ITPB2/4511-363/15/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 20 lutego 2015 r. (data wpływu 2 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie dokonywania odliczeń w ramach tzw. ulgi prorodzinnej - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 marca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie dokonywania odliczeń w ramach tzw. ulgi prorodzinnej.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Od dnia 22 stycznia 2010 r. Wnioskodawczyni jest rozwiedziona i ma dwóch synów (ur. w 2001 r. oraz w 2006 r.). Na podstawie wyroku sądu obojgu rodzicom przysługuje pełnia władzy rodzicielskiej, przy czym określono miejsce zamieszkania dzieci przy matce. Aktualnie wysokość alimentów łącznie na dwoje dzieci to 830 zł miesięcznie (420 zł na starsze dziecko i 410 zł na młodsze dziecko). Poza alimentami dzieci dostają od ojca prezenty okolicznościowe (urodziny, imieniny i święta). Ojciec dzieci nie daje dodatkowych pieniędzy, np. na zakup książek do szkoły, wycieczek szkolnych. Dzieci mieszkają z Wnioskodawczynią w K., ojciec dzieci mieszka za W. Dzieci przebywają u ojca jeden tydzień ferii zimowych i jeden miesiąc wakacji, a Święta Wielkanocne i Bożego Narodzenia spędzają u niego co drugi rok (ustalenia własne między Wnioskodawczynią i ojcem dzieci). Jednakże ostatnie święta dzieci spędziły u ojca w 2011 r. - ojcu dzieci "nie pasował" przyjazd do synów w 2013 r. Ponadto ojciec dzieci nie bierze udziału w ich wychowywaniu, nauce, dbaniu o zdrowie. Kontakt telefoniczny utrzymuje z dziećmi w urodziny, imieniny oraz święta. Na wyjazd do ojca dzieci zabierają swoje zabawki, ubrania, fotelik samochodowy. W przypadku zniszczenia ubrań, obuwia ojciec nie kupuje im nowych i muszą chodzić w tym co mają. Nawet gdy dzieci są chore ojciec nie kupuje im lekarstw, ponieważ powinny były je ze sobą przywieźć (i nie chodzi tu o leki wydawane na receptę). Do tej pory obliczając wysokość ulgi z tytułu wychowywania dzieci Wnioskodawczyni brała pod uwagę czas, jaki dzieci przebywają w domu, a jaki u ojca i do niedawna ojciec dzieci nie wnosił sprzeciwu. Ostatnio jednak młodszy syn był w szpitalu i Wnioskodawczyni poprosiła go, by przyjechał pomóc w opiece nad dziećmi (by pobył trochę w szpitalu z młodszym synem, tak by Wnioskodawczyni mogła zając się starszym, który chodzi do szkoły). Po ostrej wymianie zdań ojciec dzieci przyjechał na 13 godzin, co było wręcz wymuszone, a ze starszym synem nawet nie skontaktował się telefonicznie. Po tym wydarzeniu Wnioskodawczyni otrzymała od ojca dzieci informacje, że zgodnie z interpretacją zmieniającą z dnia 7 sierpnia 2013 r., nr DD3/033/163/IMD/13/RD-81510/13 on odlicza sobie połowę ulgi.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni może odliczyć ulgę prorodzinną proporcjonalnie do czasu zamieszkiwania z nią dzieci.

Zdaniem Wnioskodawczyni, może dokonywać odliczeń tak jak do tej pory - proporcjonalnie do czasu zamieszkiwania z nią dzieci. Wnioskodawczyni uważa, że ojciec dzieci nie spełnia tych samych warunków co osoba we wskazanej przez niego interpretacji. Według Wnioskodawczyni posiadanie władzy rodzicielskiej nie jest równoznaczne z jej wykonywaniem - o czym mowa w ustawie (brak udziału w wychowywaniu dzieci, nikły kontakt telefoniczny, brak pomocy ze strony ojca dzieci w sytuacjach kryzysowych).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

Zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy, w brzmieniu wprowadzonym ustawą z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1644) i mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2014 r., odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

W myśl art. 27f ust. 2c ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ustawy).

