ITPB2/436-44/09/MU

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 31 marca 2009 r. (data wpływu 3 kwietnia 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 maja 2009 r. (data wpływu 29 maja 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 3 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 25 maja 2009 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku VAT. W dniu 29 grudnia 2008 r. (jeszcze pod firmą T Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa) udzielił oprocentowanej pożyczki spółce T Sp. z o.o. będącej również podatnikiem podatku VAT. Jednocześnie Wnioskodawca, będący spółką komandytową nie jest udziałowcem Pożyczkobiorcy. Czynności usług pośrednictwa finansowego są wymienione w zakresie usług Wnioskodawcy, jednakże czynność udzielania pożyczek jest działalnością sporadyczną, nie stanowi koniecznego, a tym bardziej stałego rozszerzenia podstawowej działalności gospodarczej, którą jest budowa i zarządzanie nieruchomości komercyjnych. Wnioskodawca nie wyklucza udzielania podobnych pożyczek w przyszłości. Wnioskodawca udzielił pożyczki ze środków własnych (operacyjnych). Chciałby mieć pewność czy opisane powyżej zdarzenie należy rozpatrywać w kontekście przepisów ustawy o podatku od towarów i usług czy też podatku od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca w dacie udzielenia pożyczki działał pod firmą T Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa. Zmiana nazwy na obecną (T Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa) nastąpiła ze skutkiem od dnia 21 stycznia 2009 r. Pożyczkobiorca jest wspólnikiem komplemenatriuszem w spółce Wnioskodawcy. Pozostałymi dwoma wspólnikami (komandytariuszami) Wnioskodawcy, są udziałowcy spółki Pożyczkobiorcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź na pytanie drugie. Odpowiedź na pytanie pierwsze udzielona zostanie odrębną interpretacją indywidualną.

W ocenie Wnioskodawcy udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług na rzecz innego podatnika podatku od towarów i usług, w sytuacji w której Pożyczkodawca nie jest ani wspólnikiem, ani udziałowcem pożyczkobiorcy, na podstawie art. 2 pkt 4, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, lecz jest usługą pośrednictwa finansowego traktowaną jako usługa zwolniona z VAT. Udzielanie pożyczek przez podatnika VAT spełnia przestanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu tym podatkiem, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielania. Wnioskodawca uważa, iż w konsekwencji takiego rozumowania, na kwotę odsetek uzyskanych od tej pożyczki powinien wystawić fakturę VAT ze stawką zwolnione. Natomiast na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają wymienione w tym przepisie umowy pożyczki. Umowa pożyczki uregulowania jest w przepisach art. 720 i następnych kodeksu cywilnego. Umowa pożyczki, może przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli. Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 wymienionej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają omawianemu podatkowi, o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 cytowanej ustawy. W niniejszej sprawie, pożyczka mogłaby podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych, ponieważ w chwili zawarcia umowy pożyczki jej przedmiot t.j. pieniądze znajdowały się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a podmioty mają siedzibę na terytorium RP. W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Stosownie do art. 2 pkt 4 lit. a i lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług albo zwolniona z podatku od towarów i usług. Powyższy przepis art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ustanawia zasadę, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne podejmowane w ramach obrotu nieprofesjonalnego, natomiast obrót zawodowy (profesjonalny) objęty został podatkiem od towarów i usług. Zatem, nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Przy czym art. 2 pkt 4 nie ma zastosowania do (art. 2 ust. 4 tiret 1-3): 1) umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część <...>, 2) bądź umowy spółki i jej zmiany, 3) umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych. Trzy wyżej wymienione wyjątki nie zachodzą w niniejszej sprawie. W szczególności udzielenie pożyczki przez Wnioskodawcę nie może być traktowane jako zmiana umowy spółki w rozumieniu art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż Pożyczkodawca nie jest wspólnikiem Pożyczkobiorcy, a dodatkowo Pożyczkobiorca nie jest spółką osobową. Zmianą umowy spółki w myśl tego artykułu byłaby niewątpliwie pożyczka udzielana spółce komandytowej przez jej wspólnika (komplementariusza/czy komandytariusza), jednakże ta sytuacja nie ma miejsca w niniejszej sprawie. Zdaniem Wnioskodawcy, udzielając ww. pożyczki o charakterze odpłatnym, wykonuje działalność usługową określoną w PKWiU w grupowaniu 65.22.10 (usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym), a tego rodzaju działalność mieści się w definicji działalności gospodarczej zamieszczonej w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Udzielenie tego rodzaju pożyczek podlega regulacjom zawartym w ustawie o podatku od towarów i usług, z tym, że usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. W przypadku zatem udzielania przez Wnioskodawcę-pożyczkodawcę podatnika VAT, oprocentowanej pożyczki pieniężnej innym podmiotom gospodarczym, tj. świadczenia usługi finansowej zwolnionej od podatku VAT, czynność taka nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych w myśl art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ tytuł tej czynności mieści się w horyzoncie zdarzeń przewidzianych ustawą o podatku od towarów i usług. Tym samym stanowisko Wnioskodawcy uwarunkowane jest dokonaniem ustalenia, że powyższa transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług skutkuje wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy. Należy zaznaczyć, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona co potwierdza wyrok NSA I FSK 964/07 z dnia 4 września 2008 oraz I FSK 603/2006 z dnia 24 kwietnia 2007 r. Podobne stanowisko do zaprezentowanego w niniejszej sprawie zostało potwierdzone w licznych interpretacjach podatkowych, min.: sygn. ILPP1/443-490/08-3/AK Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 11sierpnia 2008 r.; IPPP2/443-1244/08-2/BM Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 października 2008 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego, w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają wymienione w tym przepisie czynności cywilnoprawne, w szczególności zaś umowy pożyczki.

