ITPB2/415-228/10/ENB - Opodatkowanie odpłatnego zbycia udziałów w spółce z o.o.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 17 lutego 2010 r., (data wpływu 1 marca 2010 r.) uzupełnionym pismem z dnia 18 maja 2010 r. (data wpływu 24 maja 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odpłatnego zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością - jest prawidłowe.

W dniu 1 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismem w dniu 24 maja 2010 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odpłatnego zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest obywatelem Holandii i tam też jest zameldowany od urodzenia do dnia dzisiejszego. W 2009 r. Wnioskodawca posiadał miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce i w Holandii. W Polsce podatnik przebywa od lipca 1994 r. Niemniej jednak w okresie od 24 czerwca 2009 r. do 30 września 2009 r. był zameldowany w Polsce na pobyt czasowy. Obecnie jest zameldowany w Polsce od 18 stycznia 2010 r. Podatnik posiada kartę pobytu wydaną za okres od dnia 21 lipca 2009 r.

Większość rodziny Wnioskodawcy, w tym syn, wnuki oraz znajomi mieszkają w Polsce. Od 2001 r. w Polsce prowadził Pan działalność gospodarczą, był założycielem spółki, którą następnie zarządzał. Z chwilą rozpoczęcia działalności w Polsce Wnioskodawca nie wymeldował się z Holandii. W Polsce znajdował się Pana ośrodek interesów życiowych. Tak też było w 2009 r. i jest do dnia dzisiejszego. W Polsce przez te lata przebywał Pan przez zdecydowaną większość każdego roku, ponad 183 dni - tak też było w 2009 r. Na terenie Polski nie posiada Pan żadnych inwestycji, ani nieruchomości. W dniu 3 lutego 2009 r. sprzedał Pan udziały w polskiej spółce z o.o.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, dochód uzyskany w 2009 r. ze sprzedaży udziałów w spółce z o.o. podlega opodatkowaniu w Polsce stawką 19 %.

Stosownie do art. 3 ust. 1a ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną która:

Wykazanie przez podatnika, że przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni spowoduje, że podlegać on będzie w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu - to zaś oznacza, że wszystkie osiągane przez niego przychody, również przychód z odpłatnego zbycia udziałów w spółce z o.o., opodatkowane będą w Polsce. Przepisy ustawy o PIT należy odczytywać z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W sprawie podatnika będzie to Konwencja podpisana w Warszawie dnia 13 lutego 2002 r. między Rzeczpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (Dz. U. z 2003 r. Nr 216, poz. 2120) (dalej: Konwencja) W rozumieniu tej Konwencji za osobę mającą miejsce zamieszkania w danym Państwie - w przypadku podatnika w Polsce - uważa się osobę, która zgodnie z prawem tego Państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania. Podatnik, skoro przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni - co może wykazać każdym środkiem dowodowym - to podlega opodatkowaniu w Polsce. Zatem Podatnik w rozumieniu Konwencji ma miejsce zamieszkania w Polsce.

Jednakże definicja Konwencji jest tak skonstruowana, że jeżeli w rozumieniu holenderskich przepisów podatkowych podatnik ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Holandii (np. z uwagi na meldunek), to ma tam również miejsce zamieszkania w rozumieniu Konwencji. Tworzy się zatem kuriozalna sytuacja, że w rozumieniu Konwencji podatnik ma miejsce zamieszkania w dwóch Państwach. W takim przypadku Konwencja przewiduje pewne reguły kolizyjne, gdyż należy rozstrzygnąć, gdzie ostatecznie podatnik ma miejsce zamieszkania. Minister Finansów nie jest właściwy do oceny, czy podatnik ma miejsce zamieszkania w Holandii dla celów podatkowych - o tym decydują bowiem przepisy holenderskiego prawa podatkowego. Jednakże, przy założeniu, iż stosownie do prawa holenderskiego podatnik ma również miejsca zamieszkania w Holandii, to Konwencja wprowadza w takim przypadku reguły, według jakich należy ostatecznie rozstrzygnąć, gdzie podatnik podlega opodatkowaniu. Reguły te są następujące (art. 4 ust. 2):

Jeżeli (...) osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to jej status określa się według następujących zasad:

