ITPB1/4511-213/16/MR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 23 lutego 2016 r. (data wpływu 2 marca 2016 r.), uzupełnionym w dniu 29 marca 2016 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zasad opodatkowania zagranicznych spółek kontrolowanych - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 marca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zasad opodatkowania zagranicznych spółek kontrolowanych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski i podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Wnioskodawca planuje przystąpienie do zamkniętego funduszu inwestycyjnego (dalej: "FIZ") działającego na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546 z późn. zm., dalej: "ustawa o funduszach inwestycyjnych") poprzez objęcie (bezpośrednio lub pośrednio) certyfikatów inwestycyjnych wyemitowanych przez FIZ. W ramach swojej działalności FIZ może inwestować (bezpośrednio lub za pośrednictwem spółek kapitałowych lub osobowych) we wszystkie rodzaje inwestycji dozwolone na gruncie ustawy o funduszach inwestycyjnych w tym m.in. w udziały / akcje spółek mających siedzibę lub zarząd na terytorium kraju innego niż Polska (dalej: spółki zagraniczne). W portfolio inwestycyjnym FIZ mogą znaleźć się takie spółki zagraniczne, w których FIZ będzie posiadał co najmniej 25% udziałów w kapitale lub 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących, lub 25% udziałów związanych z prawem do uczestnictwa w zyskach. Spółki zagraniczne mogą spełniać następujące warunki wskazane w art. 30f ust. 3 Ustawy o PIT, tj. mogą to być:

Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy międzynarodowej, w szczególności umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, albo

Unia Europejska nie zawarła umowy międzynarodowej

- stanowiącej podstawę do uzyskania od organów podatkowych tego państwa informacji podatkowych, albo

Wnioskodawca może być jedynym uczestnikiem FIZ lub może inwestować w FIZ razem z innymi podmiotami. Zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych i statutem FIZ w FIZ będzie mogła zostać powołana Rada Inwestorów. Wnioskodawca może do takiej Rady Inwestorów przystąpić zgodnie z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych, jeśli będzie posiadać minimum 5% ogólnej liczby certyfikatów wyemitowanych przez FIZ. Wnioskodawca nie dokona blokady co najmniej 25% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych w związku z udziałem w Radzie Inwestorów czy też Zgromadzeniu Inwestorów.

Wnioskodawca pragnie zauważyć, że składał wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie zbliżonym do opisanego powyżej. Sprawa tego wniosku została rozstrzygnięta orzeczeniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 14 października 2015 r. (sygn. I SA/Bd 622/15). Wnioskodawca pragnie podkreślić, że zdarzenie przyszłe będące przedmiotem niniejszego wniosku jest zdarzeniem odmiennym od poprzedniego w zakresie w jakim wskazuje na uczestnictwo Wnioskodawcy w Radzie Inwestorów FIZ oraz na możliwość uczestnictwa w FIZ Wnioskodawcy wspólnie z innymi podmiotami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w sytuacji, jeśli Wnioskodawca będzie posiadać minimum 5% ogólnej liczby certyfikatów wyemitowanych przez FIZ, ale nie będzie brał udziału w Radzie Inwestorów lub nie dokona blokady co najmniej 25% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych w związku z udziałem w Radzie Inwestorów, spółki zagraniczne, w których udziały (bezpośrednio lub pośrednio) będzie posiadać FIZ będą stanowić dla Wnioskodawcy zagraniczne spółki kontrolowane w rozumieniu art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności w rozumieniu art. 30f ust. 3 punkt 3 tej ustawy?

2. Czy w sytuacji, jeśli Wnioskodawca będzie posiadać minimum 25% ogólnej liczby certyfikatów wyemitowanych przez FIZ, ale nie dokona blokady co najmniej 25% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych w związku z uczestnictwem w zgromadzeniu inwestorów, spółki zagraniczne, w których udziały (bezpośrednio lub pośrednio) będzie posiadać FIZ będą stanowić dla Wnioskodawcy zagraniczne spółki kontrolowane w rozumieniu art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności w rozumieniu art. 30f ust. 3 punkt 3 tej ustawy?

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji, w której będzie on posiadać minimum 5% ogólnej liczby certyfikatów wyemitowanych przez FIZ, ale nie będzie brał udziału w Radzie Inwestorów lub nie dokona blokady co najmniej 25% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych w związku z udziałem w Radzie Inwestorów, spółki zagraniczne, w których udziały (bezpośrednio lub pośrednio) będzie posiadać FIZ nie będą stanowić dla Wnioskodawcy zagranicznych spółek kontrolowanych w rozumieniu art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności w rozumieniu art. 30f ust. 3 punkt 3 tej ustawy.

