ITPB2/4511-499/16/TJ - PIT w zakresie opodatkowania odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 19 maja 2016 r. (data wpływu 25 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość - jest prawidłowe.

W dniu 25 maja 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni wraz z bratem nabyli wprost, na podstawie dziedziczenia ustawowego spadek po zmarłej w dniu 17 lipca 2002 r. matce, w udziałach po 1/2 części każdy. Poświadczenie dziedziczenia zostało dokonane przed notariuszem dopiero w dniu 25 lutego 2014 r. Zmarła nabyła w dniu 25 marca 1961 r., w drodze darowizny, nieruchomość, dla której założona była księga wieczysta. Z księgi tej wynika, że w następstwie wniosku złożonego w dniu 26 lipca 1974 r. od nieruchomości tej odłączono do odrębnej księgi wieczystej działki o łącznej powierzchni 0,7887 ha. Nieruchomość została przejęta na rzecz Skarbu Państwa na mocy uchwały Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia 4 grudnia 1973 r.

Z informacji posiadanych przez Wnioskodawczynię oraz Jej brata wynika, że decyzja określająca wysokość odszkodowania za wywłaszczenie nigdy nie została wydana. W celu ustalenia stanu prawnego odziedziczonej nieruchomości Wnioskodawczyni zwróciła się do Prezydenta Miasta z prośbą o informację, czy organ wskazany w uchwale Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia 4 grudnia 1973 r. wykonał ciążący na nim obowiązek wykonania wskazanej uchwały i wypłaty odszkodowania. Pismem z dnia 22 grudnia 2014 r. Dyrektor Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego poinformował, że nie odnaleziono żadnych dokumentów potwierdzających wypłatę odszkodowania za przedmiotową nieruchomość. Wniosek o wydanie decyzji w przedmiocie ustalenia wartości odszkodowania za przejętą na rzecz Skarbu Państwa nieruchomość, stanowiącą działki nr 135/1, 135/2, 135/3, 135/4, 135/5, 135/6, 135/7, 135/8, 136/1, 136/2, 136/3, 136/4, 136/5, 136/6, 136/7, 136/8, 137/1, 137/2, 137/3, 137/4, 137/5, 137/6, 137/7 o łącznej powierzchni 7887 m² został złożony w dniu 8 stycznia 2015 r., tj. tuż po dacie poświadczenia dziedziczenia. W dniu 29 lutego 2016 r. Dyrektor Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego działając z upoważnienia Prezydenta Miasta jako prezydenta miasta na prawach powiatu, wykonując zadania z zakresu administracji rządowej wydał na podstawie art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 4 pkt 9b1, art. 128 ust. 1, art. 129 ust. 5 pkt 3, art. 130, art. 132 ust. 2 i 5, art. 134 ust. 1 oraz art. 233 ustawy o gospodarce nieruchomościami decyzję ustalającą m.in. na rzecz Wnioskodawczyni odszkodowanie za nieruchomość stanowiącą działki nr 135/1, 135/2, 135/3, 135/4, 135/5, 135/6, 135/7, 135/8, 136/1, 136/2, 136/3, 136/4, 136/5, 136/6, 136/7, 136/8, 137/1, 137/2, 137/3, 137/4, 137/5, 137/6, 137/7 o łącznej powierzchni 7887 m² przejętą z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa. Decyzja stała się ostateczna w dniu 18 marca 2016 r.

Wnioskodawczyni wyjaśnia również postępowanie zmierzające do wydania decyzji ustalającej odszkodowanie za przejęcie na rzecz Skarbu Państwa wskazanej nieruchomości wszczęte zostało dopiero po dokonaniu aktu poświadczenia dziedziczenia, tj. po dniu 25 lutego 2014 r. oraz że spadkobierczyni nie występowała z wnioskiem o wydanie decyzji ustalającej odszkodowanie za wskazaną powyżej nieruchomość.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wartość otrzymanego odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji czy powinna zostać w jakikolwiek sposób wykazana w urzędzie skarbowym?

