ITPB2/415-913a/11/IB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 3 października 2011 r. (data wpływu 6 października 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzeń z pracy wykonywanej w Niemczech - jest prawidłowe.

W dniu 6 października 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzeń z pracy wykonywanej w Niemczech.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca ma stałe miejsce zamieszkania w Polsce i jest zatrudniony w firmie z siedzibą w Polsce na podstawie umowy o pracę od dnia 1 października 2010 r. Pracodawca oddelegował Wnioskodawcę do pracy w Niemczech od dnia 2 listopada 2010 r. Umowa została zawarta na czas określony od dnia 1 października 2010 r. do dnia 31 marca 2011 r. Po tym okresie zawarto następną umowę na czas określony na okres od dnia 2 kwietnia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. Wykonywanie pracy w Niemczech odbywa się wyłącznie na podstawie zawartej umowy z ww. pracodawcą. W każdym tygodniu Wnioskodawca pracuje od poniedziałku do piątku, natomiast soboty i niedziele oraz święta ma wolne. Wynagrodzenie jest wypłacane przez ww. pracodawcę (przelewane na konto bankowe w Polsce w walucie polskiej). Od wynagrodzenia pracodawca obliczał, pobierał i odprowadzał w Polsce od października 2010 r. do końca czerwca 2011 r. zaliczki na podatek dochodowy. Składki były i będą obliczane i odprowadzane w Polsce. Oprócz tego wynagrodzenia Wnioskodawca nie uzyskuje żadnego innego dochodu. W dniu 24 czerwca 2011 r. Wnioskodawca otrzymał od pracodawcy informację o konieczności odprowadzania podatku w Niemczech. Pracodawca wskazał, że łącznie z miesiącem czerwcem Wnioskodawca pracuje w Niemczech ponad 183 dni i w związku z tym miesiąc czerwiec jest ostatnim miesiącem, w którym dokonuje potrącenia zaliczki na podatek od wynagrodzenia Wnioskodawcy, którą odprowadza w Polsce. Od miesiąca lipca Wnioskodawca jest natomiast zobowiązany opłacać samodzielnie ten podatek w Niemczech. W okresie od listopada 2010 r. do grudnia 2010 r. Wnioskodawca przebywał w Niemczech 39 dni, w Polsce - 22 dni. W okresie od stycznia 2011 r. do sierpnia 2011 r. Wnioskodawca przebywał w Niemczech 146 dni, w Polsce - 97 dni.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

W pozostałym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie znajdują zastosowanie przepisy art. 3 ust. 1, art. 4a, art. 27, art. 32, art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 15 ust. 1 i ust. 2, art. 24 umowy z dnia 14 maja 2003 r. w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku. Z treści ww. przepisów wynika, że jeżeli pracownik został oddelegowany i wykonuje pracę na terenie Niemiec i jego wynagrodzenie nie jest wypłacane przez oddział, który pracodawca posiada w Niemczech, a związany z pracą jego pobyt w tym państwie nie przekroczył 183 dni w danym roku podatkowym, to do momentu nie przekroczenia 183 dni pobytu w danym roku podatkowym dochody oddelegowanego pracownika powinny być opodatkowane w Polsce (w państwie, w którym podatnik stale zamieszkuje). W tym okresie obowiązek obliczania i pobierania zaliczki na podatek dochodowy ciąży na pracodawcy zgodnie z art. 31 i art. 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z chwilą przekroczenia przez oddelegowanego pracownika okresu 183 dni pobytu związanego z pracą w Niemczech, pracodawca powinien zaprzestać poboru zaliczek na podatek dochodowy, ponieważ po przekroczeniu tego okresu wynagrodzenie za pracę wykonywaną w Niemczech podlega opodatkowaniu w Niemczech według przepisów prawa niemieckiego. Odnośnie obliczania 183 dni przepisy art. 15 umowy polsko-niemieckiej określają, iż opodatkowaniu podlega dochód uzyskany od pierwszego dnia dwunastomiesięcznego okresu, w którym praca była wykonywana w Niemczech. Według Wnioskodawcy oznacza to, że dwunastomiesięczny okres rozpoczyna się od pierwszego dnia oddelegowania do pracy i biegnie nieprzerwanie mimo końca roku podatkowego. W przypadku Wnioskodawcy dwunastomiesięczny okres rozpoczyna się 2 listopada 2010 r. i kończy 1 listopada 2011 r. (12 miesięcy) i jest to pierwszy okres pobytu w Niemczech.