Zagraniczna spotka kontrolowana na gruncie ustawy o PIT.

Zgodnie ze wskazanym art. 30f ust, 3 pkt 3 u.p.d.o.f. zagraniczną spółką kontrolowaną jest zagraniczna spółka spełniająca łącznie następujące warunki:

W analizowanej sprawie istota zagadnienia sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy za spełniony można uznać warunek pierwszy wskazany w art. 30f ust. 3 pkt 3 ustawy o PIT, tj. czy można uznać, że Wnioskodawca będzie posiadać w zagranicznej spółce bezpośrednio lub pośrednio, co najmniej:

w sytuacji, w której będzie posiadać pośredni udział w zagranicznych spółkach poprzez FIZ. Udział pośredni.

W celu obliczenia udziału pośredniego w art. 30f ust. 17 ustawy o PIT zawarte jest odesłanie do przepisu art. 25 ust. 5b ustawy o PIT, który stosuje się odpowiednio. Ten ostatni przepis stanowi, że określając wielkość udziału pośredniego, jaki podmiot posiada w kapitale innego podmiotu, przyjmuje się zasadę, że jeżeli jeden podmiot posiada w kapitale drugiego podmiotu określony udział, a ten drugi posiada taki sam udział w kapitale innego podmiotu, to pierwszy podmiot posiada udział pośredni w kapitale tego innego podmiotu w tej samej wysokości; jeżeli wartości te są różne, za wysokość udziału pośredniego przyjmuje się wartość niższą. Należy przy tym wskazać, że art. 30 ust. 3 pkt 3 lit. a ustawy o PIT oprócz posiadania udziału w kapitale wymienia także posiadanie praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących lub udziałów związanych z prawem uczestnictwa w zyskach. Odpowiednie stosowanie przepisu art. 25 ust. 5b ustawy o PIT oznacza, że jeżeli, np. podmiot A posiada 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących podmiotu B, a podmiot B posiada również 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących podmiotu C, to przyjmuje się, że podmiot A posiada pośrednio 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących podmiotu C.

Udział w kapitale lub udział związany z prawem uczestnictwa w zyskach.

W odniesieniu do warunków (a) i (c) wskazanych powyżej, tj. posiadania co najmniej 25% udziałów w kapitale lub udziałów związanych z prawem uczestnictwa w zyskach, Wnioskodawca podkreśla, że natura certyfikatów inwestycyjnych nie jest jednolita. W doktrynie można znaleźć poglądy przemawiające za zrównaniem certyfikatów inwestycyjnych z udziałami, jak też poglądy odmienne. Brak jednoznacznej możliwości zakwalifikowania certyfikatów inwestycyjnych jako praw udziałowych potwierdził również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy, we wspomnianym wyroku z dnia 14 października 2015 r. (sygn. I SA/Bd 622/15). Podsumowując rozważania w zakresie charakteru prawnego certyfikatów inwestycyjnych, WSA stwierdził, że: "Natura prawna certyfikatów inwestycyjnych nie jest zatem jednolita. Zdaniem Sądu dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie jest konieczne określenie charakteru prawnego certyfikatu inwestycyjnego. Ważne jest to, czy z certyfikatem inwestycyjnym wiąże się prawo głosu w organach kontrolnych lub stanowiących".

Prawo głosu w organach kontrolnych lub stanowiących.