Zdaniem Wnioskodawczyni wartość otrzymanego odszkodowania za przejętą na rzecz Skarbu Państwa nieruchomość jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy. Dlatego też nie musi wykazywać w urzędzie skarbowym otrzymanego odszkodowania, gdyż zeznanie podatkowe powinno zawierać jedynie dochody, od których należny jest podatek. Wnioskodawczyni wskazuje, że podobne stanowisko wyrażone zostało w interpretacji indywidualnej nr IPPB4/415-915/11-2/JK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego, uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Z treści przedstawionego wniosku wynika, że Wnioskodawczyni - jako jednej ze spadkobierczyń zmarłej w 2002 r. matki - wywłaszczonej właścicielki - po przeprowadzeniu stosownego postępowania wszczętego na Jej wniosek, przyznane zostało odszkodowanie za przejęcie na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości, na którą składają się działki nr 135/1, 135/2, 135/3, 135/4, 135/5, 135/6, 135/7, 135/8, 136/1, 136/2, 136/3, 136/4, 136/5, 136/6, 136/7, 136/8, 137/1, 137/2, 137/3, 137/4, 137/5, 137/6, 137/7 o łącznej powierzchni 7887 m². Do wywłaszczenia ww. nieruchomości doszło na podstawie uchwały Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia 4 grudnia 1973 r. W związku z wywłaszczeniem nie została wydana decyzja określająca wysokość odszkodowania, jak również spadkodawczyni nigdy nie wystąpiła z wnioskiem o wydanie takiej decyzji. Odszkodowanie to zostało przyznane na podstawie decyzji Prezydenta Miasta stosownie do art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 4 pkt 9b1, art. 128 ust. 1, art. 129 ust. 5 pkt 3, art. 130, art. 132 ust. 2 i 5, art. 134 ust. 1 oraz art. 233 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W świetle zacytowanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyjaśnić należy, że odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu zacytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Warunkiem niezbędnym do skorzystania z uregulowanego w tym przepisie zwolnienia jest zatem otrzymanie m.in. odszkodowania, które przyznane zostało stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Przy czym przedmiotowe zwolnienie nie będzie przysługiwało, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

* nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego,

* cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania.

W przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden ze wskazanych warunków albo nie zostanie spełniony żaden z nich, uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 1774 z późn. zm.) ustawa określa zasady wywłaszczania nieruchomości i zwrotu wywłaszczonych nieruchomości.

Z art. 128 ust. 2 ww. ustawy wynika, że wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Artykuł 129 ust. 5 pkt 3 ww. ustawy stanowi, że starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu gdy nastąpiło pozbawienie praw do nieruchomości bez ustalenia odszkodowania, a obowiązujące przepisy przewidują jego ustalenie.

Zgodnie z art. 130 ust. 1 wysokość odszkodowania ustala się według stanu, przeznaczenia i wartości, wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku gdy starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu, wysokość odszkodowania ustala się według stanu i przeznaczenia nieruchomości w dniu pozbawienia lub ograniczenia praw, a w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 3 i art. 106 ust. 1, według stanu i przeznaczenia nieruchomości odpowiednio w dniu wydania decyzji o podziale lub podjęcia uchwały o przystąpieniu do scalenia i podziału oraz jej wartości w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu. Przepis art. 134 stosuje się odpowiednio.

Z kolei stosownie do art. 134 ust. 1 podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi, z zastrzeżeniem art. 135, wartość rynkowa nieruchomości.

Z zacytowanych przepisów wynika prawo wywłaszczonego właściciela nieruchomości do odszkodowania za pozbawienie go prawa własności oraz zasady ustalania jego wysokości. Ponieważ w treści wniosku wskazano, że podstawą przyznania Wnioskodawczyni odszkodowania stanowiły m.in. zacytowane przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami uznać należy, że jakkolwiek stanowi ono przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych to jednak po jego otrzymaniu nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Odszkodowanie to mieści się bowiem w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem korzysta ze zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w tym przepisie. W analizowanej sytuacji spełnione są bowiem wszystkie warunki niezbędne do zastosowania tego zwolnienia i jednocześnie nie występują przesłanki, które by możliwość takiego zwolnienia wykluczały.

W związku z powyższym Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do wykazywania wartości otrzymanego odszkodowania w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym odszkodowanie to otrzymała.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.