Ponieważ przepisy ww. ustawy nie definiują czynności prawnych objętych opodatkowaniem, to w tej materii należy odwołać się do znaczenia nadanego im w przepisach prawa cywilnego. Stosownie do art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Elementami przedmiotowo istotnymi umowy pożyczki są więc: obowiązek pożyczkodawcy przeniesienia na własność pożyczkobiorcy określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz obowiązek pożyczkobiorcy zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek.

Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi zatem do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 wymienionej ustawy podlegają omawianemu podatkowi od czynności cywilnoprawnych o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 cytowanej ustawy.

Zgodnie z powyższym artykułem czynności cywilnoprawne w tym pożyczka podlegają omawianemu podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że jeżeli w chwili zawarcia umowy pożyczki jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej to, wówczas bez względu na to, gdzie została zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy podlegała będzie ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jeśli zaś pieniądze będące przedmiotem pożyczki w chwili jej zawarcia znajdują się za granicą to czynność ta objęta zostanie opodatkowaniem tylko wówczas, gdy pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność zostanie dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, iż w chwili zawarcia umowy pożyczki pieniądze znajdowały się w Polsce. A zatem pożyczka ta podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 4 pkt 1 powyższej ustawy.

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

O wyłączeniu czynności spod działania przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie decyduje przy tym okoliczność, że strony tej umowy są podatnikami podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku.

W związku z tym podkreślić należy, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umów pożyczek podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższe transakcje podlegają regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ich podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tych czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca będący podatnikiem podatku od towarów i usług udzielił oprocentowanej pożyczki Spółce będącej również podatnikiem podatku od towarów i usług. W kwestii skutków, jakie transakcja ta wywołuje na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, w interpretacji indywidualnej z dnia 23 czerwca 2009 r., znak ITPP1/443-309/09/IK Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznając stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe stwierdził, że czynność polegająca na udzieleniu pożyczki pieniężnej świadczona poza systemem bankowym zaliczana jest do grupy usług pośrednictwa finansowego, sklasyfikowanego w sekcji J dział 65 PKWiU (poz. 3 zał. nr 4 do ustawy), a tego rodzaju działalność mieści się w definicji działalności gospodarczej zamieszczonej w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, wobec powyższego udzielenie pożyczki podlega regulacjom zawartym w tej ustawie. Ze względu jednak na przewidziane w ustawie zwolnienie, usługa ta korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy, o ile Spółka wykonuje działalność usługową określoną w grupowaniu PKWiU 65-67 sekcja J i nie zachodzą wyłączenia wskazane w tej pozycji.

Zatem uznać należy, iż udzielona pożyczka nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej - powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.