Z tego względu, że w analizowanym zdarzeniu przyszłym podmiotem pośredniczącym pomiędzy Wnioskodawcą, a zagranicznymi spółkami będzie FIZ, należy - zdaniem Wnioskodawcy - przywołać również odpowiednie przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych. W myśl art. 140 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, w funduszu inwestycyjnym zamkniętym działa rada inwestorów, jako organ kontrolny, lub zgromadzenie inwestorów. Rada inwestorów kontroluje realizację celu inwestycyjnego funduszu inwestycyjnego zamkniętego i polityki inwestycyjnej oraz przestrzeganie ograniczeń inwestycyjnych. W tym celu członkowie rady inwestorów mogą przeglądać księgi i dokumenty funduszu oraz żądać wyjaśnień od towarzystwa (art. 140 ust. 3). Statut funduszu inwestycyjnego zamkniętego może rozszerzyć uprawnienia rady inwestorów, przy czym statut może przyznawać radzie inwestorów wpływ na politykę inwestycyjną funduszu, w tym w szczególności przyznawać prawo wiążącego dla towarzystwa sprzeciwu wobec przedstawianych projektów inwestycyjnych, jeżeli w skład rady inwestorów wchodzą uczestnicy posiadający łącznie co najmniej 50% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych funduszu (art. 140 ust. 4). W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w realizowaniu celu inwestycyjnego, polityki inwestycyjnej lub przestrzeganiu ograniczeń inwestycyjnych, rada inwestorów wzywa towarzystwo do niezwłocznego usunięcia nieprawidłowości oraz zawiadamia o nich Komisję (art. 140 ust. 5). Ponadto rada inwestorów może postanowić o rozwiązaniu funduszu inwestycyjnego zamkniętego. Uchwała o rozwiązaniu funduszu jest podjęta, jeżeli głosy za rozwiązaniem funduszu oddali uczestnicy reprezentujący łącznie co najmniej 2/3 ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych danego funduszu (art. 140 ust. 6).

Zgodnie z art. 141 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych członkiem rady inwestorów może być wyłącznie uczestnik funduszu inwestycyjnego zamkniętego reprezentujący ponad 5% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych w danym funduszu, który wyraził pisemną zgodę na udział w radzie oraz:

We wskazanym wyżej przypadku, każdy certyfikat inwestycyjny objęty blokadą daje prawo do jednego głosu w radzie inwestorów (art. 141 ust. 1a ustawy o funduszach inwestycyjnych). Zgodnie z art. 140 ust. 2 Rada Inwestorów rozpoczyna działalność, gdy co najmniej trzech uczestników spełni warunki, o których mowa w ust. 1. Zgodnie z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych należy stwierdzić, że Rada Inwestorów jest organem kontrolnym funduszu. Rada Inwestorów nie jest tworzona jednak automatycznie. Konstytuuje się bowiem dopiero wówczas, gdy co najmniej trzech uczestników FIZ spełni warunki wskazane w ustawie.

Jeżeli Wnioskodawca obejmie ponad 5% ogólnej liczby certyfikatów może zostać członkiem Rady Inwestorów, jeśli Rada jest ukonstytuowana. W sytuacji gdy dokonana blokady certyfikatów inwestycyjnych, każdy certyfikat będzie mu dawał prawo do jednego głosu w radzie inwestorów. Wnioskodawca wskazuje przy tym, że uczestnictwo w Radzie Inwestorów nie jest obligatoryjne. Wnioskodawca musi wyrazić m.in. pisemną zgodę na uczestnictwo w Radzie Inwestorów.

Zdaniem Wnioskodawcy z powyższych regulacji ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz ustawy o PIT wynika, że przy spełnieniu pewnych ściśle określonych warunków może zdarzyć się sytuacja, w której zagraniczne spółki staną się dla Wnioskodawcy zagranicznymi spółkami kontrolowanymi w rozumieniu ustawy o PIT. Zgodnie ze stwierdzeniem WSA w Bydgoszczy we przywoływanym wyroku: "Gdy skarżący dokonana blokady 25% ogólnej liczby certyfikatów, będzie posiadał w radzie inwestorów 25% praw głosu. Warunek określony w art. 30f ust. 3 pkt 3 lit. a u.p.d.o.f. zostanie spełniony, jeśli fundusz nabędzie 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących spółki zagranicznej. Wówczas skarżący będzie posiadał pośrednio 25% praw głosu w tej spółce". A contrario, jeśli Wnioskodawca:

wówczas zagraniczne spółki nie będą stanowiły dla Wnioskodawcy zagranicznych spółek kontrolowanych w rozumieniu ustawy o PIT.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy, jeśli będzie on posiadać minimum 25% ogólnej liczby certyfikatów wyemitowanych przez FIZ, ale nie dokona blokady co najmniej 25% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych w związku z uczestnictwem w zgromadzeniu inwestorów, spółki zagraniczne, w których udziały (bezpośrednio lub pośrednio) będzie posiadać FIZ nie będą stanowić dla Wnioskodawcy zagranicznych spółek kontrolowanych w rozumieniu art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności w rozumieniu art. 30f ust. 3 punkt 3 tej ustawy. Według Wnioskodawcy, wnioski przedstawione przez WSA w Bydgoszczy w przywoływanym wyroku w związku z funkcjonowaniem Rady Inwestorów znajdują odniesienie także do kwestii związanej z uczestnictwem Wnioskodawcy w zgromadzeniu inwestorów.

