ITPB2/436-62/10/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 15 lutego 2010 r. (data wpływu 22 lutego 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania darowizny - jest prawidłowe.

W dniu 22 lutego 20010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania darowizny.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni wraz ze swym ojcem zawarła pisemną umowę pożyczki pewnej kwoty pieniężnej. Otrzymane środki pieniężne Wnioskodawczyni przekazała na rzecz prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Z tytułu zawarcia umowy pożyczki został zapłacony zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych podatek. Ponieważ zbliża się ustalony w umowie pożyczki termin jej zwrotu, ojciec Wnioskodawczyni nie chce, by zwracała mu pożyczkę i zrzeka się roszczeń o zwrot otrzymanej kwoty pieniężnej. Prawa majątkowe wynikające w tej umowy (prawa do zwrotu otrzymanej kwoty pieniężnej) ojciec Wnioskodawczyni zamierza przekazać jej w formie darowizny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowe jest działanie polegające na zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn nabycia przez Wnioskodawczynię praw majątkowych wynikających z umowy pożyczki od ojca...

Zdaniem Wnioskodawczyni, w myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny i polecenia darczyńcy.

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Jak wynika z przedstawionej wyżej definicji istotą darowizny jest jej nieodpłatny charakter oraz brak po stronie obdarowanej ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. W przedstawionej sytuacji z całą pewnością mamy, zdaniem Wnioskodawczyni, do czynienia z darowizną gdyż przekazanie praw majątkowych wynikających z umowy pożyczki odbywać się będzie bez dodatkowych opłat i ojciec zrzeka się roszczeń o zwrot pożyczonej kwoty. Umowa darowizny nie będzie zatem w żadnym wypadku świadczeniem wzajemnym, gdyż Wnioskodawczyni w zamian za otrzymanie praw majątkowych z umowy pożyczki nie zamierza ofiarować nic w zamian ani teraz ani w przyszłości. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie między innymi w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 kwietnia 2001 r., sygn. I SA/Gd 1738/00, gdzie wskazano, iż "świadczenie jest bezpłatne tylko wtedy, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Element nieodpłatności polegać ma na tym, że darczyńca nie może uzyskać jakiegokolwiek ekwiwalentu ani w chwili darowizny, ani też w przyszłości". Nieodpłatne przysporzenie może polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, w tym m.in. na przekazaniu praw majątkowych na rzecz obdarowanego.

Darczyńcą w tym przypadku będzie ojciec Wnioskodawczyni, przekazujący jej swojej prawa majątkowe wynikające z umowy pożyczki. Natomiast prawem majątkowym w rozumieniu przepisów tej ustawy jest przysługujące danej osobie prawo do korzystania i rozporządzania określoną rzeczą lub prawem ustanowionym na tej rzeczy.

Mając powyższe na uwadze, zdaniem Wnioskodawczyni, prawidłowym jest działanie polegające na zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn nabycia praw majątkowych wynikających z umowy pożyczki w formie darowizny od ojca. Zgodnie z treścią art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zwolnionym z podatku jest nieodpłatne nabycie praw majątkowych przez członków najbliższej rodziny, tj. małżonków, rodziców, dziadków, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzeństwo, pasierbów, ojczyma, macochę. Warto również nadmienić, iż ulga ta dotyczy nabycia praw majątkowych bez względu na wartość rynkową nabytych praw majątkowych.

Zatem zgodnie z art. 4a oczywistym jest, że takie nabycie praw majątkowych jest zwolnione od podatku od spadków i darowizn. Jak wynika bowiem z treści tego artykułu członkowie najbliższej rodziny tj. małżonkowie, rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzeństwo, pasierbowie, ojczym i macocha zwolnieni są od podatku z tytułu nabycia przez nich praw majątkowych. Zwolnienie to jest całkowite i nielimitowane. Jedynymi warunkami, jakie osoba otrzymująca taki rodzaj darowizny musi spełniać, aby móc korzystać ze zwolnienia, jest otrzymanie jej od osoby wymienionej w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz zgłoszenie faktu nabycia praw majątkowych właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w określonym ustawowo terminie składając w tym urzędzie odpowiedni formularz.

W cytowanych przepisach nie został wyszczególniony rodzaj, czy charakter darowanych składników majątku objętego zwolnieniem, ani sposób ich użytkowania. Dla skorzystania ze zwolnienia nie ma więc znaczenia jaki majątek będzie przedmiotem darowizny, ani w jaki sposób, czy jak długo będzie wykorzystywany przez obdarowanego.

Dlatego też Wnioskodawczyni uważa, że w Jej przypadku właściwym jest zwolnienie z podatku od spadków i darowizn nabycia praw majątkowych od ojca w formie darowizny. Zwolnienie to będzie zasadne, gdyż obydwa przewidziane ustawą warunki będą w tej sytuacji jak najbardziej spełnione. Pierwszy z nich dotyczy bowiem kręgu osób mogących skorzystać z tego przywileju (małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha), natomiast drugi dotyczy zgłoszenia faktu nabycia takich praw właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego, który po nabyciu przedmiotowych praw zostanie również dopełniony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy przy nabyciu w drodze darowizny powstaje on z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie natomiast z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia "darowizna", a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny - jako czynności nieodpłatnej - jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

W wyniku zawarcia umowy darowizny może dochodzić do określonych zmian w położeniu prawno-majątkowym darczyńcy i obdarowanego. Przedmiotem darowizny mogą bowiem strony uczynić wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań. Może to nastąpić w drodze zrzeczenia się przez darczyńcę wierzytelności, jaka służyła mu w stosunku do obdarowanego lub poprzez przejęcie długu obdarowanego względem osoby trzeciej, będącej jego wierzycielem. Darczyńca może wreszcie wypełnić zobowiązanie ciążące na obdarowanym względem osoby trzeciej.

Nie jest przy tym konieczne, aby dokonanie darowizny łączyło się z bezpośrednim transferem darowanego przedmiotu z masy majątkowej darczyńcy do majątku obdarowanego. Transfer ten bowiem może mieć miejsce między masą majątkową osoby trzeciej a obdarowanym. Wystarczy bowiem, że świadczenie spełnione faktycznie przez inna osobę zostanie następnie skompensowane wartościami pochodzącymi z majątku darczyńcy.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują zatem szczególną formę dla umowy darowizny, umowa taka - pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy tylko wówczas, gdy darowizna została spełniona.

Artykuł 889 Kodeksu cywilnego stanowi natomiast, iż nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że zawarła Pani z ojcem umowę pożyczki. Umowa ta została zgłoszona do Urzędu Skarbowego i został zapłacony podatek od czynności cywilnoprawnych. Obecnie ojciec zamierza przekazać Pani przysługujące mu prawa majątkowe wynikające z zawartej umowy pożyczki, w drodze darowizny, co doprowadzi do zwolnienia Pani z długu wobec niego.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że jeżeli opisana we wniosku czynność cywilnoprawna dokonana zostanie w formie darowizny, to nabycie praw majątkowych wynikających z umowy pożyczki podlegać będzie zwolnieniu z opodatkowania na podstawie zacytowanego art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli zostaną spełnione wszystkie przewidziane tym przepisem warunki.

Końcowo podkreślenia wymaga, iż tutejszy organ, wydając interpretację indywidualną, jest związany wyłącznie opisem zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i w oparciu o przedstawione zdarzenie przyszłe dokonuje oceny stanowiska Wnioskodawcy, uzasadniając prawnie tę ocenę. Przedmiotem niniejszej interpretacji nie jest zatem ocena prawidłowości kwalifikacji opisanych we wniosku czynności z punktu widzenia przepisów prawa cywilnego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.