ITPB2/415-1167/13/DSZ - Możliwość opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości na skutek wykonania zapisu testamentowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 12 grudnia 2013 r. (data wpływu 16 grudnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 16 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku przedstawiony został następujący stan faktyczny.

Aktem poświadczenia dziedziczenia z dnia 31 stycznia 2011 r. notariusz na podstawie art. 926 § 1 i art. 959 Kodeksu cywilnego oświadczył, iż spadek po J.J., zmarłym 10 października 2010 r. na podstawie testamentu sporządzonego aktem notarialnym wraz z innym spadkobiercami nabył Wnioskodawca (syn spadkodawcy) w udziale 1/3 części spadku wprost.

Na mocy ww. testamentu spadkodawcy, spadkobiercy zostali zobowiązani do wykonania zapisu wskazanego w jego § 2, polegającego na spieniężeniu masy spadkowej, w szczególności nieruchomości położonej w K. (działka 464 i 465 o łącznym obszarze 1,27 ha). Pieniądze ze sprzedaży majątku spadkowego, spadkobiercy mieli zatrzymać po 1/4 części. Pozostała 1/4 część tytułem zapisu miała być przeniesiona na rzecz wnucząt testatora, w równych częściach, w tym na rzecz synów Wnioskodawcy: K. i W. po 1/5 wskazanego udziału. Wykonanie miało być datowane w terminie nie dłuższym niż jeden miesiąc od zawarcia sprzedaży.

W dniu 9 lipca 2013 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego wydał zaświadczenie, w którym stwierdził, że został zgłoszony majątek spadkowy, w tym własność nieruchomości wskazanych zapisem. Organ podatkowy potwierdził, iż Wnioskodawca jako spadkobierca dokonał zgłoszenia 1/3 spadku.

W dniu 10 lipca 2013 r. spadkobiercy, w tym Wnioskodawca, dokonali polecenia spadkowego i sprzedali wyżej opisaną nieruchomość wchodzącą w skład masy spadkowej, o której mowa w § 1 aktu notarialnego. Łączna kwota sprzedaży wyniosła 1.350.000 zł. Zgodnie z udziałem, Wnioskodawcy została przelana kwota 463.330 zł.

W dniu 11 lipca 2013 r. Wnioskodawca dokonał tytułem realizacji zapisu dwóch przelewów, każdy po 65.000 zł na rzecz zapisobiorców (synów Wnioskodawcy): K.i W.

Zapisobiorcy dokonali zgłoszenia nabycia własności rzeczy - pieniędzy tytułem realizacji zapisu spadkowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy wykonanie przez Wnioskodawcę, jako spadkobiercę opisanego zapisu testamentowego, poprzez sprzedaż 1/3 udziału masy spadkowej (obciążonej zapisem nieruchomości) podlega zwolnieniu podatkowemu na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, tj. czy uzyskana kwota 463.330 zł wchodzi w skład masy spadkowej po zmarłym spadkodawcy.

2. Jeżeli uzyskana kwota ze sprzedaży części masy spadkowej nie wchodzi w skład spadku, a zatem nie jest zwolniona od podatku od spadku (I grupa podatkowa), to czy kwota uzyskana ze sprzedaży części spadku podlega ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli tak, to czy podstawą opodatkowania będzie kwota uzyskana ze sprzedaży, pomniejszona o kwoty wykonanych przez Wnioskodawcę zapisów (130.000 zł) oraz o koszty sporządzonego aktu notarialnego w tym dokonanych podatków.

W ocenie Wnioskodawcy, jeżeli uzyskana kwota nie wchodzi w skład spadku po zmarłym ojcu, w okolicznościach opisanych we wniosku, to opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych będzie podlegała tak zwana "czysta wartość" uzyskanego spadku, tj. po odliczeniu kwot stanowiących równowartość wykonanych zapisów (130.000 zł) oraz kosztów poniesionych w związku ze sprzedażą. Zdaniem Wnioskodawcy, tak obliczona kwota będzie stanowiła podstawę opodatkowania sprzedaży nieruchomości oraz powyższe będzie podstawą uiszczenia przez Wnioskodawcę podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

* jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Zatem odpłatne zbycie nieruchomości oraz ww. praw majątkowych jeżeli następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie zostaje dokonane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest źródłem przychodu w rozumieniu zacytowanego wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl z art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego - spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.

Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Tak więc dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

W myśl art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego, powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Z działu III Księgi IV ustawy - Kodeks cywilny - Zapis i polecenie wynika natomiast, że oprócz powołania spadkobiercy, spadkodawca może również zobowiązać spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia majątkowego lub do określonego działania.

Z kolei stosownie do art. 968 § 1 Kodeksu cywilnego, spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że spadek po J.J., zmarłym 10 października 2010 r. na podstawie testamentu sporządzonego aktem notarialnym wraz z innym spadkobiercami nabył Wnioskodawca (syn spadkodawcy) w udziale 1/3 części spadku wprost.