Zgodnie z art. 143 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, uprawnionymi do udziału w zgromadzeniu inwestorów są:

Ponadto, zgodnie z art. 143 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych do czasu zakończenia zgromadzenia inwestorów uczestnik nie może żądać wydania złożonych u depozytariusza certyfikatów inwestycyjnych.

Natomiast art. 143 ust. 4 stanowi, że w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b, towarzystwo blokuje certyfikaty inwestycyjne uczestnika w ewidencji uczestników funduszu do czasu zakończenia zgromadzenia inwestorów.

Z powyższego wynika, że również w przypadku zgromadzenia inwestorów uczestnicy nie są obowiązani do blokowania swoich certyfikatów inwestycyjnych i obowiązkowego uczestnictwa w zgromadzeniu inwestorów. W przypadku, gdy uczestnicy funduszu nie spełnią formalnych wymagań związanych z uczestnictwem w zgromadzeniu inwestorów, zgromadzenie takie nie konstytuuje się i uczestnicy nie mają prawa głosu. Posiadanie certyfikatów inwestycyjnych w określonej liczbie nie przesądza automatycznie o posiadaniu praw głosu związanych z uczestnictwem w zgromadzeniu inwestorów. W tym zakresie sytuacja FIZ jest odmienna od sytuacji spółek, gdzie w związku z posiadaniem określonej liczby udziałów/akcji, udziałowiec/akcjonariusz automatycznie ma przyznane określone prawa głosu w spółce. Wnioskodawca pragnie wskazać, że ustawa o funduszach inwestycyjnych przewiduje sytuacje, w których zgromadzenie inwestorów może nie być ukonstytuowane. Zgodnie z art. 144 ust. 6 ustawy o funduszach inwestycyjnych zgromadzenie inwestorów, w terminie 4 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego, rozpatruje i zatwierdza sprawozdanie finansowe funduszu, połączone sprawozdanie finansowe funduszu z wydzielonymi subfunduszami, o którym mowa w art. 159, oraz sprawozdania jednostkowe subfunduszy za ten rok.

Artykuł 37 ust. 2a stanowi z kolei, że jeżeli w przypadku, o którym mowa w art. 144 ust. 6, pomimo prawidłowo zwołanego zgromadzenia inwestorów nie zostanie osiągnięta wymagana większość, roczne sprawozdanie finansowe funduszu inwestycyjnego, roczne połączone sprawozdanie finansowe funduszu z wydzielonymi subfunduszami oraz roczne sprawozdanie jednostkowe subfunduszy zatwierdza walne zgromadzenie akcjonariuszy towarzystwa. Zatem FIZ zasadniczo może funkcjonować nawet wówczas, gdy uczestnicy nie zdecydują się blokowanie swoich certyfikatów i ukonstytuowanie zgromadzenia inwestorów.

Odnosząc powyższe regulacje do przedmiotowej sprawy, Wnioskodawca uważa, że w sytuacji, w której Wnioskodawca będzie posiadać minimum 25% ogólnej liczby certyfikatów wyemitowanych przez FIZ, ale nie dokona blokady co najmniej 25% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych w związku z udziałem w zgromadzeniu inwestorów, spółki zagraniczne, w których udziały (bezpośrednio lub pośrednio) będzie posiadać FIZ nie będą stanowić dla Wnioskodawcy zagranicznych spółek kontrolowanych w rozumieniu art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności w rozumieniu art. 30f ust. 3 punkt 3 tej ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r" poz. 1328) wprowadzono na mocy art. 2 pkt 24 do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r" poz. 361 z późn. zm.) regulacje m.in. w zakresie zagranicznych spółek kontrolowanych (art. 30f ustawy).

Powyższe zmiany mają na celu zwalczanie szkodliwej konkurencji ze strony części państw, przede wszystkim tzw. rajów podatkowych, oraz przeciwdziałanie odraczaniu lub unikaniu opodatkowania przy wykorzystywaniu mechanizmu przesuwania dochodów do spółek zależnych zlokalizowanych w krajach o preferencyjnych systemach podatkowych.

