ITPB2/415-75/14/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 20 stycznia 2014 r. (data wpływu 22 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej jest nieprawidłowe.

W dniu 22 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Rejonowego Wydział V Cywilny orzeczono rozwód pomiędzy Wnioskodawczynią i jej mężem. W uzasadnieniu wyroku w kwestii związanej z wychowaniem małoletniej córki Sąd przyznał Wnioskodawczyni wykonywanie władzy rodzicielskiej zastrzegając ojcu jedynie prawo do współdecydowania o wszystkich istotnych sprawach dziecka związanych z leczeniem, nauką, wyborem zawodu i miejsca pobytu.

Dnia 30 kwietnia 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała wezwanie do Urzędu Skarbowego w charakterze strony w celu złożenia wyjaśnień dotyczących zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) PIT-37 za rok podatkowy 2012. Na wezwanie stawiła się z określonymi w wezwaniu dokumentami stwierdzającymi fakt samotnego wychowywania dziecka oraz dokumentami potwierdzającymi fakt wyłącznego wykonywania władzy rodzicielskiej oraz złożyła wyjaśnienia.

Dnia 18 czerwca 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała kolejne wezwanie do przesłuchania w charakterze świadka celem złożenia zeznań, które posłużą jako dowód w sprawie prowadzonego postępowania podatkowego wobec byłego małżonka w zakresie rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2012 r. Na wezwanie Wnioskodawczyni stawiła się i została przesłuchana. W trakcie przesłuchania został sporządzony protokół.

Dnia 4 października 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała kolejne wezwanie w celu złożenia wyjaśnień oraz skorygowania zeznania o wysokości osiągniętego dochodu PIT-37 za rok podatkowy 2012, gdyż zarzucono jej "zawyżenie odliczenia z tytułu wychowywania dziecka" oraz nakazano złożenie korekty ww. zeznania za 2012 r. Na ww. wezwanie Wnioskodawczyni również się stawiła. W toku wyjaśnień okazało się, że ojciec dziecka bez wcześniejszego porozumienia z Wnioskodawczynią odliczył w swoim zeznaniu podatkowym za 2012 r. ulgę w wysokości 50% kwoty przypadającej na jedno dziecko. Wnioskodawczyni została jednocześnie poinformowana przez urzędnika skarbowego prowadzącego jej sprawę (bez głębszego zbadania przez niego okoliczności sprawy) o tym, że jest to typowa procedura Urzędu przy braku porozumienia rozwiedzionych rodziców małoletniego dziecka i urzędnik ten polecił Wnioskodawczyni napisać zobowiązanie do zwrotu połowy ulgi jaką otrzymała od Urzędu Skarbowego w rozliczeniu podatku dochodowego za 2012 r. Zgodnie z tym poleceniem Wnioskodawczyni napisała zobowiązanie i uregulowała należność z odsetkami i dodatkowymi kosztami.

Wnioskodawczyni uważa, że władza rodzicielska nie była przez ojca dziecka w ogóle faktycznie wykonywana. Wynika to między innymi ze sposobu uregulowania przez Sąd kontaktów ojca z dzieckiem w wymiarze czterech godzin tygodniowo, z czego faktycznie ojciec dziecka wykorzystał około 50%. Były to wyłącznie krótkie wizyty w domu Wnioskodawczyni i nie miały znamion wykonywania władzy rodzicielskiej w sensie opieki czy sprawowania pieczy, ponieważ córka Wnioskodawczyni cały czas była pod jej opieką. Sposób w jaki zostały uregulowane kontakty z córką przez Sąd nie wypełnia także warunku stawianego przez ustawodawcę, co do nabycia uprawnień do odliczeń zgodnie z art. 27f pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z racji sprawowania pieczy nad małoletnią córką, a mianowicie w minimalnym wymiarze jednego dnia w wysokości 1/30 kwoty ulgi za każdy dzień sprawowania tej pieczy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy sformułowanie w uzasadnieniu wyroku sądowego "wykonywanie władzy rodzicielskiej powierza matce..." wyczerpuje wymagania art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z którego wynika, że (...) podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską (...)" w sensie uznania w tym przypadku matki jako jedynego podatnika uprawnionego do dokonania odliczenia ulgi na małoletnie dziecko.