Na podstawie ww. reguł koniecznym będzie ustalenie miejsca zamieszkania w przypadku, gdy okaże się, iż podatnik według przepisów holenderskich ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Holandii. Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy według Konwencji ma On miejsce zamieszkania w państwie, w którym według przepisów podatkowych podlega opodatkowaniu; skoro podatnik przebywa w Polsce de facto od 1994 r. i w roku podatkowym 2009 był w Polsce dłużej niż 183 dni (a jedynie kartę pobytu wydano na krótszy okres), to zgodnie z ustawą o PIT ma miejsce zamieszkania w Polsce, i podlega tu nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co oznacza, że jego przychody, w tym przychód z opłatnego zbycia udziałów, podlegają opodatkowaniu w Polsce; jeżeli według przepisów wewnętrznych prawa podatkowego holenderskiego podatnik ma miejsce zamieszkania w Holandii, to trzeba na podstawie reguł kolizyjnych zawartych w Konwencji rozstrzygnąć ostatecznie gdzie ma on miejsce zamieszkania.

Ostateczne rozstrzygnięcie, iż podatnik ma miejsce zamieszkania w Polsce umożliwia opodatkowanie w Polsce jego przychodów.

Innymi słowy, gdyby ostatecznie się okazało, że podatnik ma miejsce zamieszkania w Polsce, to jego przychody mogłyby być opodatkowane w Polsce. Fakt przebywania w Polsce dłużej niż 183 dni wykazany może być wszystkimi dowodami (np. zeznania świadków), nie tylko kartą pobytu.

Należy jednak ustalić, czy Wnioskodawca według prawa holenderskiego nie ma miejsca zamieszkania dla celów podatkowych również w Holandii, a jeżeli tak to należy zastosować reguły kolizyjne z art. 4 ust. 2 Konwencji i ocenić, czy na podstawie ww. konwencyjnych reguł podatnik ma miejsce zamieszkania w Polsce.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do art. 3 ust. 1a ww. ustawy za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ww. ustawy).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Konwencji z dnia 13 lutego 2002 r. między Rzeczpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (Dz. U. z 2003 r. Nr 216, poz. 2120), w rozumieniu niniejszej konwencji określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie" oznacza każdą osobę, która zgodnie z prawem tego Państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne kryterium o podobnym charakterze i obejmuje również to Państwo, każdą jego jednostkę terytorialną lub organ lokalny. Jednakże określenie to nie obejmuje osób, które podlegają opodatkowaniu w tym Państwie, w zakresie dochodu osiągniętego tylko ze źródeł w tym Państwie.

Natomiast stosownie do art. 4 ust. 2, jeżeli stosownie do postanowień ustępu 1, osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to jej status określa się według następujących zasad:

Definicja "osoby mającej miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie" odnosi się zatem bezpośrednio do określenia "miejsca zamieszkania" przyjętego w ustawodawstwach wewnętrznych państw i uwzględnia różne formy więzi osobistej z państwem, które we własnym ustawodawstwie ustala podstawę do nieograniczonego obowiązku podatkowego.

Przepis art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje na dwa warunki, od spełnienia których uzależnia się kwalifikację danej osoby jako mającej miejsce zamieszkania w Polsce. Powyższe przesłanki są rozdzielone spójnikiem "lub", co jest równoznaczne z tym, że wystarczy spełnienie którejkolwiek z nich, aby uznać, że osoba posiada miejsce zamieszkania w Polsce, a co za tym idzie - podlega w kraju nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli opodatkowaniu od wszystkich osiąganych dochodów.

Jako pierwszy warunek pozwalający na uznanie osoby za mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP przepis wskazuje posiadanie centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych). Przesłanka ta została skonstruowana w bardzo szeroki sposób, jeśli chodzi o zakreśloną grupę osób, które na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych posiadają w Polsce ośrodek interesów życiowych. Wynikać może to z użycia w powołanym powyżej przepisie spójnika "lub" w sformułowaniu "centrum interesów osobistych lub gospodarczych" dla doprecyzowania kiedy uznaje się daną osobę za mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP. Tym samym określona osoba, która ma ścisłe powiązania biznesowe czy też gospodarcze w Polsce, a całą rodzinę i znajomych w innym państwie, może w takiej sytuacji podlegać opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów.

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej uważa się również osobę fizyczną, która przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. W świetle art. 3 ust. 1a analizowany warunek stanowi samodzielną podstawę do uznawania określonej kategorii osób za rezydentów, niezależną od omówionego powyżej posiadania na terytorium RP centrum interesów życiowych.

