ITPB2/436-119/11/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 4 lipca 2011 r. (data wpływu - 7 lipca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 19 września 2011 r. (data wpływu - 20 września 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania przelewu wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 7 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania przelewu wierzytelności.

Wniosek uzupełniono w dniu 20 września 2011 r.

W przedmiotowym wniosku oraz w piśmie uzupełniającym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną i rozpocznie prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie zaklasyfikowanym według PKD 2007 w podklasach:

Wnioskodawca będzie świadczył usługi sklasyfikowane odpowiednio według PKWiU 2008 w grupowaniu:

W ramach działalności sklasyfikowanej jako 64.99.Z (według PKD 2007) i 64.99.19.0 (według PKWiU 2008) Wnioskodawca na podstawie umowy bezwarunkowego przelewu wierzytelności (regulowanej przepisami art. 509 i n. Kodeksu cywilnego) będzie nabywał od poszkodowanych (osób fizycznych, osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej) wierzytelności przysługujące im wobec zakładów ubezpieczeń z tytułu szkód w mieniu (w szczególności w pojazdach) i dochodził dopłat odszkodowań od zakładów ubezpieczeń we własnym imieniu i na własne ryzyko (w postępowaniu likwidacyjnym przed zakładem ubezpieczeń, a w razie niespełnienia całego świadczenia przez zakład ubezpieczeń również przed sądem powszechnym). Z uzupełnienia wniosku wynika, że przelew wierzytelności nabywanych przez Wnioskodawcę będzie dokonywany w drodze umowy sprzedaży (stosownie do treści art. 510 Kodeksu cywilnego).

Wartość nominalna wierzytelności nie będzie możliwa do precyzyjnego określenia w chwili zawierania umowy przelewu wierzytelności, oszacowanie wartości nominalnej wierzytelności będzie możliwe jedynie w przybliżeniu. Nabywane wierzytelności będą zazwyczaj bezsporne co do zasady, ale sporne co do wysokości. Wysokość szkody, która implikuje wartość nominalną wierzytelności, ostatecznie, w wiążący sposób będzie ustalana przez sąd powszechny (zazwyczaj na podstawie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy). Mechanizm działalności Wnioskodawcy będzie opierał się na następującym schemacie:

Poszkodowani będą otrzymywać wynagrodzenie wyłącznie przy zawarciu umowy cesji wierzytelności, a to czy i w jakim zakresie Wnioskodawcy uda się pozyskać od zakładu ubezpieczeń dopłatę odszkodowania nie będzie leżało w zakresie zainteresowania poszkodowanych. Roszczenia przysługujące pierwotnie poszkodowanym, a po zawarciu umowy przelewu wierzytelności przysługujące Wnioskodawcy wynikają ze zdarzeń rodzących odpowiedzialność cywilną na podstawie przepisów o odpowiedzialności z deliktu (art. 415 i n. Kodeksu cywilnego). Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń wynika z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawartej pomiędzy osobą odpowiedzialną (zazwyczaj sprawcą) a zakładem ubezpieczeń. Wnioskodawca będzie skupiał się na nabywaniu wierzytelności związanych ze szkodami w pojazdach, zatem zaznacza, że zgodnie z przepisem art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Z kolei w ramach działalności sklasyfikowanej jako 66.21.Z (według PKD 2007) i 66.21.10.0 (według PKWiU 2008) Wnioskodawca będzie szacował roszczenia ubezpieczeniowe (oceniał zasadność roszczeń, obliczał szkodę) i dochodził roszczeń w imieniu klientów-poszkodowanych. Wnioskodawca w tym zakresie przede wszystkim będzie na zlecenie osób fizycznych szacował wysokość szkód (w szczególności szkód na osobie, regulowanych przez m.in. przepisy art. 444-446 Kodeksu cywilnego), W tym zakresie działalności, Wnioskodawca będzie zazwyczaj wykonywał następujące czynności:

* oszacowanie przybliżonej wysokości uszczerbku na zdrowiu związanego z uszkodzeniem ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia oraz związane z tym ustalenie możliwości uzyskania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,

* obliczenie kosztów poniesionych na zakup lekarstw oraz niezbędny sprzęt ortopedyczny i rehabilitacyjny,

* ustalenie przewidywanych kosztów opieki,

* ustalenie wysokości utraconych dochodów,

* w przypadku wypadku śmiertelnego, oszacowanie roszczeń przysługujących najbliższym członkom rodziny zmarłego na podstawie art. 446 § 1-4 Kodeksu cywilnego,

