ITPB2/436-91/08/MK - Opodatkowanie PCC sprzedaży wierzytelności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Funduszu, przedstawione we wniosku z dnia 17 lipca 2008 r. (data wpływu 21 lipca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania sprzedaży na rzecz Funduszu wierzytelności własnych banku lub innych instytucji finansowych - jest prawidłowe, o ile czynność ta jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub też z niego zwolniona.

W dniu 21 lipca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania sprzedaży na rzecz Funduszu wierzytelności własnych banku lub innych instytucji finansowych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Fundusz, działający jako fundusz inwestycyjny, prowadzi działalność na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546) w oparciu o zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego wydane w dniu 23 stycznia 2008 r. Fundusz jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych, zebranych w drodze niepublicznego oferowania certyfikatów inwestycyjnych, w wierzytelności, papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego oraz inne prawa majątkowe. Zgodnie z postanowieniami statutu, Fundusz może inwestować swoje aktywa m.in. w zbywalne wierzytelności i prawa do świadczeń z tytułu wierzytelności oraz osiągać zysk ze zbywania nabytych wierzytelności. Fundusz lokuje zebrane środki pieniężne głównie w wierzytelności nieregularne, nabywając je wraz z przejęciem ryzyka niewypłacalności dłużników na podstawie umowy cesji bezwarunkowej, która nie obejmuje dodatkowych czynności (usług) wykonywanych na rzecz zbywcy wierzytelności, co powoduje, że Fundusz nie wykonuje usług ściągania długu czy faktoringu.

W czerwcu 2006 r. Fundusz - w ramach prowadzonej działalności - nabył w drodze umowy sprzedaży portfel wierzytelności własnych od banku. W przyszłości Fundusz również zamierza nabywać wierzytelności od banków lub innych podmiotów prowadzących działalność w zakresie udzielania kredytów i pożyczek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450) umowa sprzedaży wierzytelności własnych przez bank lub inny podmiot prowadzący działalność w zakresie udzielania kredytów i pożyczek na rzecz Funduszu, który jest podmiotem prowadzącym działalność w zakresie usług finansowych i zwolnionym z tego tytułu z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Funduszu, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych umowa sprzedaży praw majątkowych podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie jednak art. 2 pkt 4 lit. b) ww. ustawy przewiduje wyjątek od powyższej zasady. Zgodnie z tym przepisem, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z tego podatku z wyjątkiem:

* umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

* umowy spółki i jej zmiany,

* umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że podatnikiem jest podmiot, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonuje odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnie świadczy usługi. Jak wskazano powyżej, Fundusz jest podmiotem profesjonalnie trudniącym się obrotem wierzytelnościami, zawartym w katalogu usług określonych jako pośrednictwo finansowe. Działalność gospodarcza Funduszu (w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług) polega na obrocie wierzytelnościami, stanowiącymi przedmiot lokat (inwestycji) na rzecz nabywców certyfikatów inwestycyjnych (inwestorów). Fundusz dokonując zakupu nieregularnych wierzytelności kredytowych i pożyczkowych w ramach obrotu wierzytelnościami, świadczy na rzecz ich zbywcy usługę pośrednictwa finansowego. Wraz z wierzytelnościami Fundusz nabywa również wszelkie wynikające z nich prawa, przywileje i korzyści, ale także przejmuje ryzyko nieściągalności. Obrotem po stronie Funduszu w tym przypadku jest kwota dyskonta, czyli różnica między nominalną wartością kupowanych wierzytelności a ceną ich zakupu. Z tytułu odpłatnego świadczenia usług pośrednictwa finansowego, Fundusz ma status podatnika VAT zwolnionego przedmiotowo od podatku od towarów i usług. Bez znaczenia pozostaje tu fakt, czy Fundusz przed wykonaniem tej czynności dokonał zgłoszenia rejestracyjnego, gdyż zgodnie z art. 96 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku podmiotów zwolnionych z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 nie występuje taki obowiązek.

Podsumowując, nabywając wierzytelności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Fundusz występuje w roli podatnika VAT. Na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności Fundusz jako strona transakcji świadczy usługę pośrednictwa finansowego (obrót wierzytelnościami) na rzecz podmiotu, od którego nabywa jego własne wierzytelności. Usługa ta jest wymieniona w załączniku nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług, co powoduje, że korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług. Jednocześnie na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zwolnienie czynności od podatku od towarów i usług, wyłącza obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, co powoduje, że umowa sprzedaży wierzytelności własnych przez bank lub inny podmiot prowadzący działalność w zakresie udzielania kredytów i pożyczek na rzecz Funduszu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stanowisko to potwierdza wyrok WSA w Gdańsku z dnia 14 lutego 2006 r. sygn. akt I SA/Gd 1301/03, zgodnie z którym w sytuacji sprzedaży własnych praw majątkowych (wierzytelności) osobie trudniącej się zarobkowo wykonywaniem działalności w zakresie usług finansowych w tym obrotem wierzytelnościami, wyłączeniu podlega obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Funduszu w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe, o ile czynność ta jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub też z niego zwolniona.

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, w tym również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania omawianym podatkiem z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4 (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy).

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do regulacji art. 2 pkt 4 przywołanej ustawy, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Instytucja zmiany wierzyciela uregulowana została w art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.). Zgodnie z jego treścią wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do art. 510 wskazanej ustawy umowa o przeniesienie wierzytelności (cesji wierzytelności) przybrać może postać umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony inaczej postanowiły.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że umowa przenosząca wierzytelności na rzecz Funduszu ma formę umowy sprzedaży. Stosownie do postanowień art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in. umowy sprzedaży. Biorąc powyższe pod uwagę, umowa przelewu wierzytelności dokonana w formie sprzedaży, może co do zasady podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Mając jednakże na względzie stan faktyczny opisany we wniosku podkreślić należy, iż jakkolwiek zapytanie Funduszu dotyczy możliwości opodatkowania umowy przelewu wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia opodatkowania powyższych transakcji podatkiem od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ich podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy. Natomiast w przypadku nie objęcia powyższej czynności zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując stwierdza się, iż zawarcie umów nabycia od banków bądź innych instytucji finansowych wierzytelności własnych przez Fundusz nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, tylko w tym przypadku, gdy takie czynności są objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz, że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej - powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.