ITPB2/4511-273/16/AB - Określenie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 10 marca 2016 r., uzupełnionym w dniu 24 maja 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 10 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 24 maja 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 13 czerwca 2001 r., Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła działkę nr 84/4 o obszarze 1006 m² położoną w K. gm. S. za cenę 15.090 zł. Po rozwodzie, na sprawie o podział majątku, działka wraz z domem w stanie surowym została wyceniona przez biegłego na 181.000 zł. Decyzją Sądu z dnia 22 maja 2013 r. Wnioskodawczyni zwróciła byłemu mężowi połowę wartości, czyli 140.500 zł tytułem spłaty. Były to pieniądze rodziców Wnioskodawczyni, gdyż jest osobą niepełnosprawną (choruje na zaawansowane stwardnienie rozsiane). Przychodem Wnioskodawczyni jest jedynie renta socjalna oraz 300 zł alimentów od byłego męża.

W dniu 26 stycznia 2016 r. dom wraz z działką został sprzedany państwu M. i M. S. za kwotę 250.000 zł. Prowizja dla pośrednika wyniosła 12.000 zł.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że data 22 maja 2013 r. jest datą podziału majątku wspólnego. Spłaty byłego męża Wnioskodawczyni dokonała samodzielnie, środkami własnymi (z konta bankowego na nazwisko Wnioskodawczyni), które pod opiekę powierzyła swoim rodzicom ze względu na stan zdrowia. Przedmiotem podziału majątku wspólnego z byłym mężem była wyłącznie nieruchomość wskazana we wniosku, więc spłata była związana wyłącznie z tą nieruchomością.

W związku z powyższym opisem wątpliwości Wnioskodawczyni sprowadzają się do kwestii czy z tytułu sprzedaży nieruchomości powinna zapłacić podatek.

Zdaniem Wnioskodawczyni nie powinna być obciążona podatkiem bo przychód (połowa wartości) to 125.000 zł a spłacić byłemu mężowi była zobowiązana kwotę 140.000 zł. Wnioskodawczyni uważa więc, że poniosła stratę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Zatem, odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych - jeżeli następuje przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej - stanowi źródło przychodu w rozumieniu cytowanego wyżej przepisu.

Z treści wniosku wynika, że w dniu 13 czerwca 2001 r., Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła działkę nr 84/4 o obszarze 1006 m² położoną w K. gm. Sz.za cenę 15.090 zł. Po rozwodzie, na sprawie o podział majątku, działka wraz z domem w stanie surowym została wyceniona przez biegłego na 181.000 zł. Decyzją Sądu z dnia 22 maja 2013 r. Wnioskodawczyni zwróciła byłemu mężowi połowę wartości, czyli 140.500 zł tytułem spłaty. Były to pieniądze rodziców Wnioskodawczyni, gdyż jest osobą niepełnosprawną (choruje na zaawansowane stwardnienie rozsiane). Przychodem Wnioskodawczyni jest jedynie renta socjalna oraz 300 zł alimentów od byłego męża. W dniu 26 stycznia 2016 r. dom wraz z działką został sprzedany państwu M. i M. S. za kwotę 250.000 zł. Prowizja dla pośrednika wyniosła 12.000 zł.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że data 22 maja 2013 r. jest datą podziału majątku wspólnego. Spłaty byłego męża Wnioskodawczyni dokonała samodzielnie, środkami własnymi (z konta bankowego na nazwisko Wnioskodawczyni), które pod opiekę powierzyła swoim rodzicom ze względu na stan zdrowia. Przedmiotem podziału majątku wspólnego z byłym mężem była wyłącznie nieruchomość wskazana we wniosku, więc spłata była związana wyłącznie z tą nieruchomością.

Wobec tak przedstawionego opisu wyjaśnić należy, że stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 2082, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego: 1) małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową, 2) z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności, 3) wspólność ustała z mocy prawa na skutek ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków.