* w przypadku wystąpienia szkody na mieniu oszacowanie wysokości tej szkody,

* udokumentowanie szkody - w szczególności pozyskiwanie niezbędnej dokumentacji prawniczej, medycznej, urzędowej oraz dokumentacji z zakładów pracy uwiarygodniającej powstanie szkody (w szczególności notatki urzędowej z miejsca zdarzenia sporządzonej przez Policję, aktu oskarżenia sporządzonego przez Prokuraturę, wyroku Sądu, wypisu ze szpitala, karty leczenia z zakładów opieki zdrowotnej, aktu zgonu, zaświadczenia o zameldowaniu, zaświadczenia o zarobkach itp.),

* zgłoszenie szkody do zakładów ubezpieczeń, sporządzanie wezwań do dobrowolnego spełnienia świadczenia, wypełnianie formularzy dostarczanych przez zakłady ubezpieczeń, uzyskiwanie i przedstawienie dokumentacji prawniczej, medycznej, urzędowej, z zakładów pracy,

* oczekiwanie na wypłatę świadczenia odszkodowawczego z zakładów ubezpieczeń oraz wypłata świadczenia odszkodowawczego klientowi - poszkodowanemu, po potrąceniu wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy.

Natomiast w ramach działalności sklasyfikowanej jako 82.11.Z (według PKD 2007) i 82.11.10.0 (według PKWiU 2008) Wnioskodawca będzie świadczył usługi związane z codzienną administracyjną obsługą biura. Usługi te będą świadczone wyłącznie na rzecz przedsiębiorców.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy transakcja przelewu wierzytelności w zakresie działalności oznaczonej kodami: 64.99.Z (według PKD 2007) i 64.99.19.0 (według PKWiU 2008) będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, stosownie do art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych transakcja przelewu wierzytelności, o której mowa w opisie zdarzenia przyszłego, nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, z uwagi na fakt, że będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z podatku od towarów i usług (w razie korzystania przez Wnioskodawcę ze zwolnienia przewidzianego w art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) podatkowi podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Umowa przelewu (cesji) wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjmuje postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, to fakt ten powoduje co do zasady obowiązek zapłaty tego podatku.

Zatem mając na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność przelewu wierzytelności) oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe, zgodnie z którym przelew wierzytelności będzie dokonywany w drodze umowy sprzedaży, stwierdzić należy, że stanowi ona czynność wymienioną w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem.

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w jej zakresie przedmiotowym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w brzmieniu obowiązującym od dnia 22 kwietnia 2010 r., nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Ponadto zgodnie z definicją zawartą w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych użyte w tej ustawie określenie "podatek od towarów i usług" oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu przytoczonej ustawy o podatku od towarów i usług lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

W kwestii skutków, jakie opisana czynność wywołuje na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, w interpretacji indywidualnej znak: ITPP1/443-946a/11/DM stwierdzono, że w sytuacji przedstawionej we wniosku, Wnioskodawca będzie działał w charakterze podatnika z tytułu wykonywanej czynności w zakresie nabycia wierzytelności, ponieważ na podstawie umowy bezwarunkowego przelewu wierzytelności zamierza dokonywać zakupu wierzytelności przysługujących poszkodowanym - cedentom, celem dochodzenia dopłat odszkodowań od zakładów ubezpieczeń we własnym imieniu i na własny rachunek. Usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. A zatem jak słusznie wskazano we wniosku, zamierzone czynności będą podlegały opodatkowaniu podstawową 23% stawką podatku od towarów i usług.

Ponadto w ww. interpretacji wskazano, że skoro - jak wynika z wniosku - "działalność Wnioskodawcy nie będzie mieściła się w kręgu wyłączeń z możliwości zwolnienia przewidzianego w art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy, w szczególności działalność Wnioskodawcy nie została wymieniona w art. 113 ust. 13 ustawy", w sytuacji świadczenia usług w zakresie nabywania wierzytelności (...), przy założeniu, że zamierzone czynności, nie będą stanowić usług w zakresie doradztwa oraz usług prawniczych, Wnioskodawcy przysługiwać będzie prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od podatku przewidzianego w art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że z treści cytowanego art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika zarówno zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych od obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, jak i zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Dla prawidłowego stosowania ww. przepisu podstawowe znaczenie ma zatem ustalenie, czy z racji dokonania czynności cywilnoprawnej powstaje obowiązek z tytułu podatku od towarów i usług, czy też nie. Nie ma natomiast znaczenia, czy w konkretnej sytuacji powstanie zobowiązanie podatkowe w tym podatku, czy też przysługiwać będzie zwolnienie od podatku. Dla zastosowania omawianego wyłączenia nie ma również znaczenia fakt, która ze stron transakcji jest opodatkowana tym podatkiem lub też z tego podatku zwolniona.

Jeżeli zatem czynność przelewu wierzytelności w drodze umowy sprzedaży będzie opodatkowana podatkiem VAT lub też zwolniona z tego podatku, to ww. umowa, nie będzie podlegać - co wynika z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - opodatkowaniu tym podatkiem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.