W celu ustalenia konieczności stosowania omawianej regulacji w pierwszej kolejności należy rozważyć, czy dany podmiot (jednostka organizacyjna) powiązany z polskim podatnikiem jest "zagraniczną spółką". Określenie to obejmuje wszystkie jednostki, którym - zgodnie z prawem państwa, w którym posiadają siedzibę lub zarząd - przyznana jest osobowość prawna (spółki kapitałowe, stowarzyszenia, fundacje, fundusze, przedsiębiorstwa itd.) oraz te jednostki niemające osobowości prawnej, których dochody podlegać mogą opodatkowaniu w państwie ich siedziby lub zarządu. Nie każda "zagraniczna spółka" będzie stanowić "kontrolowaną zagraniczną spółkę", a jedynie taka, która spełniać będzie warunki określone w art. 30f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do tego przepisu użyte w niniejszym artykule określenie zagraniczna spółka - oznacza:

* nieposiadającą siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w której podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1, posiada udział w kapitale, prawo głosu w organach kontrolnych lub stanowiących lub prawo do uczestnictwa w zysku.

Warunki uznania danego podmiotu za zagraniczną spółkę kontrolowaną wskazuje art. 30f ust. 3 ustawy.

Zgodnie z powyższym zagraniczną spółką kontrolowaną jest:

a. Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy międzynarodowej, w szczególności umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, albo

b. Unia Europejska nie zawarła umowy międzynarodowej

- stanowiącej podstawę do uzyskania od organów podatkowych tego państwa informacji podatkowych, albo

Według art. 30f ust. 4 ustawy przepis ust. 3 pkt 3 lit. a stosuje się również w przypadku, gdy 25% udziałów w kapitale lub 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących lub 25% udziałów związanych z prawem do uczestnictwa w zyskach zagranicznej spółki pozostaje w posiadaniu ustalonym łącznie z małżonkiem podatnika, a także jego krewnymi do drugiego stopnia.

Jak wynika z art. 30f ust. 17 ustawy w celu obliczenia udziału pośredniego, o którym mowa w ust. 3 pkt 3 lit. a i ust. 12 pkt 1, przepis art. 25 ust. 5b stosuje się odpowiednio.

Zatem o uznaniu zagranicznej spółki za zagraniczną spółkę kontrolowaną decydują następujące kryteria:

* kraj (terytorium) siedziby lub miejsca zarządu zagranicznej spółki,

* stopień powiązania takiej spółki z polskim rezydentem, wynikający z udziału w jej kapitale, w prawach głosu w jej organach kontrolnych lub stanowiących lub w prawie do udziału w zysku zagranicznej jednostki,

* stawka podatku dochodowego obowiązująca w państwie jej rezydencji podatkowej, rodzaj uzyskiwanych przez zagraniczną spółkę przychodów.

Samodzielną podstawę uznania takiej spółki za zagraniczną spółkę kontrolowaną stanowi sytuacja, w której zagraniczna spółka:

* posiada siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową. Listę tych krajów i terytoriów zawiera rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2015 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 599);

* posiada siedzibę lub zarząd w państwie niewymienionym w ww. rozporządzeniu, z którym ani Polska, ani Unia Europejska nie zawarła umowy międzynarodowej stanowiącej podstawę do uzyskania od organów podatkowych tego państwa informacji podatkowych (umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, umowy o wymianie informacji w sprawach podatkowych).

W opisanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca planuje przystąpienie do zamkniętego funduszu inwestycyjnego (dalej: "FIZ") działającego na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546 z późn. zm., dalej: "ustawa o funduszach inwestycyjnych") poprzez objęcie (bezpośrednio lub pośrednio) certyfikatów inwestycyjnych wyemitowanych przez FIZ. W ramach swojej działalności FIZ może inwestować (bezpośrednio lub za pośrednictwem spółek kapitałowych lub osobowych) we wszystkie rodzaje inwestycji dozwolone na gruncie ustawy o funduszach inwestycyjnych w tym m.in. w udziały / akcje spółek mających siedzibę lub zarząd na terytorium kraju innego niż Polska (dalej: spółki zagraniczne). W portfolio inwestycyjnym FIZ mogą znaleźć się takie spółki zagraniczne, w których FIZ będzie posiadał co najmniej 25% udziałów w kapitale lub 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących, lub 25% udziałów związanych z prawem do uczestnictwa w zyskach. Spółki zagraniczne mogą spełniać następujące warunki wskazane w art. 30f ust. 3 Ustawy o PIT. Wnioskodawca może być jedynym uczestnikiem FIZ lub może inwestować w FIZ razem z innymi podmiotami. Zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych i statutem FIZ w FIZ będzie mogła zostać powołana Rada Inwestorów. Wnioskodawca może do takiej Rady Inwestorów przystąpić zgodnie z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych, jeśli będzie posiadać minimum 5% ogólnej liczby certyfikatów wyemitowanych przez FIZ. Wnioskodawca nie dokona blokady co najmniej 25% ogólnej liczby certyfikatów inwestycyjnych w związku z udziałem w Radzie Inwestorów czy też Zgromadzeniu Inwestorów.

