ITPB2/415-569a/14/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 maja 2014 r. (data wpływu - 29 maja 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zwrotu kosztów obsługi prawnej - jest prawidłowe.

W dniu 29 maja 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zwrotu kosztów obsługi prawnej.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Kasa.... uzyskała przeciwko Wnioskodawcy i AB oraz CD i EF nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie weksla, wydany w dniu 21 maja 2007 r. przez Sąd Okręgowy, któremu klauzulę wykonalności nadano na wniosek pozwanej w dniu 30 czerwca 2007 r.

W oparciu o tytuł wykonawczy Kasa wniosła o wszczęcie egzekucji przez Komornika Sądowego. Egzekucję skierowano przeciwko wszystkim pozwanym.

Natomiast wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013 r. Sąd Apelacyjny prawomocnie oddalił powództwo przeciwko EF będącej poręczycielem weksla wystawionego przez Wnioskodawcę z uwagi na nieważność umowy kredytu z dnia 24 listopada 2003 r. będącej źródłem zobowiązania wekslowego i wynikające z tego faktu nieistnienie zobowiązania wekslowego.

Prawomocny wyrok oddalający powództwo Kasy wobec jednego z pozwanych zobowiązanych z weksla własnego zwalniał pozostałych, albowiem uwzględnia zarzut nieistnienia zobowiązania wekslowego wspólny wszystkim dłużnikom wekslowym (art. 47 prawa wekslowego i art. 375 § 2 k.c.).

Kasa zignorowała wezwania do umorzenia egzekucji skutkiem czego wytoczono powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego ww. nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym na podstawie weksla z dnia 21 maja 2007 r., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 30 czerwca 2007 r.

Ponadto Kasa uzyskała przeciwko Wnioskodawcy i AB oraz CD i EF nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie weksla, wydany w dniu 24 sierpnia 2007 r. przez Sąd Okręgowy, któremu klauzulę wykonalności nadano na wniosek pozwanej w dniu 8 października 2007 r.

W oparciu o ww. tytuł wykonawczy Kasa wniosła o wszczęcie egzekucji przez Komornika Sądowego. Egzekucję skierowano przeciwko wszystkim pozwanym.

Wyrokiem z dnia 19 lipca 2013 r. Sąd Apelacyjny prawomocnie oddalił powództwo przeciwko Wnioskodawcy, będącego poręczycielem weksla wystawionego przez CD z uwagi na nieważność umowy kredytu z dnia 24 listopada 2003 r. będącej źródłem zobowiązania wekslowego i wynikające z tego faktu nieistnienie zobowiązania wekslowego.

Kasa zignorowała wezwania do umorzenia egzekucji skutkiem czego wytoczono powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, tj. ww. nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym z weksla z dnia 24 sierpnia 2007 r., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 8 października 2007 r.

EF i AB są właścicielkami nieruchomości objętych trzema księgami wieczystymi.

Natomiast AB jest właścicielką nieruchomości objętych dwoma księgami wieczystymi.

W okresie, gdy ww. nieruchomości należały do Wnioskodawcy oraz CD w księgach wieczystych wpisano:

Hipoteki umowne miały stanowić zabezpieczenie:

Obecne właścicielki nieruchomości kilkukrotnie zwracały się do Kasy o przekazanie dokumentów niezbędnych do wykreślenia hipotek, bezskutecznie, po czym skierowały powództwa o:

W świetle powyższego wykazanie nieważności umowy będącej źródłem zobowiązania wekslowego jest jednoznaczne ze stwierdzeniem nieistnienia tego zobowiązania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2004 r., sygn. akt IV CK 712/03). Ponadto Współzobowiązani z gwarancyjnego weksla własnego mogą powoływać się na zarzut wspólny wszystkim odpowiedzialnym wekslowo w postaci nieważności umowy podstawowej, leżącej u podstaw wystawienia weksla (art. 375 § 2 k.c.).

Innymi słowy, prawomocny wyrok oddalający powództwo Kasy wobec jednego z pozwanych zobowiązanych z weksla własnego (w tym przypadku EF) zwalnia pozostałych współpozwanych, albowiem uwzględnia zarzut nieistnienia zobowiązania wekslowego wspólny wszystkim dłużnikom wekslowym (art. 47 prawa wekslowego i art. 375 § 2 k.c.).

Kasa zignorowała wezwania do wykreślenia hipotek co uzasadniało konieczność wytoczenia powództw o:

Mając na uwadze znaczną wysokość kosztów sądowych (323374 zł), które Kasa musiałaby zapłacić Skarbowi Państwa w przypadku kontynuacji postępowań o pozbawienie wykonalności nakazów zapłaty, o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych oraz postepowań egzekucyjnych w sprawach przed:

a. Sądem Okręgowym,

b. Sądem Rejonowym,

c. Komornikiem Sądowym,

zdecydowano się zawrzeć porozumienie minimalizujące wysokość kosztów, w ramach którego Kasa zwróciła powodom poniesione przez nich koszty obsługi prawnej w kwocie 155000 zł.

