ITPB2/415-937/14/ENB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 6 października 2014 r. (data wpływu 16 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nabycia akcji i obligacji - jest prawidłowe.

W dniu 16 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nabycia akcji i obligacji.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest pracownikiem spółki, która zajmuje się projektowaniem, montażem i konserwacją urządzeń pożarniczych. Spółka przez wiele lat wykonywała swoje usługi dla stoczni, polegające na budowie i remoncie instalacji przeciwpożarowych na statkach. W 2003 r. stocznia stała się niewypłacalna, otrzymała jednak wsparcie finansowe ze Skarbu Państwa i zawarła z wierzycielami ugody restrukturyzacyjne, w trybie przewidzianym w ustawie o pomocy dla przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy. W 2004 r. spółka podpisała ze stocznią umowę odnowienia, która zawierała plan spłaty długu stoczni wobec spółki. W tym też roku spółka przychyliła się do propozycji objęcia limitowanych przez stocznię akcji i wyraziła zgodę na częściowe umorzenie zobowiązania w zamian za akcje stoczni. Spółka objęła 30.000 akcji imiennych o nominale 10 zł, o wartości łącznej 300.000 zł.

W 2005 r. spółka podpisała również ze stocznią umowę zamiany części wierzytelności na obligacje stoczni. Nastąpiła zatem konwersja zobowiązań stoczni na obligacje - łączna wartość nominalna nabytych obligacji wynosi 150.000 zł. Do wykupu obligacji nie doszło, zgodnie bowiem z art. 57 ust. 1 pkt 2 o postępowania kompensacyjnym, od dnia wszczęcia postępowania kompensacyjnego zawieszone zostały spłaty zobowiązań stoczni powstałe przed dniem wszczęcia tego postępowania.

W 2009 r. stocznia zgłosiła na podstawie ustawy o postępowaniu kompensacyjnym wierzytelności do prezesa zarządu A. S.A. W 2013 r. spółka otrzymała pismo z sądu rejonowego o zatwierdzaniu ostatecznego planu podziału. Zgodnie z treścią wskazanego pisma, wierzytelności spółki znajdują się w kategorii III listy wierzytelności, co w praktyce skutkuje brakiem możliwości zaspokojenia wierzytelności spółki, a zatem realnie prawdopodobieństwo wykupu posiadanych przez spółkę obligacji jest bliskie zeru. Ze względu na niewypłacalność stoczni, doszło również do drastycznego spadku wartości jej akcji, co czyni je praktycznie bezwartościowymi.

Obecnie spółka zaproponowała Wnioskodawczyni zakup części akcji oraz obligacji stoczni za kwotę 1 zł od każdej akcji oraz obligacji. W ocenie Wnioskodawczyni, jak i w ocenie spółki, cena ta odpowiada obecnej wartości rynkowej akcji i obligacji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zakup od spółki akcji oraz obligacji stoczni po cenie 1 zł za sztukę, a zatem po cenie znacznie niższej niż ich wartość nominalna, spowoduje powstanie po stronie Wnioskodawczyni zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nabycie od pracodawcy akcji oraz obligacji stoczni, także poniżej ich wartości nominalnej, nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako przychody z kapitałów pieniężnych podlegają, m.in. należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych. Natomiast zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy, przychodem z kapitałów pieniężnych jest nominalna wartości udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni, objętych w zamian za wkład niepieniężny.

Nabycie akcji oraz obligacji za gotówkę nie skutkuje zatem powstaniem po stronie Wnioskodawczyni przychodu podatkowego, w szczególności w świetle wskazanych przepisów dotyczących obrotu akcjami oraz papierami wartościowymi. Do opodatkowania dojść może ewentualnie dopiero w przypadku odpłatnego zbycia akcji oraz obligacji (o ile oczywiście na transakcji takiej uda się zrealizować dochód).

Zdaniem Wnioskodawczyni, w omawianym przypadku nie dojdzie do powstania przychodu z tytułu świadczenia nieodpłatnego, bądź częściowo nieodpłatnego, albowiem nie dochodzi do przekazania akcji czy też obligacji poniżej ich realnej wartości. Ze względu na upadłość stoczni i związaną z tym faktem niewypłacalność, akcje oraz obligacje tej spółki, pomimo, iż ich nominalna wartość jest wysoka, obecnie nie przedstawiają znaczącej wartości rynkowej. W ocenie Wnioskodawczyni, nabycie akcji i obligacji w cenie 1 zł za sztukę odpowiada aktualnej wartości rynkowej tych aktywów.

Podsumowując, nabycie akcji oraz obligacji stoczni od spółki, nie skutkuje dla Wnioskodawczyni powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności transakcja ta nie spowoduje powstania zobowiązania podatkowego z tytułu kapitałów pieniężnych, ani też nieodpłatnych świadczeń.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów m.in. są:

* stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta (pkt 1);

* kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c) (pkt 7).

Z art. 11 ust. 1 ww. ustawy - w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2014 r. wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Artykuł 11 ust. 1 ww. ustawy - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle powyższego, za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych uznaje się natomiast, iż nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione w art. 12 ust. 1 ww. ustawy kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i inne świadczenia, a więc każda forma przysporzenia majątkowego (tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna) mająca swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy, a zatem, wszelkie świadczenia które pracownik otrzymuje od swojego pracodawcy - o ile nie stanowią wymienionego w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodu zwolnionego od podatku lub dochodu, od którego został zaniechany pobór podatku na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej - podlegają opodatkowaniu jako przychód ze źródła, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się także nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni, objętych w zamian za wkład niepieniężny.