Zgodnie z art. 117 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 157 z późn. zm.) fundusz inwestycyjny zamknięty emituje certyfikaty inwestycyjne. Certyfikaty inwestycyjne mogą być przedmiotem oferty publicznej lub dopuszczenia do obrotu na rynku regulowanym, lub wprowadzenia do alternatywnego systemu obrotu, jeżeli statut funduszu inwestycyjnego tak stanowi.

Osoby fizyczne mogą nabyć certyfikaty inwestycyjne funduszu, o którym mowa w art. 15 ust. 1a, jeżeli dokonają jednorazowo zapisu na certyfikaty o wartości nie mniejszej niż równowartość w złotych 40.000 euro. Równowartość w złotych kwoty wyrażonej w euro ustala się przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu dokonywania zapisu.

Według art. 121 ust. 6 ustawy o funduszach inwestycyjnych ww. certyfikat inwestycyjny daje na zgromadzeniu inwestorów prawo do jednego głosu, z zastrzeżeniem ust. 7.

Na mocy art. 140 ust. 1 tej ustawy w funduszu inwestycyjnym zamkniętym działa rada inwestorów, jako organ kontrolny, lub zgromadzenie inwestorów.

Komentatorzy zagadnienia - por. komentarz do art. 117 ustawy o funduszach inwestycyjnych-akcentują, że certyfikat inwestycyjny jest papierem wartościowym emitowanym przez fundusz inwestycyjny zamknięty. Certyfikaty inwestycyjne są expressis verbis klasyfikowane jako papiery wartościowe przez przepis art. 3 pkt 1 lit. a u.o.i.f.

Papier wartościowy jest rozumiany jako szczególny dokument stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego (np. wierzytelności) w taki sposób, że posiadanie tego dokumentu staje się niezbędną przesłanką realizacji prawa (tzw. legitymacja formalna).

Certyfikaty inwestycyjne należą do tzw. lokacyjnych papierów wartościowych, czyli takich, które mają zapewnić ich posiadaczowi osiągnięcie określonego dochodu. W tym znaczeniu traktowane są jako forma oszczędności i traktowane jako swego rodzaju alternatywa wobec lokat bankowych. Certyfikaty inwestycyjne w praktyce wiążą się jednak z większym ryzykiem poniesienia strat w porównaniu do lokat bankowych.

Certyfikatom inwestycyjnym przypisywana jest funkcja partycypacyjna (por. M. Michalski (w:) M. Bączyk (i in.), Papiery..., s. 609.). Nabycie certyfikatu inwestycyjnego jest jednocześnie nabyciem uprawnienia do uczestniczenia w majątku funduszu inwestycyjnego, powstałego w związku z lokowaniem środków funduszu w zakresie, co do wartości, przypadającym na dany certyfikat (M. Michalski, Certyfikaty inwestycyjne (w:) A. Chłopecki (i in.), System Prawa Prywatnego, t. 19, red. A. Szumański, s. 656). Nie oznacza to, iż wszystkie certyfikaty wyemitowane przez określony fundusz inwestycyjny przyznają taki sam zakres partycypacji w aktywach netto funduszu, gdyż statut funduszu może różnicować przedmiotowe wartości w zależności od serii (art. 121 ust. 4 u.f.i.; M. Michalski, Certyfikaty inwestycyjne (w:) A. Chłopecki (i in.), System Prawa Prywatnego, t. 19, red. A. Szumański, s. 656).

Certyfikaty są papierami o charakterze dłużnym inkorporującymi wierzytelności pieniężne. Zobowiązanie funduszu inwestycyjnego względem uczestnika ma bowiem zawsze charakter pieniężny i polega na wypłacie osobie uprawnionej oznaczonej kwoty pieniężnej, przy czym obowiązek dokonania wypłaty przez fundusz inwestycyjny może konkretyzować się w związku ze świadczeniem głównym lub świadczeniem ubocznym (tak por. M. Michalski (w:) A. Chłopecki (i in.), Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Komentarz, red. L. Sobolewski, Warszawa 1999, s. 144; tenże (w:) M. Bączyk (i in.), Papiery..., s. 607 i n.). Na tle podziału papierów wartościowych na wierzycielskie, udziałowe i towarowe certyfikaty inwestycyjne nie poddają się jednoznacznej kwalifikacji, zbliżając się swoją naturą i funkcją lokacyjną bardziej do papierów wartościowych udziałowych niż do papierów wartościowych wierzycielskich (M. Romanowski (w:) M.H. Koziński (i in.), System Prawa Prywatnego, t. 18, red. A. Szumański, 2005, s. 118).

