z pożyczkodawcy na pożyczkobiorcę, jak i odwrotnie, zarówno w całości dostępnego limitu pożyczki, jak i w jego części.

Pożyczkodawca jest przedsiębiorcą, który rozpoczął zawodowe udzielanie pożyczek na rozpoczęcie i rozwój działalności związanych z innowacyjnymi projektami internetowymi, o czym świadczy odpłatność tych usług, zamiar dalszego wykonywania ich w przyszłości oraz profesjonalne przygotowania do świadczenia tych usług polegające m.in. na przygotowaniu oferty, umowy ramowej, analiz prawnych, a także umieszczeniu informacji o tego typu usługach na stronie internetowej pożyczkodawcy. Pożyczkodawca, ze względu na to, że niedawno rozpoczął świadczenie tych usług, nie ma jeszcze wpisanego odpowiedniego kodu PKD (64.19.Z, czyli pozostałe pośrednictwo pieniężne) do rejestrów KRS oraz REGON.

Wnioskodawca jest podmiotem niepowiązanym z pożyczkodawcą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz Ordynacji podatkowej. Wysokość pożyczki przekraczać będzie 200.000 zł.

Usługa udzielenia pożyczki będzie miała charakter odpłatny. Odpłatność polegać będzie na oprocentowaniu faktycznej kwoty wykorzystanego limitu pożyczki oraz obowiązku zapłaty przez pożyczkobiorcę na rzecz pożyczkodawcy prowizji za udostępnienie pożyczki. Prowizja od zaciągniętej pożyczki będzie należna pożyczkodawcy jednorazowo, po upływie roku od dnia podpisania umowy i zostanie określona kwotowo w umowie pożyczki. Prowizja ze względu na duże ryzyko (start-up internetowy, brak zabezpieczeń, długi okres kredytowania, niskie oprocentowanie pożyczki), będzie stanowić ok. 30% sumy pożyczki.

Wnioskodawca będzie mógł wypowiedzieć umowę pożyczki w dowolnym czasie i bez podania przyczyny, jednakże z uwzględnieniem rocznego okresu wypowiedzenia; w takiej sytuacji zapłacona zgodnie z postanowieniami umowy prowizja nie ulegnie zmniejszeniu, a odsetki będą naliczone od faktycznie wykorzystanego limitu pożyczki. Pożyczkodawca również może wypowiedzieć umowę z rocznym okresem wypowiedzenia, jednak tylko pod warunkiem zaistnienia zdarzeń określonych umową (np. złej sytuacji finansowej Wnioskodawcy).

W związku z powyższym opisem w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zadano następujące pytanie.

Czy w związku z powyższym zaciągnięcie pożyczki jest czynnością zwolnioną z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż czynność polegająca na zaciągnięciu pożyczki u wspomnianego w niniejszym wniosku pożyczkodawcy podlega zwolnieniu od podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, opodatkowaniu nie podlegają czynności podlegające podatkowi od towarów i usług lub objęte zwolnieniem z tego podatku. Z racji tego, iż pożyczkodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług, a usługi pośrednictwa finansowego są objęte zwolnieniem z tego podatku, to czynność wnioskodawcy polegająca na zaciągnięciu pożyczki nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazuje, że w swoich interpretacjach zgodni są Dyrektorzy Izb Skarbowych: interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 20 lipca 2010 r., IPPP1/443-543/10-2/EK, interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 4 września 2013 r., IPTPP2/443-446/13-4/AW, interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 9 listopada 2013 r., IPPB2/436-345/12-6/MZ. Wnioskodawca zauważa również, że w piśmie z dnia 16 grudnia 2010 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził, że o wyłączeniu czynności spod działania przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy są podatnikami podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku.

