ITPB2/415-394/12/MM - PIT w zakresie opodatkowania umorzonych zaległości czynszowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i- § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 13 kwietnia 2012 r. (data wpływu16 kwietnia 2012 r.), uzupełniony pismem z dnia 11 lipca 2012 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 12 lipca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania umorzonych zaległości czynszowych - jest nieprawidłowe.

W dniu 16 kwietnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania umorzonych zaległości czynszowych.

Z uwagi, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 6 lipca 2012 r. wezwano Wnioskodawcę do usunięcia stwierdzonych braków formalnych. Ww. wniosek uzupełniony został pismem w dniu 11 lipca 2012 r. (wpływ do tutejszego organu 12 lipca 2012 r.).

W przedmiotowym wniosku oraz w jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

Ze względu na trudną sytuację materialną Wnioskodawca w 1994 r. posiadał zadłużenie w kwocie ok. 5.000 zł w stosunku do Miasta związane z najmem lokalu mieszkalnego. Wówczas Wnioskodawca zwrócił się do dyrektora "P." z wnioskiem o rozłożenie tej kwoty na raty. W odpowiedzi na ww. pismo Wnioskodawca uzyskał informację, że Jego sytuacja jest tak zła, że jedynym sposobem rozwiązania problemu jest przekazanie sprawy na drogę sądową. Sprawa sądowa odbyła się rok po wymianie ww. korespondencji, na której zapadł wyrok zobowiązujący Wnioskodawcę i Jego małżonkę do spłaty zadłużeniu. W efekcie powyższego pobory małżonków zajął komornik. Ww. egzekucja trwała 10 lat i została zakończona w 2006 r. Wnioskodawca oprócz zaległości czynszowych był zobowiązany do zapłaty 6.000 zł odsetek od zaległości. Po pewnym czasie okazało się jednak, że na rachunku egzekucji sądowej istnieje nadpłata w wysokości 7.800 zł i do chwili obecnej Wnioskodawca nie wie czy i w jaki sposób ww. nadpłata została rozdysponowana.

W trakcie trwania egzekucji - z uwagi, że pobory Wnioskodawcy zajął komornik - nie było Go stać na płacenie czynszu, w związku z czym powstała nowa zaległość. Pomimo, że na rachunku egzekucji sądowej istniała nadpłata Miasto zamierzało pozwać ponownie Wnioskodawcę do Sądu w celu wyegzekwowania należności czynszowych powstałych w okresie trwania poprzedniej egzekucji. W związku z powyższym Wnioskodawca zdecydował się porozumieć z wierzycielem, na skutek czego zostały zawarte dwie ugody, jedna była wynikiem sprawy sądowej w 2006 r., a druga została zawarta dnia 15 lutego 2007 r. i odnosiła się do kwoty 6.517 zł 15 gr, z czego 5.412 zł 38 gr stanowiła należność główna, a 1.104 zł 77 gr odsetki naliczone od tej należności. Wnioskodawca mimo, że starał się spłacić należności wynikające z zawartych ugód nie mógł tego uczynić z uwagi na złą sytuację materialną Jego rodziny (ponoszą duże wydatki na zakup leków). Na skutek podjętych przez Wnioskodawcę działań Prezydent Miasta w dniu 16 listopada 2010 r. dokonał umorzenia Jego zaległości czynszowych wraz z odsetkami. Niedawno Wnioskodawca dowiedział się, że od umorzonej kwoty czynszu zobowiązany jest zapłacić podatek dochodowy, jednakże nikt go o tym obowiązku wcześniej nie poinformował. Urząd Miasta wysłał do Wnioskodawcy PIT-8C 12 miesięcy "po czasie", zatem naraził Wnioskodawcę na zapłatę odsetek. Urząd Miasta na potwierdzenie obowiązku wystawienia PIT-8C w związku z umorzeniem zaległości czynszowych powołuje się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 września 2011 r.,

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, opodatkowanie umorzonych zaległości czynszowych jest bezpodstawne. Uważa, że umocowanie prawne jakim posługuje się Urząd Miasta jest wątpliwe. Wyrok NSA nie ma bowiem zastosowania w Jego sprawie, gdyż został wydany rok po umorzeniu zaległości czynszowych i nie może być stosowany w innym mieście, a tym bardziej w stosunku do Wnioskodawcy, w sytuacji gdy NSA rozpatrywał sprawę innej osoby. Urząd Miasta był zobowiązany do wystawienia informacji PIT-8C w terminie do jednego roku po dokonaniu umorzenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast w myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Pojęcie "nieodpłatnego świadczenia" nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednakże w orzecznictwie ugruntowany został pogląd, że ma ono szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Takie też rozumienie ww. zwrotu potwierdza m.in. uchwała NSA z dnia 16 października 2006 r." wyrok NSA z dnia 27 listopada 2008 r., i wyrok WSA dnia 3 marca 2009 r.

Stosownie zaś do art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy odrębnym źródłem przychodów są tzw. inne źródła.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 cyt. ustawy - w brzmieniu obowiązującym w 2010 r. - za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Wskazać należy, że użyty przez ustawodawcę zwrot "w szczególności" wskazuje na to, że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym i w związku z tym poza wynńenionymi w tym przepisie, także inne przychody mogą być przychodami "z innych źródeł".

