ITPB2/415-177/14/RS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 13 lutego 2014 r. (data wpływu 17 lutego 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 23 kwietnia i 15 maja 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych odsetek od odszkodowania i renty - jest prawidłowe.

W dniu 17 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 23 kwietnia i 15 maja 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych odsetek od odszkodowania i renty.

We wniosku tym został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Na podstawie zawartej umowy o świadczenie usług, firma odszkodowawcza prowadziła na rzecz Wnioskodawcy postępowanie o wypłatę odszkodowania oraz renty. Następnie w dniu... maja 2007 r. wniesiono pozew do Sądu. Wyrokiem z dnia... marca 2013 r. zostało zasądzone odszkodowanie, jednak pozwany odwołał się od jego części. Ostatecznie... października Sąd Apelacyjny utrzymał wyrok Sądu I instancji, który nakazywał pozwanemu wypłatę odszkodowania. W wyroku zasądzono kwotę tytułem:

* odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia... lutego 2007 r. do dnia zapłaty,

* renty od dnia... lutego 2007 r. płatnej do 5 dnia miesiąca począwszy od... lutego 2007 r. z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

Odszkodowanie przyznano na podstawie art. 446 § 3, rentę stosownie do art. 446 § 2 Kodeksu cywilnego, natomiast odsetki zostały zasądzone na podstawie art. 455 i 481 § 1 Kodeksu cywilnego.

Wnioskodawca ww. świadczenia otrzymał w listopadzie 2013 r. a zgodnie z zawartą umową po uzyskaniu wszystkich roszczeń musiał zapłacić prowizję: w wysokości 14% + VAT od odszkodowania oraz 50% + VAT od otrzymanych odsetek. Pozew sądowy zawierał wszystkie elementy roszczenia, które Wnioskodawca otrzymał w listopadzie 2013 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy odsetki od renty oraz odszkodowania są przychodem stosownie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

2. Czy koszty poniesione na rzecz firmy odszkodowawczej w celu otrzymania odszkodowania, renty i odsetek Wnioskodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, proporcjonalnie do uzyskanego przychodu.

Wnioskodawca wskazuje, że stosownie do zapisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymana renta oraz odszkodowanie za doznaną krzywdę, przyznane wyrokiem Sądu mają charakter odszkodowawczy i korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie odpowiednio art. 21 ust. 1 pkt 3c i art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Odsetki od ww. świadczeń, w Jego ocenie, nie korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym. W rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią przychód z innych źródeł, który podlega obniżeniu o koszty uzyskania przychodu, tj. wynagrodzenie, które Wnioskodawca musiał zapłacić dla firmy odszkodowawczej. Według Wnioskodawcy, koszty zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodu w postaci odsetek oraz w celu zachowania (zabezpieczenia) tego źródła przychodu. Pomiędzy wynagrodzeniem dla firmy odszkodowawczej w postaci prowizji 50% + VAT od otrzymanych odsetek a wyrokiem, w którym te odsetki zasądzono istnieje związek przyczynowo - skutkowy. Zgodnie z art. 22 ust. 1 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odsetki będące przychodem podlegają obniżeniu o koszty poniesione w związku z ich otrzymaniem. Zatem kwotę do opodatkowania należy ustalić w następujący sposób: przychód w postaci otrzymanych odsetek zasądzonych wyrokiem - poniesione koszty stanowiące 50% + VAT od odsetek zapłaconych firmie odszkodowawczej = uzyskany dochód podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono "inne źródła".

Zgodnie natomiast z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 ustawy, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Ponadto dochodem ze źródła przychodów, stosownie do ust. 2 cyt. art. 9 ustawy, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

Koszty uzyskania przychodów reguluje art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z uzyskanymi przychodami. Z oceny związku z uzyskanym przychodem winno wynikać, iż poniesiony wydatek obiektywnie mógł się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła. Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu winien, w myśl powołanego przepisu spełniać łącznie następujące warunki:

* pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

* być właściwie udokumentowany.

