ITPB2/415-1041/13/MN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 12 listopada 2013 r. (data wpływu 18 listopada 2013 r.) uzupełnionym w dniu 12 lutego 2014 r. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie pobrania zaliczki na podatek od wypłaconego odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 18 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony w dniu 12 lutego 2014 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie pobrania zaliczki na podatek od wypłaconego odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 26 kwietnia 2012 r. Wnioskodawca na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy wypowiedział swojemu pracownikowi zawartą na czas nieokreślony umowę o pracę z podaniem przyczyny wypowiedzenia - odmowa wykonywania przyjętych obowiązków służbowych tj. (wymienione) za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia upłynął w dniu 31 lipca 2012 r. W okresie wypowiedzenia pracownik otrzymywał wynagrodzenie za pracę. Pracownik wniósł pozew do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych o uznanie wypowiedzenia o pracę za bezzasadne i zasądzenie odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia w kwocie 9 537 zł. W treści pozwu pracownika oraz w jego późniejszych pismach odwołujących się, czy też bezpośrednio na jedynej rozprawie sądowej, która odbyła się do czasu zawarcia przez strony ugody, nie ma informacji o podstawie prawnej, w oparciu o którą pracownik dochodził uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezzasadne i zasądzenie odszkodowania. W dniu 11 marca 2013 r. Wnioskodawca i pracownik zawarli w przedmiotowej sprawie ugodę sądową o następującej treści:

Do wniosku ORD-IN została dołączona cytowana ugoda.

Wnioskodawca wskazał, że ani wysokość ani zasady ustalania opisanego we wniosku odszkodowania nie wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, ale zostały ustalone przez obie strony (Wnioskodawcę i pracownika) w trakcie posiedzenia sądowego w drodze negocjacji w celu ugodowego zakończenia sporu w ten sposób, iż Wnioskodawca zapłacił pracownikowi kwotę 4 500 zł, która wyczerpie wszelkie roszczenia stron. Gdyby strony nie zawarły ugody, to Wnioskodawca nie wypłaciłby tej kwoty pracownikowi. Sąd wówczas musiałby wyrokować co do roszczeń pracownika i nie wiadomo jaki zapadłby wyrok.

Odszkodowanie wypłacone pracownikowi dotyczy wyłącznie utraconej, spodziewanej korzyści pracownika, gdyby nie rozwiązano z nim umowy o prace (m.in. utraty możliwości uzyskiwania w przyszłości wynagrodzenia od Wnioskodawcy). Nie wyrządzono pracownikowi szkody rzeczywistej ("straty") - nie poniósł on bowiem żadnego uszczerbku na własnym majątku, szkoda taka nie powstała.

W dniu 25 marca 2013 r. Wnioskodawca przekazał na konto bankowe byłego pracownika ww. kwotę odszkodowania i #188; opłaty od pozwu, pomniejszoną o 931 zł z tytułu potrącenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, którą to zaliczkę przekazał do urzędu skarbowego. Następnie Wnioskodawca, dokonał korekty zaliczki w wysokości 121 zł na podatek dochodowy w części dotyczącej #188; opłaty od pozwu uznając, iż kwota ta jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca postąpił prawidłowo dokonując naliczenia i potrącenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od odszkodowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej.

Zdaniem Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie nie może mieć zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mówi, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Według Wnioskodawcy nie może mieć zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że trudno dopatrywać się w kwocie odszkodowania elementu naprawiania wyrządzonej szkody. Charakter tego odszkodowania bardziej przypomina pewnego rodzaju wynagrodzenie za utracone korzyści w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę oraz stanowi pewnego rodzaju wynagrodzenie za ugodowe zakończenie postępowania sądowego, a zatem kwota ta powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych.

Zakres zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje natomiast tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie/zadośćuczynienie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie/zadośćuczynienie z tytułu utraconego zysku.

W przedmiotowej sprawie Sąd Pracy nie badał sprawy pod względem merytorycznym czy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione, czy narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, to strony przed sądem zawarły ugodę i ustaliły, że odszkodowanie w wysokości 4 500 zł czyni zadość wszelkim roszczeniom objętym niniejszą sprawą. Gdyby Sąd uznał, że rozwiązanie umowy było bezzasadne, to pracownikowi przysługiwałoby odszkodowanie w kwocie równej wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.

Dlatego Wnioskodawca uważa, że ustalone ugodą sądową odszkodowanie w wysokości 4 500 zł oraz zasady jego ustalania nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, odszkodowanie to jest wartością czysto umowną uwzględniającą interesy obu stron, a zawarta ugoda stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym zapisem strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie, albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Również pracownik w treści swojego pozwu oraz w jego późniejszych pismach odwołujących się, czy też bezpośrednio na jedynej rozprawie sądowej, która odbyła się do czasu zawarcia przez strony ugody, nie podaje informacji o podstawie prawnej w oparciu o którą dochodził uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezzasadne i zasądzenie odszkodowania.

