ITPB2/415-477/13/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 25 kwietnia 2013 r. (data wpływu 6 maja 2013 r.), uzupełnionym w dniu 26 lipca 2013 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia otrzymanego w związku z ustanowieniem służebności przesyłu - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem w dniu 26 lipca 2013 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia otrzymanego w związku z ustanowieniem służebności przesyłu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 15 czerwca 2012 r. została zawarta umowa pomiędzy Spółką oraz Wnioskodawcą w sprawie ustanowienia służebności przesyły dla potrzeb posadowienia napowietrznej dwutorowej linii elektroenergetycznej 2x110 Kw wraz z jednym słupem energetycznym na działce oznaczonej w ewidencji gruntów nr 107/2 o powierzchni 4.1923 ha. Działka wchodzi w skład prowadzonego przez Wnioskodawcę gospodarstwa rolnego. Działka ta jest gruntem rolnym i jest wykorzystywana zgodnie z jej przeznaczeniem (uprawa warzyw, zboża). Co kwartał opłacany jest od niej podatek rolny. Spółka zapewniła Wnioskodawcę i Jego żonę, że pokryje wszelkie koszty związane z zawarciem umowy, a Wnioskodawca nie będzie musiał nic płacić.

Umowa zawarta została w formie aktu notarialnego. Po jej podpisaniu notariusz nadmienił, że Wnioskodawca wraz z żoną powinni udać się do właściwego Urzędu Skarbowego celem uzyskania informacji, czy powinni uiścić należny podatek dochodowy.

Otrzymana kwota została wydatkowana w roku 2012 r. na remont domu oraz na bieżące potrzeby prowadzonego gospodarstwa.

W lutym 2013 r. Wnioskodawca otrzymał od Spółki PIT-8C za rok 2012 z którego wynika, że ciąży na Nim obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania ww. wynagrodzenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy pieniądze otrzymane z tytułu umowy służebności przesyłu stanowią wynagrodzenie czy też odszkodowanie, a w konsekwencji czy korzystają ze zwolnienia przedmiotowego o którym mowa w treści art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

2. Czy otrzymane "wynagrodzenie" stanowi odszkodowanie i czy podlega obowiązkowi wykazania go jako przychód w rozliczeniu rocznym.

Zdaniem Wnioskodawcy, to Spółka powinna odprowadzić podatek dochodowy. Wnioskodawca uważa, że otrzymana kwota z tytułu zawarcia umowy służebności przesyłu stanowi odszkodowanie, a nie wynagrodzenie, gdyż za wynagrodzenie uważa świadczenie otrzymane za coś dodatkowego, coś z czym jest związana korzyść. Natomiast On poniósł stratę w postaci "zabrania kawałka ziemi" na którym poprowadzono linie wysokiego napięcia.

Podkreśla, iż jako rolnik nigdy nie miał do czynienia z rozliczeniem się z podatku dochodowego, więc nie był w stanie zorientować się, że powinien zapłacić podatek. Stanowisko odmienne Wnioskodawca traktuje jako krzywdzące - wszak zgodził się na ugodę, nie zabronił wejścia na swoje pole dla dobra wszystkich ludzi, do których dzięki temu mógł dojść prąd. Tymczasem kwota podatku (10.300 zł) to dla Niego oraz Jego żony suma bardzo duża do uzyskania z dochodu rolniczego. Ponadto, domowy budżet Wnioskodawcy obciąża już kredyt wzięty ze względu na 100% zniszczenie plonów przez warunki atmosferyczne (susze i podtopienie).

Otrzymane środki pieniężne w ocenie Wnioskodawcy stanowią odszkodowanie, w związku z czym powinny być zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zauważa, że ziemia, na której pociągnięta będzie linia oraz postawiony słup straci na swojej wartości oraz będzie mniej atrakcyjna po przekształceniu w działkę budowlaną.

W związku z otrzymaniem ww. odszkodowania Wnioskodawca uważa, iż nie ciążył na Nim obowiązek jego wykazania w zeznaniu rocznym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl regulacji art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w dniu 15 czerwca 2012 r. pomiędzy Spółką oraz Wnioskodawcą zawarta została umowa w sprawie ustanowienia służebności przesyłu dla potrzeb posadowienia napowietrznej dwutorowej linii elektroenergetycznej 2x110 Kw wraz z jednym słupem energetycznym na działce oznaczonej w ewidencji gruntów nr 107/2, o powierzchni 4.1923 ha. Działka wchodzi w skład prowadzonego przez Wnioskodawcę gospodarstwa rolnego. Działka ta jest gruntem rolnym i jest wykorzystywana zgodnie z jej przeznaczeniem (uprawa warzyw, zboża).