Z zestawienia dni pobytu wynika, że odliczając pełne dni spędzone w Polsce z końcem lipca 2011 r. pobyt Wnioskodawcy w Niemczech przekroczył 183 dni (39+146) w okresie dwunastomiesięcznym. Z tego powodu z końcem lipca br. pracodawca powinien zaprzestać poboru zaliczek na podatek dochodowy, a pracownik rozpocząć odprowadzanie podatku w Niemczech. Przy czym, z treści art. 32 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że na wniosek podatnika zakład pracy może pobierać zaliczki na podatek dochodowy. Jeśli zatem Wnioskodawca złoży taki wniosek, pracodawca nadal pobiera i odprowadza podatek.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, po upływie 183 dni nie ma obowiązku zapłaty podatku w Polsce od dochodu uzyskanego z pracy w Niemczech. Wnioskodawca nadmienia jednocześnie, iż w dalszym ciągu wykonuje pracę na terenie Niemiec jako pracownik oddelegowany przez firmę z siedzibą w Polsce i będzie ją wykonywał do 31 grudnia 2011 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do art. 4a przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

W myśl art. 15 ust. 1 umowy z dnia 14 maja 2003 r. między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90) z zastrzeżeniem postanowień artykułów 16, 17, 18 i 19 uposażenia, płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca najemna wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tak wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie.

Jednakże, zgodnie z art. 15 ust. 2 ww. umowy, bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu wynagrodzenie, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje z pracy najemnej, wykonywanej w drugim Umawiającym się Państwie, podlega opodatkowaniu tylko w pierwszym Państwie, jeżeli:

Natomiast na podstawie art. 15 ust. 3 ww. umowy postanowienia ustępu 2 niniejszego artykułu nie mają zastosowania do wynagrodzenia otrzymywanego przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie, zwaną w tym ustępie "pracownikiem", oraz wypłacanego przez lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim Umawiającym się Państwie, jeżeli praca ta wykonywana jest w tym drugim Państwie, i jeżeli:

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż świadczenia z tytułu zatrudnienia osoby mającej miejsce zamieszkania w Polsce, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce, chyba że są to świadczenia osiągane z pracy najemnej wykonywanej na terytorium innego państwa (tekst jedn.: w niniejszej sprawie w Niemczech).

Z kolei w sytuacji, gdy warunki określone w cytowanym art. 15 ust. 2 umowy zostaną spełnione łącznie, to otrzymane przez osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych na terytorium Polski wynagrodzenie z tytułu pracy najemnej wykonywanej w Niemczech podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce. Niespełnienie natomiast któregokolwiek z tych warunków oznacza, że zgodnie z art. 15 ust. 1 umowy ww. wynagrodzenie podlega opodatkowaniu w państwie miejsca zamieszkania podatnika oraz w państwie, w którym praca jest wykonywana.

W konsekwencji, jeżeli wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który ma siedzibę w Polsce i nie jest ponoszone przez położony w Niemczech zagraniczny zakład lub stałą placówkę, dochód pracownika podlega opodatkowaniu w Niemczech w sytuacji, gdy pracownik przebywał tam przez okres lub okresy przekraczające łącznie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym. Po upływie tego okresu bowiem, wynagrodzenie to podlega opodatkowaniu zarówno w Niemczech, jak i w Polsce, przy czym w Niemczech opodatkowaniu podlega dochód z tytułu pracy tam wykonywanej, według przepisów niemieckiego prawa podatkowego.

Uniknięcie podwójnego opodatkowania nastąpi w złożonym przez podatnika - po zakończeniu roku podatkowego - zeznaniu podatkowym, przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją, określonej w art. 24 ust. 2 lit. a umowy oraz w art. 27 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 24 ust. 2 lit. a ww. umowy jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Republice Federalnej Niemiec, wówczas Rzeczpospolita Polska zwolni z uwzględnieniem postanowień litery b) taki dochód lub majątek od opodatkowania. Rzeczpospolita Polska może przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu lub majątku tej osoby zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód lub majątek zwolniony od opodatkowania nie podlegał takiemu zwolnieniu.