W kontekście powyższego, w opinii Wnioskodawcy, wypłacone odszkodowanie nie może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Również, zdaniem Wnioskodawcy, nie może mieć zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, bowiem w omawianym przypadku przyznane odszkodowanie rekompensuje pracownikowi utracone przez niego korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę, które by otrzymywał gdyby nie rozwiązano z nim umowy o pracę.

Wnioskodawca uważa, że wypłacona kwota świadczenia powinna być zakwalifikowana do przychodu ze stosunku pracy, bowiem wypłata tego świadczenia miała źródło w uprzednio łączącym pracownika z pracodawcą stosunkiem pracy. Gdyby tego stosunku nie było #61485; pracownik nie miałby podstaw występować z roszczeniem. Według Wnioskodawcy wypłacone odszkodowanie prowadzi do wzbogacenia się byłego pracownika, dlatego Wnioskodawca postąpił prawidłowo potrącając podatek dochodowy od osób fizycznych od wypłaconego byłemu pracownikowi odszkodowania zawartego na podstawie przedstawionej ugody sądowej.

Dodatkowo wnioskodawca podaje, że zajęte przez niego stanowisko w sprawie jest zgodne z ostatnio wydanymi podatkowymi interpretacjami indywidualnymi w analogicznych stanach faktycznych, np. interpretacją indywidualną. Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 29 października 2013 r., nr ITPB2/415-732/13/IB.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy źródłem przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 ww. ustawy).

Użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności" oznacza, iż przepis zawiera tylko przykładowe wyliczenie przychodów, ze stosunku pracy, za które uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne dokonane przez pracodawcę.

W myśl art. 31 cytowanej ustawy osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b ustawy.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku w dniu 26 kwietnia 2012 r. Wnioskodawca na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy wypowiedział swojemu pracownikowi zawartą na czas nieokreślony umowę o pracę z podaniem przyczyny wypowiedzenia - odmowa wykonywania przyjętych obowiązków służbowych tj. (wymienione) za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia upłynął w dniu 31 lipca 2012 r. W okresie wypowiedzenia pracownik otrzymywał wynagrodzenie za pracę. Pracownik wniósł pozew do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych o uznanie wypowiedzenia o pracę za bezzasadne i zasądzenie odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia w kwocie 9 537 zł. W treści pozwu pracownika oraz w jego późniejszych pismach odwołujących się, czy też bezpośrednio na jedynej rozprawie sądowej, która odbyła się do czasu zawarcia przez strony ugody, nie ma informacji o podstawie prawnej, w oparciu o którą pracownik dochodził uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezzasadne i zasądzenie odszkodowania.

Wnioskodawca wskazał, że ani wysokość ani zasady ustalania opisanego we wniosku odszkodowania nie wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, ale zostały ustalone przez obie strony (Wnioskodawcę i pracownika) w trakcie posiedzenia sądowego w drodze negocjacji w celu ugodowego zakończenia sporu w ten sposób, iż Wnioskodawca zapłacił pracownikowi kwotę 4 500 zł, która wyczerpie wszelkie roszczenia stron. Gdyby strony nie zawarły ugody, to Wnioskodawca nie wypłaciłby tej kwoty pracownikowi. Sąd wówczas musiałby wyrokować co do roszczeń pracownika i nie wiadomo jaki zapadłby wyrok.

Odszkodowanie wypłacone pracownikowi dotyczy wyłącznie utraconej, spodziewanej korzyści pracownika, gdyby nie rozwiązano z nim umowy o prace (m.in. utraty możliwości uzyskiwania w przyszłości wynagrodzenia od Wnioskodawcy). Nie wyrządzono pracownikowi szkody rzeczywistej ("straty") - nie poniósł on bowiem żadnego uszczerbku na własnym majątku, szkoda taka nie powstała.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż tak wypłacone świadczenie, którego wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zakres zwolnienia określony w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje natomiast tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zważywszy zatem na opisany przez Wnioskodawcę charakter świadczenia, w szczególności w postaci wyrównania utraconej i spodziewanej korzyści, gdyby nie rozwiązano z pracownikiem umowy o pracę (m.in. utraty możliwości uzyskiwania w przyszłości wynagrodzenia od Wnioskodawcy) stwierdzić należy, iż nie korzysta ono ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, Wnioskodawca wypłacając przedmiotowe świadczenie pieniężne był zobowiązany obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych zgodnie z art. 31, 32 i 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Końcowo zaznaczyć należy, że tut. organ wydając interpretację indywidualną jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.