ITPB2/415-725/13/RS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 19 lipca 2013 r. (data wpływu 29 lipca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania renty wypłacanej z Niemiec - jest prawidłowe.

W dniu 29 lipca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania renty wypłacanej z Niemiec.

We wniosku tym został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest Polką, na stałe zameldowaną w W. Kilkanaście ostatnich lat mieszkała na terenie Niemiec wraz z mężem - obywatelem tamtejszego kraju. W maju ubiegłego roku małżonek Wnioskodawczyni zmarł, a Jej przyznano z dniem 1 czerwca 2012 r. rentę rodzinną (wdowią) z obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych - konkretnie ze Społecznego Ubezpieczenia Emerytalnego Rolników (Landwirtschaftlichen Alterskasse Niedersachsen-Bremen). W czerwcu ubiegłego roku Wnioskodawczyni postanowiła powrócić do Polski - tutaj mieszkają Jej dzieci, tutaj ma dom. W tym czasie do Niemiec powracała jedynie w celu uporządkowania spraw spadkowych, a w dniu 23 listopada 2012 r. dokonała wymeldowania się z terenu Niemiec. Rentę po zmarłym mężu otrzymuje w Polsce za pośrednictwem Banku, który pobiera od przyznanego świadczenia zaliczkę na podatek dochodowy. Natomiast w Niemczech nie występuje obowiązek potrącania zaliczki na podatek dochodowy od powyższego świadczenia, ponieważ kwota, którą otrzymuje, jest całkowicie wolna od podatku ze względu na zbyt niski dochód. W Polsce otrzymuje również emeryturę z polskiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do której prawo nabyła mieszkając i pracując na terenie Polski. Od tego świadczenia jest odprowadzana zaliczka na podatek dochodowy. Na początku bieżącego roku otrzymała z banku. informację o dochodach i pobranych zaliczkach w 2012 r. (PIT-11) oraz z ZUS - Roczne obliczenie podatku przez organ rentowy (PIT-40A).

Ponieważ uzyskała informację, iż przysługuje Jej zwrot zaliczki pobranej na podatek od renty rodzinnej z zagranicy, zwróciła się o jej zwrot w zeznaniu podatkowym za 2012 r. (PIT-36), złożonym w Urzędzie Skarbowym. Jednocześnie w tymże zeznaniu podatkowym rozliczyła się z emerytury polskiej. Jednakże Urząd Skarbowy nie uznał argumentacji Wnioskodawczyni twierdząc, iż kwestię - czy zaliczka od renty zagranicznej jest pobierana słusznie, czy niesłusznie, powinna wyjaśnić z bankiem oraz, że na podstawie przedstawionych dokumentów niemieckich i polskich zwrot zaliczki Jej nie przysługuje. Została również poinformowana o konieczności złożenia korekty PIT-36 wraz z wyjaśnieniem, co niezwłocznie uczyniła. W związku z powyższym - zgodnie z korektą deklaracji do której została zobowiązana, zaliczka pobrana na podatek dochodowy od zagranicznej renty rodzinnej nie została zwrócona. Jednocześnie Wnioskodawczyni skierowała do banku prośbę o udzielenie wyjaśnień - na jakiej podstawie bank pobiera zaliczkę od renty rodzinnej otrzymywanej z zagranicy... W odpowiedzi bank poinformował, że jest traktowana jako polski rezydent, a otrzymywana renta powinna być opodatkowana w Polsce. Art. 18 ust. 2 polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje możliwość zwolnienia z opodatkowania renty wypłacanej z Niemiec osobie mającej miejsce zamieszkania w Polsce pod warunkiem, że jest to renta pochodząca z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń, dodając - "Jednakże żadne przepisy nie definiują co należy rozumieć pod pojęciem świadczeń pochodzących z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń społecznych. Przy wykładni tego przepisu Bank kieruje się dostępnymi interpretacjami podatkowymi dokonanymi przez Ministra Finansów. W powyższej interpretacji Minister Finansów, powołując się na źródło w postaci swego odpowiednika w rządzie niemieckim, wyszczególnił listę instytucji zaliczanych do grupy tych, które wypłacają świadczenia z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń społecznych. Żadna z tych instytucji nie jest tą, od której otrzymuje Pani rentę".