Jednocześnie wskazać również należy, iż wspomniany warunek odnoszący się do okresu 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym należy interpretować zgodnie z Komentarzem do art. 15 Modelowej Konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku (OECD). Tego rodzaju postanowienie w umowie oznacza mianowicie, iż okres ten nie może być przekroczony "w każdorazowym dwunastomiesięcznym okresie rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym". Należy brać pod uwagę wszystkie możliwe kolejne dwunastomiesięczne okresy, nawet okresy, które, do pewnego stopnia, pokrywają się z innymi. Jeżeli na przykład pracownik przebywał w danym państwie 150 dni między 1 kwietnia 2001 r. a 31 marca 2002 r., lecz był obecny w nim 210 dni między 1 sierpnia 2001 r. a 31 lipca 2002 r., to pobyt pracownika przekraczał 183 dni podczas drugiego dwunastomiesięcznego wskazanego wyżej okresu, mimo iż nie spełnił on wymogu minimalnej obecności podczas pierwszego okresu, a pierwszy okres pokrywa się częściowo z drugim. W konsekwencji, pojęcie "dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym jest pojęciem autonomicznym w stosunku do pojęcia "roku podatkowego". Wynika to już z wykładni językowej art. 15 ust. 2 lit. a umowy. Mowa jest w nim bowiem o "dwunastomiesięcznym okresie" rozpoczynającym się lub kończącym w danym "roku podatkowym" skoro więc okres dwunastomiesięczny, tylko i wyłącznie, może rozpocząć się lub zakończyć w danym "roku podatkowym", to oczywiste jest, że "okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni" są częścią "okresu dwunastomiesięcznego, nie zaś częścią "roku podatkowego" (roku kalendarzowego). Z punktu widzenia oceny spełnienia przedmiotowego warunku istotne jest więc to, czy okres (lub okresy) łącznie 183 dni nie został przekroczony w okresie dwunastomiesięcznym, nie zaś w roku podatkowym.

Poza tym, przedmiotowy warunek, od spełnienia którego łącznie z warunkami wskazanymi w lit. b i c ust. 2 art. 15 umowy - uzależnione jest opodatkowanie wynagrodzenia z pracy najemnej świadczonej w Niemczech, tylko i wyłącznie w Polsce, wiąże to opodatkowanie z pobytem w Niemczech ("odbiorca przebywa w drugim Państwie") przez określony umową okres lub okresy (nieprzekraczające łącznie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym). Oznacza to z kolei, iż okres dwunastomiesięczny rozpoczyna swój bieg z momentem faktycznego rozpoczęcia pobytu pracownika w drugim Umawiającym się Państwie. Stosownie do Komentarza do Modelowej Konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku (OECD) obliczanie długości pobytu w danym państwie jest dokonywane poprzez stosowanie metody opartej na "dniach fizycznej obecności". W ramach tej metody każda część dnia, nawet bardzo krótka, spędzona przez podatnika w danym państwie, liczy się jako dzień obecności w tym państwie przy obliczaniu okresu 183 dni. Każdy pełny dzień spędzony natomiast poza danym państwem, czy to w celach wakacyjnych, służbowych, czy z innej przyczyny, nie może być brany pod uwagę.

Zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Na podstawie art. 32 ust. 6 ww. ustawy zakład pracy nie pobiera zaliczek na podatek dochodowy od dochodów uzyskanych przez pracownika z pracy wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pod warunkiem że dochody te podlegają lub będą podlegać opodatkowaniu poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Na wniosek podatnika zakład pracy pobiera zaliczki na podatek dochodowy, stosownie do przepisów ust. 1-5, z uwzględnieniem art. 27 ust. 9 i 9a.

Wobec powyższego, pracodawca może odstąpić od poboru zaliczek na podatek przy spełnieniu przesłanek wskazanych w przepisie zacytowanym powyżej tj. w przypadku gdy wypłacane przez niego dochody podlegają lub będą podlegać opodatkowaniu poza Polską. Przy tym, okolicznością o której mowa w tym przepisie nie jest fakt, że pracownik opodatkowuje bądź będzie opodatkowywał swoje dochody poza Polską, lecz to, że jego dochody podlegają (lub będą podlegać) opodatkowaniu poza Polską. W związku z tym nie jest istotne czy i jak pracownik albo pracodawca wywiązują się z obowiązków nałożonych przepisami podatkowymi kraju oddelegowania, lecz istotne jest czy zgodnie z odpowiednią umową o unikaniu podwójnego opodatkowania dochody te podlegają lub będą podlegać opodatkowaniu poza Polską.