Z treści art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika natomiast, iż osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru (PIT-8C) o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, ze względu na trudną sytuację materialną Wnioskodawca w 1994 r. posiadał zadłużenie w kwocie ok. 5.000 zł w stosunku do Miasta związane z najmem lokalu mieszkalnego. Wówczas Wnioskodawca zwrócił się do dyrektora "P." z wnioskiem o rozłożenie tej kwoty na raty. W odpowiedzi na ww. pismo Wnioskodawca uzyskał informację, że Jego sytuacja jest tak zła, że jedynym sposobem rozwiązania problemu jest przekazanie sprawy na drogę sądową. Sprawa sądowa odbyła się rok po wymianie korespondencji, na której zapadł wyrok zobowiązujący Wnioskodawcę i Jego małżonkę do spłaty zadłużenia. W efekcie powyższego pobory małżonków zajął komornik. Ww. egzekucja trwała 10 lat i została zakończona w 2006 r. Wnioskodawca oprócz zaległości czynszowych był zobowiązany do zapłaty 6.000 zł odsetek od zaległości. Po pewnym czasie okazało się jednak, że na rachunku egzekucji sądowej istnieje nadpłata w wysokości 7.800 zł i do chwili obecnej Wnioskodawca nie wie czy i w jaki sposób ww. nadpłata została rozdysponowana.

W trakcie trwania egzekucji - z uwagi, że pobory Wnioskodawcy zajął komornik - nie było Go stać na płacenie czynszu, w związku z czym powstała nowa zaległość. Pomimo, że na rachunku egzekucji sądowej istniała nadpłata Miasto zamierzało pozwać ponownie Wnioskodawcę do Sądu w celu wyegzekwowania należności czynszowych powstałych w okresie trwania poprzedniej egzekucji. W związku z powyższym Wnioskodawca zdecydował się porozumieć z wierzycielem, na skutek czego zostały zawarte dwie ugody, jedna była wynikiem sprawy sądowej w 2006 r., a druga została zawarta dnia 15 lutego 2007 r. i odnosiła się do kwoty 6.517 zł 15 gr, z czego 5.412 zł 38 gr stanowiła należność główna, a 1.104 zł 77 gr odsetki naliczone od tej należności. Wnioskodawca mimo, że starał się spłacić należności wynikające z zawartych ugód nie mógł tego uczynić z uwagi na złą sytuację materialną Jego rodziny (ponoszą duże wydatki na zakup leków). Na skutek podjętych przez Wnioskodawcę działań Prezydent Miasta w dniu 16 listopada 2010 r. dokonał umorzenia Jego zaległości czynszowych wraz z odsetkami. Niedawno Wnioskodawca dowiedział się, że od umorzonej kwoty czynszu zobowiązany jest zapłacić podatek dochodowy, jednakże nikt go o tym obowiązku wcześniej nie poinformował. Urząd Miasta wysłał do Wnioskodawcy PIT-8C 12 miesięcy "po czasie", zatem naraził Wnioskodawcę na zapłatę odsetek. Urząd Miasta na potwierdzenie obowiązku wystawienia PIT-8C w związku z umorzeniem zaległości czynszowych powołuje się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 września 2011 r.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

W związku z powyższym, w sytuacji gdy w dniu 16 listopada 2010 r. zostały umorzone zaległości czynszowe Wnioskodawcy z tytułu wynajmu lokalu mieszkalnego, to po Jego stronie powstał przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych, który należało wykazać w zeznaniu podatkowym za rok 2010. Należy bowiem zauważyć, iż rezygnacja przez wierzyciela z należnego czynszu, stanowi w istocie zwolnienie dłużnika (najemcy) z długu (art. 508 kodeksu cywilnego) i oznacza to, uzyskanie po stronie dłużnika (Wnioskodawcy) podlegającego opodatkowaniu nieodpłatnego świadczenia wyrażającego się w zmniejszeniu określonych ciężarów majątkowych. Gdyby nie fakt umorzenia spornych należności, Wnioskodawca byłby zobowiązany do ich uiszczenia, co powodowałoby uszczuplenie jego majątku. Przychodem są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

W konsekwencji w związku z umorzeniem w dniu 16 listopada 2010 r. zaległości czynszowych Urząd Miasta - stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - miał obowiązek wystawić Wnioskodawcy PIT-8C, w terminie do końca lutego 2011 r.

Odnosząc się natomiast do powołanego przez Skarżącego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 września 2011 r." tutejszy organ podkreśla, iż wyroki sądów dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie prawnym. Należy stwierdzić, że rozstrzygnięcie to zapadło w indywidualnych sprawach i w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie jest źródłem powszechnie obowiązującego prawa.

Jednocześnie podkreślić należy, iż zgodnie z art. 14a Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych dąży do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności ich interpretacji, z urzędu lub na wniosek, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (interpretacje ogólne); wnioskodawcą nie może być organ administracji publicznej. Co za tym idzie organy podatkowe przy wydawaniu interpretacji indywidualnych są również zobowiązane są do wnikliwej analizy orzecznictwa sądów administracyjnych. Wskazać przy tym należy, że wyrok ten, jak i wyrok go poprzedzający, tj. WSA w G z dnia 19 listopada 2009 r. potwierdzają stanowisko prezentowane przez organy podatkowe (zawarte zarówno w niniejszej interpretacji, jak i w wielu wcześniej wydanych) w kwestii obowiązku opodatkowania umorzonych zaległości czynszowych.

Mając na uwadze powyższe, nie sposób zgodzić się z Wnioskodawcą iż nie jest zasadne opodatkowanie umorzonych należności czynszowych. Kwotę umorzonych dniu 16 listopada 2010 r. zaległości czynszowych Urząd Miasta był zatem zobowiązany wykazać w informacji PIT-8C, którą powinien wystawić do końca lutego 2011 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na mniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Aciministracyjnego w Gdańsku, ul. Zwycięstwa 16/17, 20-219 Gdańsk, po uprzedriim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi -1. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.