2. Czy skoro z art. 27f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika, że odliczenie przysługuje podatnikowi za każdy dzień wykonywania władzy rodzicielskiej w wysokości 1/30 kwoty odliczonej zgodnie z ust. 2, to ulga ta nie przysługuje w ogóle w sytuacji gdy władza rodzicielska nie była faktycznie wykonywana przez danego podatnika w wymiarze ani jednego dnia w roku podatkowym.

Zdaniem Wnioskodawczyni, sformułowanie zamieszczone w uzasadnieniu wyroku sądowego "wykonywanie władzy rodzicielskiej powierza matce" wskazuje, że (niezależnie od pozostawienia władzy rodzicielskiej w ograniczonym zakresie ojcu jedynie do współdecydowania co do ważnych kwestii związanych z wyborem zawodu, leczenia, miejsca zamieszkania) z mocy wyroku sądowego wykonywanie władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletniej córki zostało powierzone wyłącznie matce i władza ta wykonywana jest wyłącznie przez nią w znaczeniu wynikającym z art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni uważa zatem, że jest "jedynym podatnikiem uprawnionym" do dokonywania odliczeń ulgi. Skoro tak, to podatnik - ojciec dziecka - nie wykonuje władzy rodzicielskiej w minimalnym wymiarze, jaki został określony w art. 27f ust. 3 ww. ustawy, czyli jednego dnia nie jest uprawniony do dokonania odliczenia ulgi w jakiejkolwiek części kwoty określonej w art. 27f ust. 2 ww. ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni uznaje się za nieprawidłowe.

Zasady dokonywania odliczeń w ramach tzw. ulgi prorodzinnej za rok 2012 reguluje art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r.

W myśl art. 27f ust. 1 ww. ustawy, od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

Na podstawie art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1. Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

W myśl art. 27f ust. 3 tej ustawy, w przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Artykuł 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Na podstawie art. 27f ust. 5 ww. ustawy odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

Z art. 27f ust. 7 wynika natomiast, że przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, wyrokiem Sądu Rejonowego Wydział V Cywilny orzeczono rozwód pomiędzy Wnioskodawczynią i jej mężem. W uzasadnieniu wyroku w kwestii związanej z wychowaniem małoletniej córki Sąd przyznał Wnioskodawczyni wykonywanie władzy rodzicielskiej zastrzegając ojcu jedynie prawo do współdecydowania o wszystkich istotnych sprawach dziecka związanych z leczeniem, nauką, wyborem zawodu i miejsca pobytu.

Dnia 30 kwietnia 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała wezwanie do Urzędu Skarbowego w charakterze strony w celu złożenia wyjaśnień dotyczących zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) PIT-37 za rok podatkowy 2012. Na wezwanie stawiła się z określonymi w wezwaniu dokumentami stwierdzającymi fakt samotnego wychowywania dziecka oraz dokumentami potwierdzającymi fakt wyłącznego wykonywania władzy rodzicielskiej oraz złożyła wyjaśnienia.

Dnia 18 czerwca 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała kolejne wezwanie do przesłuchania w charakterze świadka celem złożenia zeznań, które posłużą jako dowód w sprawie prowadzonego postępowania podatkowego wobec byłego małżonka w zakresie rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2012 r. Na wezwanie Wnioskodawczyni stawiła się i została przesłuchana. W trakcie przesłuchania został sporządzony protokół.