Prawa inkorporowane w certyfikacie to: prawo do udziału w wartości aktywów netto pozostałych do podziału po przeprowadzeniu likwidacji funduszu; prawo do części dochodów funduszu, w przypadku gdy statut przewiduje wypłatę tych dochodów; w przypadku gdy statut przewiduje ich wypłacenie, prawo do przychodów funduszu; prawo pierwszeństwa do objęcia nowych certyfikatów inwestycyjnych nowej emisji. Dodatkowe uprawnienia wynikające z certyfikatów inwestycyjnych mogą być np. związane z umową gwarancji odkupienia certyfikatów inwestycyjnych od uczestników przez podmiot wskazany w czasie i po cenie określonej w statucie. Uczestnikowi przysługuje także prawo do złożenia wniosku o wykupienie przez fundusz certyfikatów w celu umorzenia.

Ponadto z tytułu posiadania ustawowo wskazanej liczby certyfikatów uczestnikowi przysługuje prawo do udziału i głosowania w radzie inwestorów lub zgromadzeniu inwestorów. Należy jednak podkreślić, iż prawo do udziału w radzie inwestorów nie jest inkorporowane w certyfikacie inwestycyjnym.

Udział pośredni to pojęcie zdefiniowane w przepisach ustaw podatkowych, a nie w ustawie o funduszach inwestycyjnych czy innych. Jego istota sprowadza się do sytuacji, w której jeden podmiot posiada udziały w drugim podmiocie, który z kolei posiada udziały w trzecim podmiocie.

Obliczając wysokość posiadanego przez polskiego podatnika udziału pośredniego w zagranicznej spółce stosuje się - wynikającą z art. 25 ust. 5b w zw. z art. 30f ust. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - zasadę, zgodnie z którą, jeżeli jeden podmiot posiada w kapitale (prawach głosu, prawa do uczestnictwa w zyskach) drugiego podmiotu określony udział, a ten drugi posiada taki sam udział w kapitale (prawach głosu, prawa do uczestnictwa w zyskach) innego podmiotu, to pierwszy podmiot posiada udział pośredni w kapitale (prawach głosu, prawa do uczestnictwa w zyskach) tego innego podmiotu w tej samej wysokości. Jeżeli z kolei wartości te są różne, to za wysokość udziału pośredniego przyjmuje się niższą z tych wartości.

Należy zauważyć, że już sama konstrukcja "posiadania pośredniego" nie przystaje do cywilnoprawnej konstrukcji "posiadania" (władztwo nad rzeczą etc.). "Posiadanie pośrednie" jest ze swej natury fikcją prawną stosowaną na gruncie (m.in.) prawa podatkowego, ukierunkowaną na wskazanie powiązań o charakterze właścicielsko-kapitałowym pomiędzy dwoma odrębnymi podmiotami prawnymi. Próba dokonania analizy tego pojęcia przez pryzmat innych aktów prawnych (dziedzin prawa) jest z gruntu działaniem błędnym, prowadzącym do rezultatów sprzecznych z istotą ratio legis przepisów, w których posłużono się instytucją "posiadania pośredniego". Poszukiwanie znaczenia pośredniego posiadania udziałów, akcji związanych z prawem do udziału w zysku etc. nie może abstrahować od ekonomicznego charakteru tej instytucji, tj. opierać się wyłącznie na analizie prawnej statusu podmiotu, w którym podatnik bezpośrednio posiada określone prawa, jak i charakteru tych praw.

Szeroki charakter pojęcia "udziału związanego z prawem do uczestnictwa w zyskach" wynika z dążenia do objęcia nim jakichkolwiek praw mogących świadczyć o powiazaniu gospodarczym podmiotów.