Instytucję odsetek reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego. Przepis ten w § 1 i 2 stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

W świetle powyższego odsetki za zwłokę (opóźnienie) stanowią świadczenie uboczne, niezależne od tego, czy i w jakim rozmiarze podatnik poniósł szkodę (krzywdę), a co za tym idzie odsetek za zwłokę nie można utożsamiać z naprawieniem szkody lub krzywdy.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

Przepis ten będzie miał jednak zastosowanie w sytuacji, gdy od momentu zawarcia umowy, ugody lub uprawomocnienia się wyroku sądu, przyznających rentę, zobowiązany spóźni się z jej wypłatą poszkodowanemu, tj. nie dotrzyma wyznaczonego terminu płatności tej renty.

Odsetki naliczane od tego momentu kwalifikują się jako odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczenia.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że na podstawie zawartej umowy o świadczenie usług, firma odszkodowawcza prowadziła na rzecz Wnioskodawcy postępowanie o wypłatę odszkodowania oraz renty. Następnie w dniu... 2007 r. wniesiono pozew do Sądu. Wyrokiem z dnia... marca 2013 r. zostało zasądzone odszkodowanie, jednak pozwany odwołał się od jego części. Ostatecznie... października Sąd Apelacyjny utrzymał wyrok Sądu I instancji, który nakazywał pozwanemu wypłatę odszkodowania. W wyroku zasądzono kwotę tytułem:

* odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia... lutego 2007 r. do dnia zapłaty,

* renty od dnia... lutego 2007 r. płatnej do 5 dnia miesiąca począwszy od... lutego 2007 r. z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

Odszkodowanie przyznano na podstawie art. 446 § 3, rentę stosownie do art. 446 § 2 Kodeksu cywilnego, natomiast odsetki zostały zasądzone na podstawie art. 455 i 481 § 1 Kodeksu cywilnego.

Wnioskodawca ww. świadczenia otrzymał w listopadzie 2013 r. a zgodnie z zawartą umową po uzyskaniu wszystkich roszczeń musiał zapłacić prowizję: w wysokości 14% + VAT od odszkodowania oraz 50% + VAT od otrzymanych odsetek. Pozew sądowy zawierał wszystkie elementy roszczenia, które Wnioskodawca otrzymał w listopadzie 2013 r.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawcę, zasądzone wyrokiem sądowym odsetki od odszkodowania oraz odsetki od renty (naliczone za okres poprzedzający uprawomocnienie się orzeczenia w sprawie przyznania tego świadczenia) stanowią przychód z innych źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych (według skali podatkowej).

Ponadto jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, zgodnie z zawartą umową z firmą odszkodowawczą, po uzyskaniu roszczeń wynikających z pozwu, Wnioskodawca był zobowiązany do zapłaty prowizji w wysokości 14% + VAT od odszkodowania oraz 50% + VAT od otrzymanych odsetek.

W konsekwencji stwierdzić zatem należy, że pomiędzy uzyskanym przychodem w postaci odsetek od uzyskanego odszkodowania i renty a poniesionym wydatkiem na pomoc prawną z tytułu prowadzenia przed sądem postępowania odszkodowawczego wystąpił związek przyczynowo - skutkowy. Oznacza to, że wydatki z tego tytułu można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Z analizy przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu, oraz koszty związane z przychodami z innych źródeł, a nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła - to w myśl art. 22 ust. 3 tej ustawy - koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów. Powyższą zasadę, zgodnie z ust. 3a tego artykułu, stosuje się również w przypadku, gdy część dochodów z tego samego źródła przychodów podlega opodatkowaniu, a część jest wolna od opodatkowania, z wyłączeniem źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, iż część poniesionych przez Wnioskodawcę wydatków związanych z pomocą prawną może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Obliczając wartość wydatku podlegającego zaliczeniu do kosztów, Wnioskodawca może uwzględnić część wynagrodzenia dla firmy odszkodowawczej, która przypada na uzyskane przez niego świadczenia podlegające opodatkowaniu (odsetki zasądzone prawomocnym wyrokiem).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.