ITPB2/436-171/09/ENB - Możliwość opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy darowizny.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 23 października 2009 r. (data wpływu 28 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania darowizny - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania darowizny.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Panu i jeszcze jednej osobie przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o wartości 170.000 zł. Każdy ma udział 1/2 części w tym lokalu. Na zakup lokalu został zaciągnięty kredyt mieszkaniowy na kwotę 170.000 zł, stronami umowy kredytu, oprócz banku jako kredytodawcy, jest Pan i drugi współwłaściciel oraz jego rodzice. W sumie jest 4 kredytobiorców i dłużników osobistych. Zabezpieczeniem kredytu jest hipoteka zwykła na kwotę 170.000 zł i hipoteka kaucyjna na kwotę 40.800 zł na powyższym prawie do lokalu. Zamierza Pan wraz ze współwłaścicielem lokalu znieść współwłasność tego prawa do lokalu w ten sposób, że Pan otrzyma na własność prawo do lokalu bez spłaty, ale jednocześnie przejmie Pan całość zobowiązań z umowy kredytowej, tj. stanie się Pan za zgodą banku jedynym kredytobiorcą i dłużnikiem osobistym. Do całkowitej spłaty kredytu na dzień zniesienia współwłasności i przejęcia długu pozostanie 168.000 zł. Współwłaściciel lokalu jest dla Pana osobą obcą, należącą zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn do III grupy podatkowej.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie:

W jakiej kwocie Wnioskodawca będzie zobowiązany zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych od umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia długów i ciężarów spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Zdaniem Wnioskodawcy, obecnie jest czterech dłużników osobistych banku na kwotę 168.000 zł natomiast, po zmianie Wnioskodawca będzie jedynym dłużnikiem osobistym banku. Po uwzględnieniu ewentualnych regresów będzie to równoznaczne z przejęciem długu w wysokości 126.000 zł (168.000 zł do spłaty/4 = 42.000 i x 3 = 126.000 zł). Kwota ta będzie podstawą opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako wartość długów przejętych przez Wnioskodawcę, czyli przez obdarowanego zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne: umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, umowy pożyczki, umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, umowy dożywocia, umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat, ustanowienie hipoteki, ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności, umowy depozytu nieprawidłowego oraz umowy spółki, a także zmiany tych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne ww.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, przy umowie darowizny podstawę opodatkowania stanowi wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.

Obowiązek podatkowy przy umowie darowizny powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnych, tj. w dniu zawarcia umowy darowizny i stosownie do art. 4 pkt 3 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży na obdarowanym.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) ww. ustawy stawki podatku od umów darowizny wynoszą przy przeniesieniu własności własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego - 2 %.

Jednakże w przypadku, gdy umowa darowizny, nie wiąże się z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań osoby darującej, to taka umowa darowizny nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Wnioskodawcy i jeszcze jednej osobie przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o wartości 170.000 zł. Każdy ma udział 1/2 części w tym lokalu. Na zakup lokalu został zaciągnięty kredyt mieszkaniowy na kwotę 170.000 zł, stronami umowy kredytu, oprócz banku jako kredytodawcy, jest Pan i drugi współwłaściciel oraz jego rodzice. W sumie jest 4 kredytobiorców i dłużników osobistych. Zabezpieczeniem kredytu jest hipoteka zwykła na kwotę 170.000 zł i hipoteka kaucyjna na kwotę 40.800 zł na powyższym prawie do lokalu. Wnioskodawca zamierza wraz ze współwłaścicielem lokalu znieść współwłasność tego prawa do lokalu w ten sposób, że Wnioskodawca otrzyma w drodze darowizny na własność prawo do lokalu bez spłaty, ale jednocześnie przejmie całość zobowiązań z umowy kredytowej, tj. stanie się za zgodą banku jedynym kredytobiorcą i dłużnikiem osobistym. Do całkowitej spłaty kredytu na dzień zniesienia współwłasności i przejęcia długu pozostanie 168.000 zł.

Wskazać należy, że stosownie do art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę darowizny rozumie się zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego osobie obdarowanej (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny - jako czynności nieodpłatnej - jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Ponadto, biorąc pod uwagę, że przed zawarciem umowy darowizny wszyscy czterej kredytobiorcy będą odpowiedzialni solidarnie za spłatę długu wskazać należy, że w myśl art. 366 Kodeksu cywilnego kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Solidarność dłużników charakteryzuje się:

A zatem, istota solidarności sprowadza się do możliwości żądania przez wierzyciela spełnienia należnego świadczenia zarówno w części, jak i w całości od jednego dłużnika, kilku z nich, bądź od wszystkich jednocześnie. Z powyższego wynika, iż nie ma znaczenia który z dłużników dokona spłaty powyższego zadłużenia, bowiem do chwili dokonania spłaty wszyscy odpowiadają solidarnie. Zwolnienie wszystkich dłużników następuje dopiero z chwilą spełnienia świadczenia. W przedmiotowej sprawie, nie ma znaczenia więc fakt zobowiązania się jednego ze współkredytobiorców (Wnioskodawcy) do spłaty całego zadłużenia (kredytu zaciągniętego na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, którego 1/2 będzie przedmiotem darowizny), bowiem już przed dokonaniem darowizny Wnioskodawca i tak był zobowiązany solidarnie do spłaty całej kwoty kredytu, zatem w przedmiotowej sytuacji nie ma miejsca przejęcie przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, bowiem nabywca był zobowiązany solidarnie do spłaty zadłużenia już przed dokonaniem darowizny.

W przedmiotowej sprawie, nie można zatem uznać, że Wnioskodawca w wyniku darowizny przejmie również długi, ciężary albo zobowiązania darczyńcy. Jest on bowiem nadal obciążony jedynie wcześniejszym długiem wynikającym z faktu występowania wraz z pozostałymi osobami w roli współkredytobiorców, natomiast nie przejmuje nowego długu w częściach obciążających pozostałe osoby.

Zgodnie z powyższym, ponieważ darowizna, którą otrzyma Wnioskodawca nie będzie wiązała się z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań osoby darującej, umowa ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.