Na mocy ww. testamentu spadkodawcy, spadkobiercy zostali zobowiązani do wykonania zapisu wskazanego w jego § 2, polegającego na spieniężeniu masy spadkowej, w szczególności nieruchomości położonej w K. (działka 464 i 465 o łącznym obszarze 1,27 ha). Pieniądze ze sprzedaży majątku spadkowego, spadkobiercy mieli zatrzymać po 1/4 części. Pozostała 1/4 część tytułem zapisu miała być przeniesiona na rzecz wnucząt testatora, w równych częściach, w tym na rzecz synów Wnioskodawcy: K. i W. po 1/5 wskazanego udziału.

W dniu 10 lipca 2013 r. spadkobiercy, w tym Wnioskodawca, dokonali polecenia spadkowego i sprzedali wyżej opisaną nieruchomość wchodzącą w skład masy spadkowej, o której mowa w § 1 aktu notarialnego. Łączna kwota sprzedaży wyniosła 1.350.000 zł. Zgodnie z udziałem, Wnioskodawcy została przelana kwota 463.330 zł. W dniu 11 lipca 2013 r. Wnioskodawca dokonał tytułem realizacji zapisu dwóch przelewów, każdy po 65.000 zł na rzecz zapisobiorców (synów Wnioskodawcy): K. i W.

Powyższe oznacza, że sprzedaż przedmiotowej nieruchomości stanowi źródło przychodu o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ jak wskazano w treści wniosku nastąpiła przed upływem pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano nabycia.

W myśl art. 30e ust. 1, 4 i 5 powołanej powyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł.

Natomiast zgodnie z art. 30e ust. 2 ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Zgodnie z art. 19 ust. 3 ww. ustawy wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia. Natomiast jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający (art. 19 ust. 4 ustawy)

Ponieważ pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy stosować językowe (potoczne) rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością).

Można do takich kosztów zaliczyć m.in. związane ze zbyciem koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości, wydatki związane ze sporządzeniem przez notariusza umowy cywilnoprawnej, podatek od czynności cywilnoprawnych. Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym odpłatnym zbyciem musi istnieć zatem związek przyczynowo - skutkowy.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że kwota zapisu testamentowego, do uiszczenia którego Wnioskodawca został zobowiązany, nie ma związku ze zbyciem przedmiotowej nieruchomości, w takim znaczeniu że jego wykonanie nie jest konieczne dla dokonania tego zbycia, nie stanowi więc kosztów odpłatnego zbycia o jakich mowa w art. 19 ust. 1 cyt. ustawy.

Do kosztów tych Wnioskodawca może natomiast zaliczyć poniesione przez Niego koszty sporządzonego aktu notarialnego, na podstawie którego dokonano przeniesienia własności nieruchomości.

Kosztów odpłatnego zbycia nie należy jednak utożsamiać z kosztami uzyskania przychodu, zasady ustalania których uregulowane zostały w sposób szczególny w art. 22 ust. 6c i 6d.

Z uwagi na to, iż wykonanie zapisu testamentowego związane było z nabyciem przez Wnioskodawcę spadku obejmującego sprzedaną nieruchomość, wskazać należy, że zgodnie z brzmieniem art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Ponadto, zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy wysokość nakładów, o których mowa powyżej, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Przepis art. 22 ust. 6d ww. ustawy w sposób jednoznaczny wskazuje, że do kosztów uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej w drodze spadku zaliczane są wyłącznie:

* udokumentowane nakłady na tą nieruchomość zwiększające jej wartość,

* kwota zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej nieruchomości przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Żadnej z powyższych kategorii nie stanowi więc kwota zapisu testamentowego, w konsekwencji koszty jego poniesienia nie mogą być przyjęte - w rozumieniu analizowanego przepisu - jako koszty obniżające podstawę obliczenia podatku z tytułu sprzedaży przedmiotowej nieruchomości.

Stwierdzić zatem należy, iż dokonana w 2013 r. sprzedaż odziedziczonej nieruchomości stanowi dla Wnioskodawcy źródło przychodów, a uzyskany z tego tytułu dochód podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30e ww. ustawy. Poniesiony przez Wnioskodawcę wydatek związany z wykonaniem ciążącego na Nim zapisu testamentowego nie stanowi kosztu odpłatnego zbycia, jak również nie mieści się w ustawowych kryteriach kosztu uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej w drodze spadku, w konsekwencji, Wnioskodawca kwoty uzyskanej ze sprzedaży przedmiotowej nieruchomości, nie ma możliwości pomniejszyć o kwotę uiszczonych na rzecz Jego synów zapisów testamentowych. Do kosztów odpłatnego zbycia może natomiast zaliczyć poniesione przez Niego koszty sporządzonego aktu notarialnego na podstawie którego dokonano sprzedaży nieruchomości.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.