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy renta rodzinna, jaką Wnioskodawczyni otrzymuje z Niemiec po zmarłym mężu - obywatelu Niemiec, wypłacana ze Społecznego Ubezpieczenia Emerytalnego Rolników (Landwirtschaftlichen Alterskasse Niedersachsen-Bremen) podlega opodatkowaniu w Polsce zarówno w 2012 r., jak i w latach następnych.

2. Czy Wnioskodawczyni przysługuje zwrot zaliczki pobranej z tytułu renty rodzinnej otrzymywanej z Niemiec w 2012 r. i czy w związku z tym może się ubiegać o jej zwrot poprzez złożenie korekty do zeznania podatkowego PIT-36.

Zdaniem Wnioskodawczyni, renta rodzinna, którą otrzymuje od 1 czerwca 2012 r. po zmarłym mężu, przyznana i wypłacana ze Społecznego Ubezpieczenia Emerytalnego Rolników (Landwirtschaftlichen Alterskasse Niedersachsen-Bremen) nie podlega opodatkowaniu w Polsce. Świadczenie, jakie otrzymuje z Niemiec jest świadczeniem wypłacanym z obowiązkowego systemu ubezpieczeń społecznych (odpowiednik polskiego KRUS), w którym ubezpieczony był zmarły mąż Wnioskodawczyni.

Kwestię tę reguluje art. 18 ust. 2 umowy międzynarodowej zawartej w dniu 14 maja 2003 r. między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90), który określa, że świadczenie takie podlega opodatkowaniu wyłącznie Niemczech. Z kolei w Niemczech nie jest pobierany podatek od przyznanego świadczenia dlatego, że kwota jaką Wnioskodawczyni otrzymuje, jest wolna od podatku (zbyt niski dochód).

Wnioskodawczyni uważa, że instytucje w Polsce nie powinny pobierać zaliczek na podatek dochodowy z tytułu wypłacanej Jej renty rodzinnej. Dlatego też stoi na stanowisku, iż Jej dochody z Niemiec w ogóle nie powinny być wykazywane w rocznych deklaracjach dot. wysokości osiągniętego dochodu, zarówno w 2012 r., jak i w zeznaniach w latach kolejnych, a za 2012 r. przysługuje Jej zwrot nienależnie pobranej zaliczki.

Opodatkowaniu w Polsce podlega wyłącznie emerytura z ZUS, czego nie kwestionuje.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy) podlegają w Polsce osoby fizyczne jeśli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podstawie art. 3 ust. 1a ww. ustawy za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

W myśl art. 3 ust. 2a ustawy, osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Przepis art. 3 ust. 1a wskazuje na dwa warunki, od spełnienia których uzależnia się kwalifikację danej osoby jako mającej miejsce zamieszkania w Polsce. Powyższe przesłanki są rozdzielone spójnikiem "lub", co jest równoznaczne z tym, że wystarczy spełnienie którejkolwiek z nich, aby uznać, że osoba posiada miejsce zamieszkania w Polsce, a co za tym idzie - podlega w kraju nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli opodatkowaniu od wszystkich osiąganych dochodów.

Jako pierwszy warunek pozwalający na uznanie osoby za mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP przepis wskazuje posiadanie centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych). Przesłanka ta została skonstruowana w bardzo szeroki sposób, jeśli chodzi o zakreśloną grupę osób, które na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych posiadają w Polsce ośrodek interesów życiowych. Wynikać może to z użycia w powołanym powyżej przepisie spójnika "lub" w sformułowaniu "centrum interesów osobistych lub gospodarczych" dla doprecyzowania kiedy uznaje się daną osobę za mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP. Tym samym określona osoba, która ma ścisłe powiązania biznesowe czy też gospodarcze w Polsce, a całą rodzinę i znajomych w innym państwie, może w takiej sytuacji podlegać opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów.

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej uważa się również osobę fizyczną, która przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. W świetle art. 3 ust. 1a analizowany warunek stanowi samodzielną podstawę do uznawania określonej kategorii osób za rezydentów, niezależną od omówionego powyżej posiadania na terytorium RP centrum interesów życiowych.

Ustalenie miejsca zamieszkania podatnika decyduje o zakresie ciążącego na nim obowiązku podatkowego. Inaczej mówiąc, od miejsca zamieszkania zależy czy podatnik podlega nieograniczonemu, czy ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Nieograniczonym obowiązkiem podatkowym objęci są podatnicy, którzy w Polsce mają miejsce zamieszkania. Podlegają oni obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast jeśli podatnik będzie miał miejsce zamieszkania za granicą, to w Polsce będzie płacił podatek tylko od dochodów (przychodów) uzyskanych w danym roku podatkowym w Polsce (ograniczony obowiązek podatkowy).

