ITPB2/4511-669/16-2/ŁS - PIT w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej w związku ze zniesieniem współwłasności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 21 lipca 2016 r. (data wpływu 25 lipca 2016 r.) uzupełnione pismem z dnia 30 września 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej w związku ze zniesieniem współwłasności jest nieprawidłowe.

W dniu 25 lipca 2016 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek, uzupełniony pismem z dnia 30 września 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej w związku ze zniesieniem współwłasności.

We wniosku tym i jego uzupełnieniem przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 6 czerwca 2004 r. zmarła siostra ojca Wnioskodawczyni. W związku z postanowieniem sądu o dziale spadku, spadek po zmarłej został podzielony na 3 części.

Spadek ten obejmował nieruchomość stanowiącą obecnie działkę nr XX obrębu X, zabudowaną budynkiem mieszkalnym, której właścicielami zostali Wnioskodawczyni w udziale 1/3, matka Wnioskodawczyni w udziale 1/3 oraz A. R. i R. R., krewni zmarłej, również w udziale 1/3, na zasadach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej.

Zgodnie z operatem szacunkowym biegłego sądowego wartość rynkowa powyższej nieruchomości, zabudowanej budynkiem mieszkalnym, wynosi 284 000 zł, w tym wartość rynkowa gruntu 137.000 zł, przy czym cena 1 m2 wynosi 164,86 zł.

Wnioskodawczyni uczestniczyła w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dotyczącej podziału majątku po zmarłej i zniesienia współwłasności. W uzupełnieniu Wnioskodawczyni podała, że przedmiotem postępowania w tej sprawie toczącego się przed Sądem Rejonowym był podział działki nr XX obręb X, na dwie części - część A i B oraz zniesienie współwłasności nieruchomości położonej na działce XX obręb X, na rzecz A. i R. R. będących w wspólności majątkowej.

Wnioskodawczyni oraz jej matka podpisały ugodę w celu polubownego zakończenia sporu. Na mocy podpisanej ugody Wnioskodawczyni przeniosła swój udział do 1/3 nieruchomości (wartość rynkowa udziału w nieruchomości 94.666,66 zł) na rzecz A. i R. R. z za kwotę 60 000 zł. Zgodnie z podpisaną ugodą Wnioskodawczyni po podziale nieruchomości gruntowej nr 453 obręb... otrzymała 42,5 m² powierzchni o wartości 7.006,55 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy uzyskana kwota nieprzekraczająca wartości przysługującego udziału spadkowego wynikająca ze zniesienia współwłasności po zmarłej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ?

Zdaniem Wnioskodawczyni zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. poz. 93 z późn. zm.), jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom do wspólności majątku spadkowego oraz działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Wspólność majątku spadkowego jest stanem przejściowym szczególnie, gdy chodzi o współwłasność nieruchomości. Stosownie do art. 211 Kodeksu cywilnego Wnioskodawczyni razem z pozostałymi współwłaścicielami znieśli współwłasność odziedziczonej nieruchomości zabudowanej oraz działki poprzez przeprowadzenie działu spadku. Dział spadku jest następstwem wcześniejszego nabycia majątku tytułem dziedziczenia i stanowi tryb zniesienia wspólności majątku spadkowego. Zgodnie z art. 212 § 2 Kodeksu cywilnego, rzecz niepodzielna może być przyznana jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Zniesienie współwłasności nieruchomości zabudowanej może być przeprowadzone wyłącznie w ten sposób, gdyż nie ma innej możliwości rzeczywistego podziału. Po podpisaniu ugody sądowej pomiędzy Wnioskodawczynią, jej matką oraz A. i R. R. zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego, A. i R. R. przejęli wyłączne prawo do nieruchomości zabudowanej, a Wnioskodawczyni otrzymała kwotę 60.000 zł, która jest mniejsza niż ekwiwalent należny od tej części spadku oraz nieruchomość gruntową o powierzchni 42,5 m² która jest mniejsza od należnej części spadku nieruchomości gruntowej. W związku z przeprowadzonym działem spadku Wnioskodawczyni nie otrzymała żadnego przysporzenia majątkowego. W wyniku zniesienia współwłasności doszło jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy współwłasności, które nie mieści się w pojęciu odpłatnego zbycia nieruchomości.

W ocenie Wnioskodawczyni istotne znaczenie ma fakt, że otrzymana przez Nią kwota pieniężna w wyniku działu spadku nie przekracza jej udziału w spadku, tak więc nie spowodowała powstania przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Gdyby spłata przekroczyła wartość udziału spadkowego Wnioskodawczyni, byłby to wówczas przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Biorąc powyższe pod uwagę, otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota tytułem spłaty nieruchomości zabudowanej, oraz otrzymana działka wynikająca z działu spadku i zniesienia współwłasności majątku spadkowego nie podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.