W przypadku, gdy na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania określenie kraju w którym wynagrodzenie podlega opodatkowaniu zależy od okresu pobytu pracownika w tym kraju stwierdzenie, iż wynagrodzenie będzie podlegać opodatkowaniu poza Polską w przyszłości możliwe jest np. na podstawie umowy oddelegowania z której wynika wola pracownika do pozostania w tym kraju przez ten okres oraz wola pracodawcy do umożliwienia tego pozostania i zatrudniania pracownika w tym okresie. Należy jednak wskazać, iż dany stan faktyczny powinien być oceniany na podstawie konkretnych dokumentów i konkretnych okoliczności faktycznych, a więc w przypadku gdy umowa co prawda spełnia powyższe przesłanki, ale występują inne okoliczności mające wpływ na długość tego pobytu to spełnienie tych przesłanek powinno być oceniane na podstawie całokształtu tych okoliczności.

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku Wnioskodawca mający miejsce zamieszkania w Polsce został oddelegowany przez pracodawcę do pracy w Niemczech od dnia 2 listopada 2010 r. Od wynagrodzenia pracodawca obliczał, pobierał i odprowadzał w Polsce zaliczki na podatek dochodowy w okresie od października 2010 r. do końca czerwca 2011 r. Pracodawca wskazał, że łącznie z miesiącem czerwcem 2011 r. Wnioskodawca pracuje w Niemczech ponad 183 dni i w związku z tym miesiąc czerwiec jest ostatnim miesiącem, w którym dokonuje potrącenia zaliczki na podatek od wynagrodzenia Wnioskodawcy. Wnioskodawca wskazał, iż w okresie od listopada 2010 r. do grudnia 2010 r. przebywał w Niemczech 39 dni, w Polsce - 22 dni. W okresie od stycznia 2011 r. do sierpnia 2011 r. przebywał w Niemczech 146 dni, w Polsce - 97 dni.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołany wyżej stan prawny stwierdzić zatem należy, iż w sytuacji gdy okres lub okresy przebywania Wnioskodawcy w Niemczech nie przekraczały łącznie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym i nie było wiadome czy wynagrodzenia Wnioskodawcy z tytułu pracy wykonywanej w Niemczech będą podlegały tam opodatkowaniu, występował obowiązek obliczenia, pobrania i odprowadzenia od ww. wynagrodzeń zaliczek na podatek w Polsce.

Natomiast obowiązek obliczenia, poboru i odprowadzenia w Polsce zaliczki na podatek nie występuje po upływie tego okresu tj. po upływie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym. W takiej sytuacji pracodawca powinien pobierać zaliczki jedynie na wniosek Wnioskodawcy. Wnioskodawca nie ma przy tym obowiązku comiesięcznego składania informacji i rozliczania podatku w Polsce.

Końcowo, w niniejszej sprawie zaznaczyć należy, iż podany przez Wnioskodawcę okres oddelegowania i pobytu w Niemczech stanowi wyłącznie element przedstawionego we wniosku stanu faktycznego. Mając na uwadze treść przepisu art. 14b Ordynacji podatkowej, tut. organ wydając interpretację prawa podatkowego nie jest bowiem uprawniony do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które wskazałoby, czy pracodawca właściwie ustalił okres oddelegowania Wnioskodawcy, czy też właściwa jest metoda obliczenia tego okresu przyjęta przez Wnioskodawcę. Prawidłowość ustaleń w tym zakresie może natomiast podlegać szczegółowej weryfikacji przez organ podatkowy w toku ewentualnego postępowania podatkowego.

Zgodnie z zasadą dochodzenia do prawdy materialnej wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy organy podatkowe podejmują w toku postępowania podatkowego. Podstawowym narzędziem realizacji tej zasady jest bowiem postępowanie dowodowe, które nie jest prowadzone w ramach postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej. Stąd ustalenie prawdy obiektywnej (materialnej) nie jest tu możliwe w sposób ścisły, jak można tego wymagać na gruncie postępowania podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.