Dnia 4 października 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała kolejne wezwanie w celu złożenia wyjaśnień oraz skorygowania zeznania o wysokości osiągniętego dochodu PIT-37 za rok podatkowy 2012, gdyż zarzucono jej "zawyżenie odliczenia z tytułu wychowywania dziecka" oraz nakazano złożenie korekty ww. zeznania za 2012 r. Na ww. wezwanie Wnioskodawczyni również się stawiła. W toku wyjaśnień okazało się, że ojciec dziecka bez wcześniejszego porozumienia z Wnioskodawczynią odliczył w swoim zeznaniu podatkowym za 2012 r. ulgę w wysokości 50% kwoty przypadającej na jedno dziecko. Wnioskodawczyni została jednocześnie poinformowana przez urzędnika skarbowego prowadzącego jej sprawę (bez głębszego zbadania przez niego okoliczności sprawy) o tym, że jest to typowa procedura Urzędu przy braku porozumienia rozwiedzionych rodziców małoletniego dziecka i urzędnik ten polecił Wnioskodawczyni napisać zobowiązanie do zwrotu połowy ulgi jaką otrzymała od Urzędu Skarbowego w rozliczeniu podatku dochodowego za 2012 r. Zgodnie z tym poleceniem Wnioskodawczyni napisała zobowiązanie i uregulowała należność z odsetkami i dodatkowymi kosztami.

Wnioskodawczyni uważa, że władza rodzicielska nie była przez ojca dziecka w ogóle faktycznie wykonywana. Wynika to między innymi ze sposobu uregulowania przez Sąd kontaktów ojca z dzieckiem w wymiarze czterech godzin tygodniowo, z czego faktycznie ojciec dziecka wykorzystał około 50%. Były to wyłącznie krótkie wizyty w domu Wnioskodawczyni i nie miały znamion wykonywania władzy rodzicielskiej w sensie opieki czy sprawowania pieczy, ponieważ córka Wnioskodawczyni cały czas była pod jej opieką. Sposób w jaki zostały uregulowane kontakty z córką przez Sąd nie wypełnia także warunku stawianego przez ustawodawcę, co do nabycia uprawnień do odliczeń zgodnie z art. 27f pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z racji sprawowania pieczy nad małoletnią córką, a mianowicie w minimalnym wymiarze jednego dnia w wysokości 1/30 kwoty ulgi za każdy dzień sprawowania tej pieczy.

Z przepisu art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że odliczeń w ramach tzw. ulgi prorodzinnej może dokonywać osoba uzyskująca dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej. Ponadto stosownie do art. 27f ust. 1 ustawy, ulga na małoletnie dzieci przysługuje obojgu rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską.

Wyjaśnić przy tym należy, że władza rodzicielska - zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.) - przysługuje obojgu rodzicom, a - stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy - jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Ograniczenie tej władzy wynikające z orzeczenia sądowego, na mocy którego jej wykonywanie powierza się jednemu z rodziców - wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni - nie wpływa na możliwość korzystania z ulgi, ponieważ drugiemu z rodziców również władza rodzicielska przysługuje, nawet jeżeli została ograniczona. Tak więc ulga ta przysługuje także rodzicowi, który ma ograniczoną władzę rodzicielską.

Jak wynika natomiast z art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, rodzicom niezależnie czy pozostają w związku małżeńskim przysługuje wspólnie roczna kwota ulgi na dziecko i mogą ją oni odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnie ustalonej przez nich proporcji. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że w sytuacji gdy w 2012 r. władzę rodzicielską nad małoletnią córką miała prawo wykonywać zarówno Wnioskodawczyni, jak i jej były małżonek i faktycznie ją sprawował (choć w niewielkim zakresie, gdyż spotykał się z dzieckiem sporadycznie), to przy braku porozumienia w tym względzie pomiędzy rodzicami dziecka oraz przy spełnieniu pozostałych przesłanek określonych w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, każde z rodziców ma prawo do odliczenia 50% kwoty ulgi przysługującej na małoletnia córkę.

W przedmiotowej sprawie - wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni - nie znajduje zastosowania art. 27f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż dotyczy on wyłącznie sytuacji wymienionych w tym przepisie, a więc takich, gdy dziecko spod opieki rodziców zostaje przekazane w tym samym roku podatkowym do rodziny zastępczej lub do opiekuna prawnego. Jeżeli przekazanie to następuje w trakcie miesiąca wówczas każdemu z podatników opiekujących się dzieckiem przysługuje w tym miesiącu odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 miesięcznej kwoty odliczenia za każdy dzień sprawowania nad nim pieczy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.