Z treści wniosku wynika, iż Wnioskodawczyni, jest pracownikiem spółki, która przez wiele lat wykonywała swoje usługi dla stoczni. W 2003 r. stocznia stała się niewypłacalna, otrzymała jednak wsparcie finansowe ze Skarbu Państwa i zawarła z wierzycielami ugody restrukturyzacyjne, w trybie przewidzianym w ustawie o pomocy dla przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy. W 2004 r. spółka podpisała ze stocznią umowę odnowienia, która zawierała plan spłaty długu stoczni wobec spółki. W tym też roku spółka przychyliła się do propozycji objęcia limitowanych przez stocznię akcji i wyraziła zgodę na częściowe umorzenie zobowiązania w zamian za akcje stoczni. Spółka objęła 30.000 akcji imiennych o nominale 10 zł, o wartości łącznej 300.000 zł.

W 2005 r. spółka podpisała ze stocznią umowę zamiany części wierzytelności na obligacje stoczni. Nastąpiła zatem konwersja zobowiązań stoczni na obligacje - łączna wartość nominalna nabytych obligacji wynosi 150.000 zł. Do wykupu obligacji nie doszło, zgodnie bowiem z art. 57 ust. 1 pkt 2 o postępowania kompensacyjnym, od dnia wszczęcia postępowania kompensacyjnego zawieszone zostały spłaty zobowiązań stoczni powstałe przed dniem wszczęcia tego postępowania.

W 2009 r. stocznia zgłosiła na podstawie ustawy o postępowaniu kompensacyjnym wierzytelności do prezesa zarządu A. S.A. W 2013 r. spółka otrzymała pismo z sądu rejonowego o zatwierdzaniu ostatecznego planu podziału. Zgodnie z treścią wskazanego pisma, wierzytelności spółki znajdują się w kategorii III listy wierzytelności, co w praktyce skutkuje brakiem możliwości zaspokojenia wierzytelności spółki, a zatem realnie prawdopodobieństwo wykupu posiadanych przez spółkę obligacji jest bliskie zeru. Ze względu na niewypłacalność stoczni, doszło również do drastycznego spadku wartości jej akcji, co czyni je praktycznie bezwartościowymi.

Obecnie spółka zaproponowała Wnioskodawczyni zakup części akcji oraz obligacji stoczni za kwotę 1 zł od każdej akcji oraz obligacji. W ocenie Wnioskodawczyni, jak i w ocenie spółki, cena ta odpowiada obecnej wartości rynkowej akcji i obligacji.

Na tle przedstawionych we wniosku okoliczności, wskazać należy, że z przywołanych przepisów art. 9 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, adekwatnych dla prawnopodatkowej oceny stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, wynika, że na ich gruncie ustawodawca operuje pojęciem "dochodu" oraz "przychodu". Pojęcia te mają konkretne, określone i ugruntowane znaczenie. Ich normatywna treść ma więc w konsekwencji istotne znaczenie z punktu widzenia oceny przedstawionego stanu faktycznego.

Normatywna treść pojęcia "dochodu", jak i "przychodu", odnosi się do sfery faktów, a mianowicie konkretnego i wymiernego przysporzenia majątkowego, w związku z którym po stronie podatnika pojawia się konkretna wartość majątkowa.

Skoro zatem - jak wynika z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej - Wnioskodawczyni zakupi od pracodawcy akcje i obligacje stoczni (kontrahenta pracodawcy) za cenę każdej akcji lub obligacji wynoszącą 1 zł - co odpowiada ich aktualnej wartości rynkowej - to nie może być mowy o uzyskaniu przez Wnioskodawczynię korzyści majątkowej. Powyższe wynika z faktu, że zapłacona przez Wnioskodawczynię cena akcji lub obligacji stanowić będzie ekwiwalent nabytych papierów wartościowych.

Uwzględniając ww. okoliczności faktyczne w opinii tut. organu nabycie akcji i obligacji w cenie odpowiadającej ich wartości rynkowej nie powoduje po stronie Wnioskodawczyni uzyskania nieodpłatnego świadczenia bądź też świadczenia częściowo odpłatnego.

Odnosząc się natomiast do treści art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyjaśnić należy, iż regulacja ta ma zastosowanie wyłącznie do przychodów z odpłatnego zbycia akcji oraz papierów wartościowych, i w rezultacie nie ma zastosowania w odniesieniu do sytuacji przedstawionej we wniosku.

W konsekwencji nabycie przez Wnioskodawczynię akcji i obligacji po cenie rynkowej nie powoduje powstania przychodu w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy.

Jednakże wskazać również należy, iż przepis ten znajdzie zastosowanie do przychodów uzyskanych w przyszłości z odpłatnego zbycia wskazanych we wniosku akcji i obligacji.

Przedmiotowe nabycie po cenie rynkowej, nie będzie również powodowało powstania przychodu na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy, bowiem przepis ten odnosi się wyłącznie do nabycia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny.

Reasumując, nabycie przez Wnioskodawczynię akcji i obligacji za cenę odpowiadającą ich wartości rynkowej nie powoduje powstania po stronie Wnioskodawczyni przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, i w konsekwencji - w związku z tym nabyciem - nie ciąży na Wnioskodawczyni obowiązek zapłaty podatku.

Końcowo wskazać należy, że wydając na podstawie art. 14b Ordynacji podatkowej interpretację indywidualną organ podatkowy opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku, w związku z czym nie prowadzi postępowania dowodowego.

Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny różnić się będzie od występującego w rzeczywistości, w szczególności dotyczy to wartości rynkowej nabywanych akcji i obligacji stoczni, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.