Stanowisko w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego znajduje odzwierciedlenie w odpowiedzi Ministerstwa Finansów na interpelację poselską nr 9106/12, a także w interpretacjach indywidualnych wydanych w imieniu Ministra Finansów przez:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 6 września 2013 r. znak: ITPB2/415-621/13/MN,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 22 sierpnia 2013 r. znak IPTPB2/415-405/13-2/KKU,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2013 r. znak: IPPB4/415-366/13-4/MS,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 16 stycznia 2014 r. znak: IPTPB2/415-693/13-2/KKU.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

* jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c-przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy-przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości następuje przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz praw majątkowych za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 6 czerwca 2004 r. zmarła siostra ojca Wnioskodawczyni. W związku z postanowieniem sądu o dziale spadku, spadek po zmarłej został podzielony na 3 części. Spadek ten obejmował nieruchomość stanowiącą obecnie działkę nr XX obrębu X, zabudowaną budynkiem mieszkalnym, której właścicielami zostali Wnioskodawczyni w udziale 1/3, matka Wnioskodawczyni w udziale 1/3 oraz A. R. i R. R., krewni zmarłej, również w udziale 1/3, na zasadach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej.

Zgodnie z operatem szacunkowym biegłego sądowego wartość rynkowa powyższej nieruchomości, zabudowanej budynkiem mieszkalnym wyniosła 284 000 zł, w tym wartość rynkowa gruntu 137.000 zł, przy czym cena 1 m2 wynosi 164,86 zł.

Wnioskodawczyni uczestniczyła w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dotyczącej podziału majątku po zmarłej i zniesienia współwłasności. W uzupełnieniu Wnioskodawczyni podała, że przedmiotem postępowania w tej sprawie toczącego się przed Sądem Rejonowym był podział działki nr XX obręb X, na dwie części-część A i B oraz zniesienie współwłasności nieruchomości położonej na działce XX obręb X, na rzecz A. i R. R. z będących w wspólności majątkowej.

Wnioskodawczyni oraz jej matka podpisały ugodę w celu polubownego zakończenia sporu. Na mocy podpisanej ugody Wnioskodawczyni przeniosła swój udział do 1/3 nieruchomości (wartość rynkowa udziału w nieruchomości 94.666,66 zł) na rzecz A. i R. R. za kwotę 60 000 zł. Zgodnie z powyższą ugodą Wnioskodawczyni po podziale nieruchomości gruntowej nr 453 obręb... otrzymała również 42,5 m² powierzchni o wartości 7.006,55 zł.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.) spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych.

W myśl art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Oznacza to, że dniem nabycia przez spadkobiercę spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Każdy ze spadkobierców staje się, więc odrębnym właścicielem (współwłaścicielem) rzeczy stanowiących przedmiot spadku.

Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). W świetle art. 196 § 1 współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

Natomiast, zgodnie z art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Nadto, zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności, podziału majątku wspólnego czy działu spadku, jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast, biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki przysługiwał jej w majątku wspólnym.

Jeżeli więc spełnione są wymienione wyżej warunki, podział nieruchomości nie może być rozpatrywany w kategoriach nabycia. Jeżeli jednak na skutek dokonanego podziału nieruchomości przysługujący danej osobie udział ulega powiększeniu, tzn. zwiększa się zakres jej władania nad rzeczą, wówczas podział taki stanowi nabycie.

Powyższe oznacza jednocześnie, że w świetle przepisów prawa cywilnego zniesienie współwłasności, dla współwłaściciela, który na skutek podziału uzyskuje nieruchomość o mniejszej powierzchni i wartości niż udział, jaki przysługiwał mu we współwłasności, stanowi formę zbycia. Jeżeli natomiast następuje ono ze spłatą, wówczas mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem udziału w nieruchomości lub prawie, które wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle zacytowanych przepisów oraz przedstawionych wyjaśnień uznać należy, że na skutek wskazanego we wniosku zniesienia współwłasności doszło do odpłatnego zbycia przez Wnioskodawczynię udziału nabytego w drodze spadku w nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę nr XX obręb X. Jednakże nie można uznać, że stanowiło ono odpłatne zbycie mieszczące się w dyspozycji art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Doszło do niego bowiem po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie powyższego udziału w nieruchomości. Z tego właśnie powodu, a nie z uwagi na argumenty przedstawione przez Wnioskodawczynię we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego, otrzymana kwota nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dlatego też stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.