ITPB2/436-234/12/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 19 grudnia 2012 r. (data wpływu 24 grudnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela na podstawie art. 518 Kodeksu cywilnego - jest prawidłowe.

W dniu 24 grudnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela na podstawie art. 518 Kodeksu cywilnego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski oraz podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku PIT. Spółka kapitałowa z siedzibą oraz miejscem zarządu w Polsce, podlegająca nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku CIT ("Spółka") posiada wierzytelności z tytułu umów pożyczek w stosunku do spółek osobowych (dłużników z tych umów) - o zwrot pożyczonego kapitału oraz narosłych odsetek od pożyczki. Ta wierzytelność zostanie w części dotyczącej pożyczonego kapitału spłacona w gotówce przez Wnioskodawczynię, która będzie działała za udzieloną na piśmie zgodą dłużnika (spółek osobowych). W ten sposób Wnioskodawczyni wstąpi w prawa wierzyciela ze spłaconych umów pożyczek w spłaconej części; same umowy pożyczek będą istnieć nadal. W przypadku przeniesienia wierzytelności Spółki wobec kontrahenta (spółek osobowych) na Wnioskodawczynię będą spełnione wszystkie warunki pozwalające na zakwalifikowanie tego zdarzenia jako wstąpienie w prawa wierzyciela zgodnie z art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego. Jak stanowi bowiem art. 518 § 1 osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:

W wypadkach powyższych wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne (art. 518 § 2).

Jeżeli wierzyciel został spłacony przez osobę trzecią tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzytelnością, która przeszła na osobę trzecią wskutek zapłaty częściowej (art. 518 § 3).

Wobec powyższego zadano następujące pytanie:

Czy w zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku wstąpienie w prawa wierzyciela na podstawie art. 518 Kodeksu cywilnego nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, prawidłowe jest stanowisko, iż w zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku wstąpienie w prawa wierzyciela na podstawie art. 518 Kodeksu cywilnego, nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Jak stanowi bowiem art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi temu podlegają:

W związku z tym Wnioskodawczyni wskazuje, że w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy wymieniono wszystkie czynności cywilnoprawne, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem o czynności cywilnoprawnych zawarty w art. 1 ustawy stanowi enumeratywne wyliczenie, co oznacza, że podatkowi temu podlegają tylko i wyłącznie czynności, które są wymienione w tym katalogu. Wobec tego, jeżeli opisane we wniosku przeniesienie wierzytelności, zgodnie z art. 518 Kodeksu Cywilnego zawierać będzie tylko elementy umowy nienazwanej, której nie można zaklasyfikować do którejkolwiek z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy, wówczas umowa ta nie będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na potwierdzenie przedstawionego stanowiska powołuje interpretację indywidualną z dnia 17 października 2012 r. nr IPTPB2/436-114/12-2/k.k., z dnia 22 listopada 2012 r. nr IPPB2/436-427/12-4/LS oraz z dnia 9 lutego 2009 r. nr IPPB2/436-431/08-2/AF.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka kapitałowa posiada wierzytelności wobec spółek osobowych z tytułu udzielonych im pożyczek. Wierzytelności te, w części dotyczącej pożyczonego kapitału, zostaną spłacone w gotówce przez Wnioskodawczynię, która będzie działała za udzieloną na piśmie zgodą dłużników (spółek osobowych). W ten sposób Wnioskodawczyni wstąpi w prawa wierzyciela, co pozwala na zakwalifikowanie tego zdarzenia jako wstąpienie w prawa wierzyciela zgodnie z art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że stosownie do art. 518 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:

Wynikająca z zacytowanego przepisu instytucja subrogacji ustawowej, określana również mianem wstąpienia osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela, polega na tym, że w sytuacjach w tym przepisie wyszczególnionych osoba trzecia, spłacając wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty i w tym zakresie wstępuje w prawa zaspokojonego wierzyciela. Jest to jeden ze sposób zmiany wierzyciela, przewidziany przepisami prawa cywilnego. W piśmiennictwie przyjmuje się, że celem subrogacji ustawowej jest zabezpieczenie osoby trzeciej, która spłaca wierzyciela. Skutki jakie wywołuje subrogacja są podobne do tych, jakie występują przy cesji wierzytelności - w strukturze stosunku zobowiązaniowego osoba trzecia, która spłaciła wierzyciela, zajmuje jego miejsce. Następuje więc, w wyniku wstąpienia osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela, zmiana wierzyciela. Podkreślić jednocześnie należy, że wierzytelność na skutek jej spłacenia nie wygasa, lecz trwa nadal ze zmienionym podmiotem po stronie wierzyciela. Co więcej - jest to ta sama wierzytelność, jaka przysługiwała wierzycielowi przed spłatą, a osobie trzeciej przysługują te same zarzuty co wierzycielowi

Mając na uwadze powyższe stwierdzić więc należy, iż wstąpienie przez Wnioskodawczynię w miejsce zaspokojonego wierzyciela, związane ze spłatą przez Nią części zadłużenia (kapitału) wynikającego z zawartych przez spółki osobowe ze Spółką z o.o. umów pożyczek, dokonane na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, za zgodą dłużników, nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynność taka nie została bowiem wymieniona w art. 1 ustawy, zawierającym katalog czynności opodatkowanych tym podatkiem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.