ITPB2/415-243/11/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2011 r. (data wpływu - 4 marca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonego odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 4 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonego odszkodowania.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Antoni B. (zmarły 7 marca 1982 r.) oraz Wanda B. (zmarła 26 maja 1988 r.) posiadali udziały w prawie własności nieruchomości. Udziały te w chwili ich śmierci wynosiły po 1/3 części. Na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta nieruchomość przeszła na własność miasta, a z chwilą likwidacji gmin na rzecz Skarbu Państwa.

Postanowieniem z dnia 27 listopada 1989 r. (prawomocne z dniem 17 grudnia 1989 r.) Sąd Rejonowy stwierdził, że Wnioskodawczyni dziedziczy spadek po swoim ojcu Antonim B. z mocy ustawy w 1/4 części wprost.

W skład spadku wchodziło roszczenie o domaganie się odszkodowania lub zwrotu od Skarbu Państwa nieruchomości w związku z jej przejęciem na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta.

Spadek po Antonim B. dziedziczyła również w 1/4 części jego żona Stefania B.

Po śmierci Stefanii B. (3 kwietnia 1993 r.) na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 marca 2000 r. (prawomocne z dniem 19 kwietnia 2000 r.) dziedziczyły po niej jej trzy córki, w tym Wnioskodawczyni, w wyniku czego odziedziczyła z mocy ustawy 1/3 części spadku wprost. W skład spadku po Stefanii B. wchodziło roszczenie o domaganie się odszkodowania lub zwrotu od Skarbu Państwa nieruchomości w związku z jej przejęciem na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta, w zakresie, w jakim dziedziczyła ona po swoim mężu Antonim B., t.j. w 1/4 części.

Z kolei po Wandzie B. (siostrze Antoniego B.), a swojej ciotce Wnioskodawczyni dziedziczyła w 1/6 części wprost. Postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabyciu spadku zostało wydane w dniu 30 grudnia 1989 r. (prawomocne z dniem 20 stycznia 1990 r.). W skład spadku wchodziło roszczenie o domaganie się odszkodowania lub zwrotu od Skarbu Państwa nieruchomości w związku z jej przejęciem na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta Warszawy.

Ostatecznie udział Wnioskodawczyni w roszczeniu o domaganie się odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość wynosił łącznie 1/6.

W związku z odmową wypłaty przez Skarb Państwa odszkodowania albo zwrotu nieruchomości sprawa o odszkodowanie została skierowana na drogę administracyjną, a następnie sądową.

Po kilkunastu latach starań o uzyskanie odszkodowania za zabraną nieruchomość wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę na rzecz m.in. Wnioskodawczyni odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wydania wyroku za wywłaszczenie z nieruchomości. Powyższe rozstrzygnięcie utrzymał w mocy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2010 r. Sąd Apelacyjny. Wyrok ten jest prawomocny z dniem wydania.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy w związku z uzyskaniem odszkodowania Wnioskodawczyni zobowiązana jest do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, odszkodowanie uzyskane na mocy wyroku sądowego jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

W związku z tym, że kwota zasądzona wyrokiem sądowym została przyznana tytułem odszkodowania za rzeczywistą szkodę, a nie za utracone korzyści jest ona - w Pani opinii - wolna od podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z kolei art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r.) stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Nadto w literaturze przedmiotu i judykaturze akcentuje się, iż aby wypłacone świadczenie uznać za odszkodowanie konieczne jest wystąpienie:

Powszechnym jest również wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), wobec czego w wyniku obowiązującej od dnia 1 stycznia 2009 r. nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 posługuje się sformułowaniami "odszkodowanie" i "zadośćuczynienie".

W rozumieniu ww. ustawy odszkodowanie i zadośćuczynienie stanowią co do zasady przychód. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania i zadośćuczynienia podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta należąca do spadkodawców nieruchomość przeszła na własność miasta, a z chwilą likwidacji gmin na rzecz Skarbu Państwa. Po kilkunastu latach starań o uzyskanie odszkodowania za zabraną nieruchomości wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę na rzecz m.in. Wnioskodawczyni, jako spadkobierczyni współwłaścicieli, odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wydania wyroku za wywłaszczenie z nieruchomości. Powyższe rozstrzygnięcie utrzymał w mocy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2010 r. Sąd Apelacyjny.

Należy jednak w tym miejscu zwrócić uwagę na brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania (inne niż te określone w ust. 1 pkt 3, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów ustaw i aktów wykonawczych) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Żeby rozstrzygnąć kwestię opodatkowania kwoty, będącej odszkodowaniem, a zasądzonej wyrokiem Sądu należy ustalić jaki rodzaj szkody został pokryty tym odszkodowaniem. Szkoda rozpatrywana jako uszczerbek o charakterze majątkowym, może mieć w świetle przepisów Kodeksu cywilnego postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista. Ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Z zaistniałego stanu faktycznego wynika, że roszczenie Wnioskodawczyni wynikało z odebrania spadkodawcom na mocy wspomnianego dekretu udziałów w nieruchomości (jako szkody rzeczywistej), wobec czego wypłacone z tego tytułu odszkodowanie podlega zwolnieniu określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.