Ponadto, zgodnie z art. 501 Kodeksu, w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Ustanie wspólności ustawowej kreuje prawo małżonków do majątku wspólnego na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych, które z reguły jest stanem przejściowym i prowadzi do podziału tego majątku.

Zgodnie natomiast z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast mając na uwadze przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

* podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub

* wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.

Za datę nabycia nieruchomości, która przypadła danej osobie w wyniku podziału majątku wspólnego, należy przyjąć datę jej nabycia na współwłasność (do majątku wspólnego), ale tylko pod warunkiem, że podział taki jest ekwiwalentny w naturze bez spłat i dopłat lub wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki tej osobie przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.

Jeżeli natomiast dokonany podział odbył się w sposób, który był nieekwiwalentny i towarzyszyły mu spłaty lub dopłaty lub gdy wartość otrzymanych przez jednego z małżonków nieruchomości lub praw przekracza jego udział w majątku wspólnym, to wówczas za datę nabycia tego udziału w nieruchomości lub prawie, który przekracza udział w majątku wspólnym, należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału tego majątku. Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (prawem) jak też stan jej majątku osobistego. W tej części, w której przyznana na wyłączną własność nieruchomość lub prawo przekracza wartość udziału w majątku wspólnym, podatnik niewątpliwie nabywa prawo własności w rozumieniu analizowanego przepisu. Przez pojęcie "nabycie" użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika.

Co więcej, w sytuacji, gdy z nabyciem takim związane jest jakiekolwiek świadczenie wzajemne na rzecz strony zbywającej - w tym jak w niniejszej sprawie spłata przez Wnioskodawczynię na rzecz byłego męża - nabycie takie nabiera charakteru odpłatnego. Odpłatnością jest bowiem każde świadczenie ze strony nabywcy powodujące zwiększenie aktywów zbywającego lub powodujące zmniejszenie jego pasywów (zobowiązań). W takim przypadku jak analizowany odpłatnością będzie więc wartość spłaty, do uiszczenia której zobowiązana była Wnioskodawczyni.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy uznać należy, że nabycie przez Wnioskodawczynię nieruchomości nastąpiło w 2001 r. i w 2013 r.

W konsekwencji uznać należy, że sprzedaż w 2016 r. przez Wnioskodawczynię nieruchomości w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w 2001 r. do majątku wspólnego nie stanowiła źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tej bowiem części do zbycia doszło po upływie okresu 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do nabycia.

Natomiast jej odpłatne zbycie w części nabytej na skutek podziału majątku wspólnego dokonanego w 2013 r., stanowiło źródło przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według zasad określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 powołanej powyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Po zakończeniu roku podatkowego, zgodnie z art. 30e ust. 4 ww. ustawy podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł (art. 30e ust. 5).

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy - podstawą obliczenia podatku, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Przy czym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Koszty uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych odpłatnie określone zostały w art. 22 ust. 6c, zgodnie z którym koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c), z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym podstawę opodatkowania stanowi więc wartość zbytego udziału nabytego w drodze podziału majątku wspólnego - ustalona stosownie do art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - pomniejszona o koszty uzyskania przychodu, do których Wnioskodawczyni może zaliczyć wartość spłaty dokonanej na rzecz byłego męża za ten właśnie udział w nieruchomości.

Jeżeli ww. koszty tj. spłata dokonana na rzecz byłego męża, przewyższa uzyskany przez Wnioskodawczynię przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w drodze podziału majątku wspólnego, skutkiem czego nie wystąpił dochód do opodatkowania, lecz powstała strata, Wnioskodawczyni nie ma obowiązku uiszczenia podatku.

Należy jednak zaznaczyć że, zgodnie z art. 45 ust. 1a pkt 3 - w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30e. W związku z tym Wnioskodawczyni jest zobowiązana do złożenia zeznania (PIT-39) o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za rok podatkowy 2016 najpóźniej do 30 kwietnia 2017 r. i wykazania w nim poniesionej straty.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toru