Z przepisu art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

Podkreślenia wymaga, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Z treści wniosku wynika, że od dnia 22 stycznia 2010 r. Wnioskodawczyni jest rozwiedziona i ma dwóch synów (ur. w 2001 r. oraz w 2006 r.). Na podstawie wyroku sądu obojgu rodzicom przysługuje pełnia władzy rodzicielskiej, przy czym określono miejsce zamieszkania dzieci przy matce. Aktualnie wysokość alimentów łącznie na dwoje dzieci to 830 zł miesięcznie (420 zł na starsze dziecko i 410 zł na młodsze dziecko). Poza alimentami dzieci dostają od ojca prezenty okolicznościowe (urodziny, imieniny i święta). Ojciec dzieci nie daje dodatkowych pieniędzy, np. na zakup książek do szkoły, wycieczek szkolnych. Dzieci mieszkają z Wnioskodawczynią w K..., ojciec dzieci mieszka za W.... Dzieci przebywają u ojca jeden tydzień ferii zimowych i jeden miesiąc wakacji, a Święta Wielkanocne i Bożego Narodzenia spędzają u niego co drugi rok (ustalenia własne między Wnioskodawczynią i ojcem dzieci). Jednakże ostatnie święta dzieci spędziły u ojca w 2011 r. - ojcu dzieci "nie pasował" przyjazd do synów w 2013 r. Ponadto ojciec dzieci nie bierze udziału w ich wychowywaniu, dbaniu o zdrowie. Kontakt telefoniczny utrzymuje z dziećmi w urodziny, imieniny oraz święta. Na wyjazd do ojca dzieci zabierają swoje zabawki, ubrania, fotelik samochodowy. W przypadku zniszczenia ubrań, obuwia ojciec nie kupuje im nowych i muszą chodzić w tym co mają. Nawet gdy dzieci są chore ojciec nie kupuje im lekarstw, ponieważ powinny były je ze sobą przywieźć (i nie chodzi tu o leki wydawane na receptę). Do tej pory obliczając wysokość ulgi z tytułu wychowywania dzieci Wnioskodawczyni brała pod uwagę czas, jaki dzieci przebywają w domu, a jaki u ojca i do niedawna ojciec dzieci nie wnosił sprzeciwu. Ostatnio jednak młodszy syn był w szpitalu i Wnioskodawczyni poprosiła go, by przyjechał pomóc w opiece nad dziećmi (by pobył trochę w szpitalu z młodszym synem, tak by Wnioskodawczyni mogła zając się starszym, który chodzi do szkoły). Po ostrej wymianie zdań ojciec dzieci przyjechał na 13 godzin, co było wręcz wymuszone, a ze starszym synem nawet nie skontaktował się telefonicznie.

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obojgu rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie. Władza rodzicielska - zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 583) - przysługuje obojgu rodzicom, a - stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy - jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Podkreślenia przy tym wymaga, że jeżeli sąd nie pozbawił tego prawa jednego z rodziców, to uznaje się, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

Z przytoczonych regulacji wynika, że limit omawianej ulgi określony na dziecko przysługuje łącznie obojgu rodzicom, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska. Stąd, w przypadku wykonywania przez obojga rodziców władzy rodzicielskiej każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego limitu na dziecko. Istotne jest, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu na każde dziecko. Kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Zasada ta dotyczy również rodziców rozwiedzionych.

Jednocześnie biorąc po uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania "lub w dowolnej proporcji", tj. po wyrazach "kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych", to należy przyjąć, że podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców, z których każdy (w związku z wykonywaną władzą rodzicielską) ma prawo do zastosowania ulgi, jest podział tej kwoty w częściach równych. Możliwość skonsumowania tej kwoty przez rodziców w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady), który ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy zgodę na ustalenie dowolnej proporcji kwoty odliczenia wyrażają oboje rodzice. Wynika to z użytego przez ustawodawcę sformułowania "w dowolnej proporcji przez nich ustalonej", oznaczającego współudział (porozumienie) obojga rodziców w określonej proporcji innej niż odpowiadającej częściom równym. Zatem brak stosownego porozumienia pomiędzy rodzicami dziecka oznacza, że w sytuacji, gdy każdy z rodziców spełnia warunki do zastosowania przedmiotowego odliczenia, przysługującą rodzicom wspólną kwotę ulgi na każde z dzieci rodzic dzieli z drugim rodzicem w częściach równych.

W związku z tym, jeśli Wnioskodawczyni nie ma możliwości ustalenia z ojcem małoletnich dzieci proporcji podziału kwoty przysługującego na nich odliczenia, to należy przyjąć, że - przy spełnieniu pozostałych warunków - ulga za 2014 r. przysługuje Wnioskodawczyni i byłemu małżonkowi w częściach równych.

Nie można natomiast zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, że ma prawo do odliczenia ulgi za okres zamieszkiwania z Nią dzieci. Przepisy art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2014 r. nie uzależniają prawa do zastosowania odliczenia od zamieszkiwania dziecka z podatnikiem, nie uprawniają też do skorzystania z ww. ulgi tylko rodzica, który w większym stopniu ponosi ciężar wychowania.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.