Jak już wyjaśniono powyżej FIZ według określonych zasad ustala wartość aktywów netto funduszu i wartość aktywów netto przypadających na certyfikat inwestycyjny. Zasady polityki inwestycyjnej FIZ określa ustawa o funduszach inwestycyjnych oraz statut funduszu. Uczestnik funduszu, nabywając certyfikat inwestycyjny, nabywa tym samym uprawnienia w stosunku do funduszu, do których zalicza się mi.in. prawo do udziału w wartości aktywów netto pozostałych do podziału po przeprowadzeniu likwidacji funduszu, prawo do części dochodów funduszu, w przypadku gdy statut przewiduje wypłatę tych dochodów, prawo do uczestniczenia w majątku funduszu inwestycyjnego powstałego w związku z lokowaniem środków funduszu, w zakresie przypadającym na dany certyfikat.

Powyższe upoważnia do stwierdzenia, że posiadanie certyfikatów inwestycyjnych FIZ jest równoznaczne z posiadaniem udziału w kapitale oraz udziału związanego z prawem do uczestnictwa w zyskach FIZ, o którym mowa w art. 30f ust. 3 pkt 3 lit. a ustawy.

Zaprezentowana wykładnia przepisu art. 30f ust. 3 pkt 3 lit. a ustawy nie została zakwestionowana przez WSA w Bydgoszczy. W wyroku z dnia 14 października 2015 r., sygn. akt I SA/Bd 622/15, przywołanym przez Wnioskodawcę, stwierdzono że Natura prawna certyfikatów inwestycyjnych nie jest zatem jednolita. Zdaniem Sądu dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie jest konieczne określenie charakteru prawnego certyfikatu inwestycyjnego.

Niezależnie od powyższego posiadanie certyfikatów FIZ łączy się z również z posiadaniem głosu w organach kontrolnych lub stanowiących FIZ.

Wnioskodawca wprawdzie określił, że nie dokona blokady 25% ogólnej liczby certyfikatów w związku z udziałem w radzie inwestorów czy zgromadzeniu inwestorów lecz nawet w tych okolicznościach nie można wykluczyć, że wymagany próg 25% wskazany w art. 30f ust. 3 pkt 3 lit. a ustawy nie zostanie przekroczony. Sytuacja taka wystąpi gdy ziści się przesłanka, o której mowa w art. 30f ust. 4 ustawy, tj. 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących zagranicznej spółki pozostaje we wspólnym posiadaniu podatnika i jego małżonka lub podatnika i jego krewnych do drugiego stopnia. W opisie zdarzenia wskazano m.in., że Wnioskodawca może inwestować w FIZ razem z innymi podmiotami, co nie wyklucza podmiotów wymienionych w tym przepisie.

Biorąc pod uwagę powyżej zanalizowane przepisy w odniesieniu do przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że spółki zagraniczne w których udziały (bezpośrednio lub pośrednio) będzie posiadać FIZ mogą stanowić dla Wnioskodawcy - przyszłego posiadacza certyfikatów inwestycyjnych FIZ zagraniczne spółki kontrolowane w rozumieniu art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Posiadanie certyfikatów inwestycyjnych FIZ łączy się bowiem z posiadaniem udziału w kapitale oraz udziału związanego z prawem do uczestnictwa w zyskach funduszu, jak również z posiadaniem głosu w organach kontrolnych lub stanowiących FIZ, a tym samym z posiadaniem udziału pośredniego w spółkach zagranicznych kontrolowanych przez FIZ.

Jak wynika z art. 30f ust. 15 ww. ustawy podatnicy są obowiązani do prowadzenia rejestru zagranicznych spółek, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2 oraz pkt 3 lit. a, a po zakończeniu roku podatkowego, o którym mowa w ust. 7, nie później niż przed upływem terminu do złożenia zeznania o wysokości dochodu zagranicznej spółki kontrolowanej osiągniętego w roku podatkowym, są obowiązani do zaewidencjonowania zdarzeń zaistniałych w zagranicznej spółce kontrolowanej w ewidencji odrębnej od ewidencji rachunkowych wskazanych w art. 24a albo w art. 15 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu, podstawy obliczenia podatku i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do określenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a-22o.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku wskazać należy, że rozstrzygnięcie w nim zawarte dotyczy tylko konkretnej, indywidualnej sprawy podatnika w określonym stanie faktycznym i w tej sprawie rozstrzygnięcie w nim zawarte jest wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego i nie mają mocy powszechnie obowiązującej. Przy czym podkreślić trzeba, że stanowisko organu nie jest sprzeczne ze stanowiskiem sądu, w tym wyroku zaprezentowanym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.