Jeżeli natomiast wymienione powyżej kryteria okażą się niewystarczające dla ustalenia rezydencji podatkowej, należy sięgnąć do stosownych postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Ustalenie miejsca zamieszkania podatnika decyduje o zakresie ciążącego na nim obowiązku podatkowego. Inaczej mówiąc, od miejsca zamieszkania zależy czy podatnik podlega nieograniczonemu, czy ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Nieograniczonym obowiązkiem podatkowym objęci są podatnicy, którzy w Polsce mają miejsce zamieszkania. Podlegają oni obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast jeśli podatnik będzie miał miejsce zamieszkania za granicą, to w Polsce będzie płacił podatek tylko od dochodów (przychodów) uzyskanych w danym roku podatkowym w Polsce (ograniczony obowiązek podatkowy).

Odnośnie dokumentowania faktu przebywania na terenie Polski przez okres dłuższy aniżeli 183 dni w roku podatkowym, wskazać należy, że stosownie do art. 180 ustawy - Ordynacja podatkowa, jako dowód należy dopuścić wszystko, co może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Wobec powyższego pobyt na terenie Rzeczypospolitej Polskiej może być dokumentowany między innymi zeznaniami świadków, kartą pobytu oraz wszelkimi innymi dokumentami potwierdzającymi ten fakt.

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, Wnioskodawca jest obywatelem Holandii i tam też jest zameldowany od urodzenia do dnia dzisiejszego. W 2009 r. Wnioskodawca posiadał miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce i w Holandii. W Polsce podatnik przebywa od lipca 1994 r. Niemniej jednak w okresie od 24 czerwca 2009 r. do 30 września 2009 r. był zameldowany w Polsce na pobyt czasowy. Obecnie jest zameldowany w Polsce od 18 stycznia 2010 r. Podatnik posiada kartę pobytu wydaną za okres od dnia 21 lipca 2009 r.

Większość rodziny Wnioskodawcy, w tym syn, wnuki i znajomi mieszkają w Polsce. Od 2001 r. w Polsce Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą, był założycielem spółki, którą następnie zarządzał. Z chwilą rozpoczęcia działalności w Polsce Wnioskodawca nie wymeldował się z Holandii. W Polsce znajdował się ośrodek interesów życiowych Wnioskodawcy. Tak też było w 2009 r. i jest do dnia dzisiejszego. W Polsce przez te lata Wnioskodawca przebywał przez zdecydowaną większość każdego roku, tj. ponad 183 dni - tak też było w 2009 r. Na terenie Polski Wnioskodawca nie posiada żadnych inwestycji, ani nieruchomości. W dniu 3 lutego 2009 r. sprzedał udziały w polskiej spółce z o.o.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny, w szczególności zaś fakt posiadania ośrodka interesów życiowych w Polsce oraz przedstawiony powyżej stan prawny (reguły kolizyjne), należy stwierdzić, iż w 2009 r. Wnioskodawca miał miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce.

W związku z powyższym, ponieważ Wnioskodawca w 2009 r. posiadał miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce, jak również źródło przychodu znajdowało się na terytorium Polski, zatem opodatkowanie w Polsce przychodów uzyskanych ze sprzedaży udziałów w spółce z o.o. podlega wyłącznie regulacjom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodu są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Stosownie natomiast do treści art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych, uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych.

Przy ustalaniu wartości przychodów, o których mowa m.in. w art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stosuje się odpowiednio przepisy art. 19 tej ustawy.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 w związku z art. 17 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z odpłatnego zbycia jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Natomiast stosownie do treści art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19 % uzyskanego dochodu.

Stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub art. 23 ust. 1 pkt 38 - osiągnięta w roku podatkowym.

Zgodnie natomiast z art. 22 ust. 1f pkt 1 ww. ustawy, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji), koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości:

Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Stosownie natomiast do art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8.

Jednocześnie, w myśl art. 45 ust. 1a pkt 1 tejże ustawy, w terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów (PIT-38), o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b.

Na podstawie art. 45 ust. 4 pkt 2 ustawy, w terminie określonym w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 7, podatnicy są obowiązani wpłacić należny podatek dochodowy wynikający z zeznania, o którym mowa w ust. 1a pkt 1.

Reasumując, dochód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu sprzedaży udziałów w polskiej spółce z o.o. podlega w Polsce opodatkowaniu 19 % podatkiem dochodowym od osób fizycznych stosownie do treści art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.