ITPB2/436-68/13/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 9 kwietnia 2013 r. (data wpływu 16 kwietnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy przenoszącej własność nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 16 kwietnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy przenoszącej własność nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 27 lipca 1984 r. została zawarta umowa sprzedaży nieruchomości, na podstawie której Wnioskodawczyni stała się jej właścicielką. Umowa miała charakter warunkowy, ponieważ zgodnie z ówczesnymi przepisami, prawo pierwokupu nieruchomości na obszarze miast miał prezydent miasta. Pomimo, iż warunek został spełniony - prezydent nie skorzystał z przysługującego mu prawa - nie dokonano wpisu do ksiąg wieczystych nowych właścicieli. Od zawartej umowy została uiszczona opłata skarbowa. Po upływie 29 lat Wnioskodawczyni stanęła wobec konieczności dopełnienia tego niedopatrzenia.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie:

Czy podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych umowa przeniesienia własności nieruchomości w wykonaniu warunkowej umowy sprzedaży, przy której została pobrana przez notariusza opłata skarbowa.

Zdaniem Wnioskodawczyni, opłata skarbowa (dziś podatek od czynności cywilnoprawnych) pobrana została w 1984 r., w związku z czym obecnie dokonywane czynności związane są z samym wpisem do ksiąg wieczystych i nie podlegają obowiązkowi podatkowemu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności objętych opodatkowaniem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie wskazane w art. 1 ust. 1, w tym wymieniona w pkt 1 lit. a umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, a w myśl art. 4 pkt 1 ciąży on na kupującym. Podstawę opodatkowania stanowi, stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 1, wartość rynkowa nabytych rzeczy i praw majątkowych, natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy stawka podatku, w przypadku przedmiotu sprzedaży jakim jest nieruchomość, wynosi 2%.

Z treści wniosku wynika, że w dniu 27 lipca 1984 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę sprzedaży nieruchomości, z tytułu zawarcia której opłacona została opłata skarbowa. Umowa ta miała charakter warunkowy, ponieważ zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami prezydentowi miasta przysługiwało prawo pierwokupu tej nieruchomości. Pomimo nieskorzystania przez prezydenta miasta z przysługującego mu prawa, nie dokonano stosownego wpisu w księdze wieczystej. Obecnie Wnioskodawczyni, w związku z koniecznością uregulowania powyższej sytuacji, zawrze umowę przeniesienia własności oraz dokona stosownego wpisu w księdze wieczystej.

Odnosząc się do powyższego wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Z zacytowanego przepisu wynika, że w polskim prawie cywilnym przyjęto koncepcję tzw. czynności o podwójnym skutku: zobowiązującym i rozporządzającym. Przy czym, możliwe jest wyłączenie skutku rozporządzającego i zawarcie umowy jedynie zobowiązującej do przeniesienia własności. W tej sytuacji zawarcie takiej umowy powoduje, że zamierzony przez strony rezultat, tj. przeniesienie własności rzeczy, czy też praw majątkowych, zostaje zrealizowane w drodze dwóch umów - najpierw zobowiązującej, np. do przeniesienia własności, a następnie umowy rozporządzającej, stanowiącej wykonanie pierwszej. Taka sekwencja czynności oraz realizacja zamierzonego przez strony celu w dwóch etapach, czyli zawarcie najpierw umowy zobowiązującej, a następnie pociągającej za sobą skutek rzeczowy umowy rozporządzającej, zawieranej w wykonaniu pierwszej, może wynikać z przepisu ustawy lub być przejawem woli stron umowy, które tak zdecydowały się ukształtować łączący je stosunek prawny. Z sytuacją taką mamy do czynienia w przypadku umów warunkowych.

Wskazać również należy, że powyższa koncepcja ma swoje odzwierciedlenie w wielu przepisach prawa cywilnego, a także określone konsekwencje na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych, jeśli chodzi o moment powstania obowiązku podatkowego.

W przypadku bowiem - tak jak w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym - czynności prawnych zawartych pod warunkiem, gdy chodzi o konsekwencje podatkowe, czynności takie traktowane są jako czynności bezwarunkowe, czyli skuteczne z chwilą ich dokonania, a w przypadku ich dokonania obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia takiej umowy. Jest to konsekwencją ogólnej zasady powstawania obowiązku podatkowego w ramach podatku od czynności cywilnoprawnych, który powstaje z chwilą dokonania czynności podlegającej opodatkowaniu, czyli zawarcia umowy, w tym także umowy zawierającej dodatkowe zastrzeżenie w postaci warunku. Ustawa nie uzależnia natomiast powstania obowiązku podatkowego od wykonania umowy. Ta okoliczność może mieć bowiem znaczenie jedynie w przypadku nieziszczenia się zastrzeżonego warunku, co wiązać się może ze zwrotem zapłaconego podatku.

Z powyższego wynika więc, że w opisanej we wniosku sytuacji, zawarcie umowy przenoszącej własność nieruchomości w wykonaniu zawartej w 1984 r. warunkowej umowy jej sprzedaży, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zawarcie takiej umowy nie powoduje bowiem powstania obowiązku podatkowego w tym podatku, gdyż ten powstał - zgodnie z art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 42, poz. 226) - w momencie zawarcia umowy warunkowej sprzedaży w 1984 r.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszczy po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.