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ww. ustawy).

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, Wnioskodawczyni jest obywatelką Polski, na stałe zameldowaną w Polsce. Kilkanaście ostatnich lat mieszkała na terenie Niemiec wraz z mężem - obywatelem tamtejszego kraju. W maju ubiegłego roku małżonek Wnioskodawczyni zmarł, a Jej przyznano z dniem 1 czerwca 2012 r. rentę rodzinną (wdowią) z obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych - konkretnie ze Społecznego Ubezpieczenia Emerytalnego Rolników (Landwirtschaftlichen Alterskasse Niedersachsen-Bremen). W czerwcu ubiegłego roku Wnioskodawczyni postanowiła powrócić do Polski - tutaj mieszkają Jej dzieci, tutaj ma dom. W tym czasie do Niemiec powracała jedynie w celu uporządkowania spraw spadkowych, a w dniu 23 listopada 2012 r. dokonała wymeldowania się z terenu Niemiec. Rentę po zmarłym mężu otrzymuje w Polsce za pośrednictwem Banku, który pobiera od przyznanego świadczenia zaliczkę na podatek dochodowy. Natomiast w Niemczech nie występuje obowiązek potrącania zaliczki na podatek dochodowy od powyższego świadczenia, ponieważ kwota, którą otrzymuje, jest całkowicie wolna od podatku ze względu na zbyt niski dochód. W Polsce otrzymuje również emeryturę z polskiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do której prawo nabyła mieszkając i pracując na terenie Polski. Od tego świadczenia jest odprowadzana zaliczka na podatek dochodowy. Na początku bieżącego roku otrzymała z banku informację o dochodach i pobranych zaliczkach w 2012 r. (PIT-11) oraz z ZUS - Roczne obliczenie podatku przez organ rentowy (PIT-40A).

W myśl art. 18 ust. 1 umowy z dnia 14 maja 2003 r. między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90) emerytury i podobne świadczenia lub renty, otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie z drugiego Umawiającego się Państwa, podlegają opodatkowaniu tylko w tym pierwszym Państwie.

Na podstawie art. 18 ust. 2 ww. umowy bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu płatności otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w jednym Umawiającym się Państwie z obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych drugiego Umawiającego się Państwa, podlegają opodatkowaniu tylko w tym drugim Państwie.

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż emerytury i podobne świadczenia lub renty otrzymywane z Niemiec, wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania w Polsce, podlegają co do zasady opodatkowaniu tylko w Polsce. Wyjątek dotyczy jednak sytuacji, gdy świadczenia są wypłacane z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych. Wtedy, stosownie do art. 18 ust. 2 ww. umowy, płatności takie podlegają opodatkowaniu tylko w państwie źródła, tj. w Niemczech.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, uznać należy, że w 2012 r. uwzględniając powiązania osobiste i gospodarcze oraz fakt przebywania, Wnioskodawczyni posiadała miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce, w związku z czym, stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce ciąży na Wnioskodawczyni nieograniczony obowiązek podatkowy, tj. podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Zgodnie jednak z powołanym art. 18 ust. 2 umowy międzynarodowej, renta rodzinna (wdowia) wypłacana Wnioskodawczyni z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych, podlega opodatkowaniu tylko w Niemczech i tym samym nie podlega opodatkowaniu w Polsce.

W świetle powyższego, dochody z tytułu renty wypłacanej z Niemiec nie podlegają uwzględnieniu w zeznaniach podatkowych składanych przez Wnioskodawczynię od 2012 r.

W sytuacji, gdy w zeznaniu podatkowym za rok 2012 Wnioskodawczyni wykazała dochód z tytułu ww. renty i uregulowała podatek z tego tytułu, może skorygować złożone zeznanie.

Podatnikowi, który w zeznaniu rocznym wykazał zobowiązanie podatkowe nienależne lub w wysokości większej od należnej i wpłacił zadeklarowany podatek albo wykazał nadpłatę w wysokości mniejszej od należnej przysługuje - zgodnie z art. 75 § 2 pkt 1 lit. a Ordynacji podatkowej - uprawnienie do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku.

Na podstawie art. 75 § 3 ww. ustawy podatnik równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty jest obowiązany złożyć skorygowane zeznanie (deklarację).

W myśl art. 81 § 2 Ordynacji podatkowej skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.