Wnioskodawca zaznacza jednocześnie, że jest świadomy faktu, że pożyczkodawca nie wpisał w odpowiednich rejestrach informacji iż prowadzi działalność związaną z profesjonalnym udzielaniem pożyczek (odpowiedni kod PKD; 64.19.Z, czyli pozostałe pośrednictwo pieniężne). Jednakże zgodnie z interpretacją Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 1 sierpnia 2013 r., ILPP1/443-393/13-2/AI, udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w Interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 12 kwietnia 2013 r., ITPP2/443-66/13/AW. Wynika z niej również, że wystarczy sam fakt, iż dana usługa mieści się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, aby mogło nastąpić zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych. Bez znaczenia dla powyższego rozstrzygnięcia, jest fakt braku wpisu w KRS przedmiotu działalności w zakresie udzielania pożyczek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja stanowi ocenę stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626), podatkowi temu podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył z opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same, bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będąca czynnym podatnikiem podatku VAT) zamierza w przyszłości zaciągnąć pożyczkę od swojego kontrahenta. Maksymalna kwota (wysokość) tej pożyczki będzie określona odnawialnym limitem, rozliczanym podobnie jak linia kredytowa w banku lub debet na koncie, czyli spłacone przez pożyczkobiorcę kwoty automatycznie zwiększą kwotę dostępną do wypłaty. W okresie obowiązywania umowy może dojść do wielokrotnego przeniesienia własności środków pieniężnych zarówno z pożyczkodawcy na pożyczkobiorcę, jak i odwrotnie, zarówno w całości dostępnego limitu pożyczki, jak i w jego części.

Mając na względzie powyższe wskazać należy, że w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa, którą zamierza zawrzeć Wnioskodawca nie będzie zawierała precyzyjnego określenia ilości pieniędzy, do przeniesienia których na Jego własność - jako biorącego pożyczkę - zobowiąże się dający pożyczkę, lecz jedynie określać będzie limit, do którego może istnieć między stronami zobowiązanie z tytułu pożyczki. W konsekwencji, planowanej umowy pożyczki o charakterze odnawialnym nie można traktować jako umowy pożyczki w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, gdyż nie zawiera wszystkich essentialia negotii takiej umowy i w konsekwencji objąć przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Nie oznacza to jednak, że w przedmiotowej sprawie w ogóle nie dojdzie do zawarcia umowy pożyczki. W ocenie tut. organu konsensus niezbędny do skutecznego zawarcia umowy pożyczki dochodzi w takim przypadku do skutku z chwilą wypłaty poszczególnych transz. Wtedy bowiem dopiero konkretyzuje się przedmiot świadczenia pożyczkobiorcy. Czynność taka nie nabiera przy tym charakteru umowy realnej, lecz jedynie wynika stąd, że konsensus - czyli zgodne zobowiązanie się stron umowy pożyczki - dochodzi do skutku jednocześnie z wykonaniem świadczenia przez pożyczkodawcę.

W konsekwencji, obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych w analizowanej sytuacji będzie powstawał przy każdej wypłacie całości lub części przysługującego pożyczkobiorcy limitu środków pieniężnych, ponieważ to w tym momencie będzie dochodzić do spełnienia essentialia negotii umowy pożyczki.

Należy jednocześnie wskazać iż w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Z treści art. 2 pkt 4 wynika więc zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych od obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, jak również zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Powyższe oznacza, że nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Mając na uwadze powyższe zauważyć należy, że w interpretacji indywidualnej wydanej w zakresie podatku od towarów i usług z dnia 14 maja 2015 r., znak ITPP1/4512-269/15/BK Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy stwierdził, że czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. W konsekwencji, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał, że opisana przez Wnioskodawcę planowana czynność udzielenia pożyczki przez pożyczkodawcę, będącego czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług stanowi czynność wykonywaną w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem udzielając pożyczkę pożyczkodawca w niniejszej sprawie będzie działał jako podatnik, o którym mowa w ust. 1 ww. artykułu. Przedmiotowa usługa - stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy - będzie podlegała zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, przy czym - biorąc pod uwagę treść art. 43 ust. 1 pkt 38 tej ustawy będzie korzystała ze zwolnienia od podatku.

Reasumując stwierdzić należy, że na Wnioskodawcy w związku z planowanym zawarciem opisanej umowy pożyczki odnawialnej nie będzie ciążył obowiązek uiszczania podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ umowa ta nie może zostać uznana za umowę pożyczki w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, w konsekwencji czego nie można objąć jej przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Na Wnioskodawcy nie będzie również ciążył obowiązek uiszczania podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z każdorazową wypłatą całości lub części przysługującego Mu limitu środków pieniężnych, w związku z wystąpieniem wyjątku, o którym mowa w art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w niniejszej sprawie należało uznać za prawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.