ITPB2/436-15b/14/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 15 stycznia 2014 r. (data wpływu 23 stycznia 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 kwietnia 2014 r. (data wpływu 11 kwietnia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych wskazania osoby uprawnionej do rekompensaty za mienie pozostawione poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej - jest prawidłowe

W dniu 23 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 7 kwietnia 2014 r. (data wpływu 11 kwietnia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych wskazania osoby uprawnionej do rekompensaty za mienie pozostawione poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

We wniosku tym i jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W chwili obecnej przed wojewodą toczy się postępowanie z wniosku I. P. - Wnioskodawcy - o wydanie decyzji potwierdzającej prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez Jego dziadka nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Postępowanie to toczy się w oparciu o przepisy ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (dalej ustawy zabużańskiej). Przepisy tej ustawy przewidują m.in., że prawo do rekompensaty przysługuje właścicielowi pozostawionych nieruchomości, a w razie jego śmierci - wszystkim spadkobiercom albo niektórym z nich, wskazanym przez pozostałych spadkobierców. W tym ostatnim przypadku wskazanie osoby uprawnionej do rekompensaty następuje przez złożenie oświadczenie z podpisem poświadczonym notarialnie lub przed organem administracji publicznej albo przez złożenie oświadczenia w polskiej placówce konsularnej (art. 3 ust. 2 ustawy).

W toku postępowania, o którym mowa powyżej, ustalono, że do kręgu spadkobierców po dawnym właścicielu pozostawionych nieruchomości należy G. C. - spadkobierca jednego z trzech spadkobierców tego właściciela. Ponieważ nie jest on jednak zainteresowany w ubieganiu się o wydanie decyzji potwierdzającej jego prawo do rekompensaty za mienie utracone przez jego poprzednika prawnego, jego wolą jest, aby należna mu rekompensata przypadła w udziale Wnioskodawcy. W tym celu zamierza w trybie art. 3 ust. 2 ustawy złożyć oświadczenie z podpisem notarialnie poświadczonym, w którym wskaże Wnioskodawcę jako osobę uprawnioną do rekompensaty. Czynność ta będzie miała charakter nieodpłatny, tzn. Wnioskodawca - w związku ze wskazaniem jako osoby uprawnionej do rekompensaty - nie będzie zobowiązany do jakiegokolwiek świadczenia na rzecz osoby wskazującej. W związku ze wskazaniem Wnioskodawca nie przejmie również jakichkolwiek długów, ciężarów ani zobowiązań wskazującego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy czynność polegająca na złożeniu przez G. C. w trybie art. 3 ust. 2 ustawy zabużańskiej oświadczenia z podpisem notarialnie poświadczonym o wskazaniu osoby uprawnionej do rekompensaty podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, podatkiem dochodowym od osób fizycznych lub podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czy - w razie uznania, że przedmiotowa czynność podlega opodatkowaniu jednym z wyżej wymienionych podatków - podmiotem zobowiązanym do jego zapłaty byłaby osoba wskazująca czy też osoba wskazana jako uprawniona do rekompensaty.

Zdaniem Wnioskodawcy, zamierzona czynność złożenia w trybie art. 3 ust. 2 ustawy zabużańskiej oświadczenia z podpisem poświadczonym notarialnie o wskazaniu osoby uprawnionej do rekompensaty nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, podatkiem dochodowym od osób fizycznych ani też podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wyjaśnia - w odniesieniu do skutków podatkowych opisanej czynności na gruncie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - że przedmiotem tego podatku są tylko i wyłącznie czynności wyczerpująco wymienione w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tymczasem czynność w postaci złożenia oświadczenia o wskazaniu osoby uprawnionej do rekompensaty w trybie art. 3 ust. 2 ustawy zabużańskiej nie została w tym katalogu zawarta. Co więcej - według Wnioskodawcy - analiza wyszczególnionych w ww. przepisie zdarzeń skutkujących powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzi do wniosku, że obowiązek ten dotyczy w zasadzie wyłącznie umów (i ich zmian), do których oświadczenie o wskazaniu osoby uprawnionej do rekompensaty się nie zalicza (jest bowiem jednostronną czynnością prawną). To zaś oznacza, iż wskazanie to nie podlega opodatkowaniu przedmiotowym podatkiem.

Zdaniem Wnioskodawcy - w zakresie drugiego z zadanych pytań - analiza przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzi do wniosku, że nawet jeżeli nawet przyjąć, że dokonanie przez G. C. zamierzonej czynności rodziłoby obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, to i tak do zapłaty tego podatku mogłaby być zobowiązana jedynie osoba wskazana jako uprawniona do rekompensaty. Tylko w przypadku tej osoby można byłoby bowiem mówić o nabyciu określonych praw w wyniku dokonania tej czynności, co odpowiada konstrukcji, na jakiej oparto katalog podatników przedmiotowego podatku (art. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych). Jednocześnie zaś do zamierzonej czynności nie znajduje zastosowania zasada solidarnej odpowiedzialności za zapłatę podatku, określona w art. 5 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych; zasada ta odnosi się bowiem tylko i wyłącznie do sytuacji, gdy obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach (np. na kilku kupujących) albo na stronach umowy zamiany, albo na wspólnikach spółki cywilnej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają:

Zawarty w zacytowanym przepisie katalog czynności podlegających opodatkowaniu jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że tylko czynności enumeratywnie w nim wskazane mogą powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Pamiętać przy tym należy, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Jedną z czynności cywilnoprawnych, których dokonanie może powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest umowa darowizny, jednakże tylko w sytuacji, gdy wiąże się ona z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów, albo zobowiązań darczyńcy.

Ze stanu faktycznego wynika natomiast, że Wnioskodawca zostanie wskazany przez G. C.- spadkobiercę spadkobiercy właściciela nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej - jako uprawniony do rekompensaty, stosownie do art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 z późn. zm.).

Z wydanej w opisanym stanie faktycznym interpretacji indywidualnej z dnia 30 kwietnia 2014 r., znak ITPB2/436-15a/14/TJ w zakresie podatku od spadków i darowizn wyjaśniono, że czynność wskazania osoby uprawnionej do rekompensaty na podstawie art. 3 ust. 2 o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej - jako czynność cywilnoprawna uregulowana odrębnymi przepisami - nie stanowi darowizny.

W konsekwencji, w związku z faktem, że czynność wskazania osoby uprawnionej do rekompensaty nie została wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jak również z uwagi na brak możliwości zakwalifikowania jej jako umowy darowizny, obowiązek podatkowy w tym podatku nie powstanie.

Z tego też względu bezprzedmiotowe jest rozstrzyganie w niniejszej sytuacji kwestii podmiotu, na którym ciążyłby obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu jej dokonania.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.