W ww. porozumieniu znalazł się również zapis, że:

* Kasa zwalnia kredytobiorców z obowiązku zwrotu kwoty uzyskanej na podstawie umów kredytu z dnia 24 listopada 2013 r., uznanych za nieważne przez Sąd Apelacyjny;

* Kasa zrzeka się wszelkich roszczeń przysługujących jej w związku z bezpodstawnym wzbogaceniem Kredytobiorców oraz uzyskaniem przez nich nienależnego świadczenia, wynikających z przekazania przez Kasę środków pieniężnych na podstawie wskazanych wyżej umów kredytów, które na drodze sądowej zostały uznane za nieważne, a Kredytobiorcy przyjmują zwolnienie z długu,

* Kredytobiorcy zrzekają się wszelkich roszczeń o zadośćuczynienie i wszelkich roszczeń odszkodowawczych, w szczególności zaś wynikających z nie dojścia do skutku umowy zbycia/zamiany należących do Kredytobiorców nieruchomości, obciążonych hipotekami na rzecz Kasy oraz przyjmują na siebie ryzyko domagania się kary umownej przez niedoszłego nabywcę tych nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zwrócona Wnioskodawcy w związku z zainicjowanymi przez niego postępowaniami sądowymi część kwoty 155000 zł, tj. 10000 zł, stanowi jego dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, odpowiedź winna być negatywna. Natomiast Kasa wystawiła PIT-8C na rzecz ww. osób, wpisując w pozycji D. - informacja o wysokości przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy - "zwrot kosztów obsługi prawnej zgodnie z porozumieniem z dnia 14.11.2013" na łączną kwotę 155000 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia, przy czym - co istotne - musi być ono przez podatnika otrzymane lub postawione do jego dyspozycji.

W myśl zaś art. 20 ust. 1 ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Jak wynika z treści wniosku, z uwagi na znaczną wysokość kosztów sądowych (323374 zł), które Kasa musiałaby zapłacić Skarbowi Państwa w przypadku kontynuacji postępowań o pozbawienie wykonalności nakazów zapłaty, o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych oraz postepowań egzekucyjnych w sprawach przed:

a. Sądem Okręgowym,

b. Sądem Rejonowym,

c. Komornikiem Sądowym,

zdecydowano się zawrzeć porozumienie minimalizujące wysokość kosztów, w ramach którego Kasa zwróciła powodom poniesione przez nich koszty obsługi prawnej w kwocie 155000 zł. Jak wynika z dalszej części wniosku, z ww. kwoty AB zwrócono 100000 zł, Wnioskodawcy - 10000 zł, CD - 22500 zł, zaś EF - 22500 zł.

Ponadto Kasa wystawiła PIT-8C na rzecz ww. osób, wpisując w pozycji D. - informacja o wysokości przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy - "zwrot kosztów obsługi prawnej zgodnie z porozumieniem z dnia 14.11.2013" na łączną kwotę 155000 zł.

Z przywołanych przepisów art. 9 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, adekwatnych dla prawnopodatkowej oceny stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wynika, że na ich gruncie ustawodawca operuje pojęciem "dochodu" oraz "przychodu". Pojęcia te mają konkretne, określone i ugruntowane znaczenie. Ich normatywna treść ma więc w konsekwencji istotne znaczenie z punktu widzenia oceny przedstawionego stanu faktycznego.

Normatywna treść pojęcia "dochodu", jak i "przychodu", odnosi się do sfery faktów, a mianowicie konkretnego i wymiernego przysporzenia majątkowego, w związku z którym po stronie podatnika pojawia się konkretna wartość majątkowa.

Skoro zatem Kasa zwróciła Wnioskodawcy poniesione przez niego koszty obsługi prawnej w kwocie 10000 zł, to nie może być mowy o uzyskaniu przez niego korzyści majątkowej. Zwrócona kwota nie może więc zostać uznana za przysporzenie majątkowe po stronie Wnioskodawcy, w konsekwencji czego nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Powyższe wynika z faktu, że koszty obsługi prawnej zwrócone na podstawie porozumienia z Kasą w pierwszej kolejności musiały zostać sfinansowane z własnych środków Wnioskodawcy. Tym samym wypłacona kwota stanowiła zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie jest więc dla Wnioskodawcy dodatkowym dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota kosztów obsługi prawnej pozostaje neutralna podatkowo, bowiem nie mieści się w pojęciu przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Końcowo wskazać należy, że wydając na podstawie art. 14b Ordynacji podatkowej interpretację indywidualną organ podatkowy opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku, w związku z czym nie prowadzi postępowania dowodowego.

Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.