W lutym 2013 r. Wnioskodawca otrzymał od Spółki PIT-8C za rok 2012 z którego wynika, że ciąży na Nim obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania ww. wynagrodzenia.

W związku z tym wyjaśnić należy, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 przytoczonej ustawy wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

* w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami pod pojęciem budowy urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się urządzenie albo modernizację drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Służebność gruntowa uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stanowi on, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Zgodnie natomiast z art. 305¹ Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Na podstawie art. 305⁴ Kodeksu cywilnego do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

Stosownie do art. 305² § 1 ww. ustawy, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (art. 305² § 2 Kodeksu cywilnego).

Powyższe przepisy Kodeksu cywilnego wyraźnie wskazują, że służebność przesyłu nie jest służebnością gruntową, lecz stanowi odrębny od niej rodzaj służebności. Do wniosku takiego w sposób jednoznaczny prowadzi zarówno literalna jak i systemowa interpretacja zacytowanych przepisów Kodeksu cywilnego. Wyraźną intencją ustawodawcy wprowadzającego do Kodeksu cywilnego regulacje dotyczące służebność przesyłu było oddzielenie tej konstrukcji od pozostałych istniejących w polskim systemie prawnym służebności. Wskazuje na to m.in. układ przestrzenny Kodeksu, tj. dział III księgi drugiej k.c. który podzielony został na trzy rozdziały: rozdział I. Służebności gruntowe; rozdział II. Służebności osobiste; Rozdział III. Służebność przesyłu.

Zauważyć również należy, iż co do zasady służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Nie można natomiast wykluczyć tego, że w przypadku kreacji przedmiotowego prawa rzeczowego w drodze umowy strony ustalą, iż wynagrodzenie nie będzie przysługiwało. Z uwagi na powyższe przyjąć trzeba, że wynagrodzenie to pełni taką samą funkcję jak wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej. Co więcej, przysługuje ono niezależnie od poniesionej szkody jak również niezależnie od tego, czy przedsiębiorca w sposób efektywny korzysta z obciążonego gruntu. Nie można tym samym przyjąć, iż stanowi ono odszkodowanie.

Mając na uwadze powyższe, po analizie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów Kodeksu cywilnego stwierdzić należy, że zwolnieniu określonemu w tym przepisie podlegają tylko odszkodowania wypłacone z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, rekultywacji gruntów oraz szkód poniesionych w uprawach rolnych i drzewostanie.

Otrzymanie świadczenia w związku z ustanowieniem służebności przesyłu, nie stanowi zatem tytułu uprawniającego do zastosowania przedmiotowego zwolnienia. W związku z powyższym uznać należy, iż omawiane zwolnienie nie będzie mieć zastosowania w niniejszej sprawie.

Wskazać przy tym należy, że stosując wszelkiego rodzaju ulgi podatkowe trzeba mieć na uwadze przepis art. 84 Konstytucji RP, dotyczący zasady powszechności opodatkowania. Z zasady tej wywieść można regułę, iż wszelkie przepisy dotyczące zwolnień i ulg podatkowych, stanowiące odstępstwo od tej zasady, wymagają ścisłej ich interpretacji, wykluczając jednocześnie jakąkolwiek interpretację rozszerzającą. Dlatego też niedopuszczalne jest uzupełnianie przepisu prawa w drodze interpretacji o treść, której ten przepis nie zawiera. Co więcej, nie jest dopuszczalnym stosowanie innych sposobów wykładni przepisu prawa w sytuacji, w której wykładnia literalna prowadzi do nie pozostawiających wątpliwości, jednoznacznych wniosków. Gdyby zatem wolą ustawodawcy było, aby wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu korzystało z ww. zwolnienia, to stosowna regulacja znalazłaby się również w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, równolegle z późn. zm. w Kodeksie cywilnym.

Powyższe oznacza, że wypłacone wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Definicję przychodów z innych źródeł zawiera art. 20 ust. 1 ww. ustawy, który statuuje, iż stanowią je w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyty we wskazanym przepisie zwrot "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy bowiem mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Powyższe oznacza, iż kwota wynagrodzenia za służebność przesyłu - jako przychód z innych źródeł - podlega opodatkowaniu według skali podatkowej i powinna zostać wykazana w zeznaniu podatkowym, składanym we właściwym urzędzie skarbowym, za rok podatkowy, w którym otrzymano ww. świadczenie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.