ITPB1/436-172/11/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 13 października 2011 r. (data wpływu 25 października 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy o zarządzenia płynnością finansową grupy - jest prawidłowe, jednakże z innych względów niż wskazane we wniosku.

W dniu 25 października 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy o zarządzenia płynnością finansową grupy.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (Sp. z o.o.) należy do międzynarodowej Grupy. Obecnie w ramach Grupy wdrażany jest system kompleksowego zarządzania płynnością finansową mający na celu ograniczenie kosztów finansowania zewnętrznego poszczególnych Spółek z Grupy oraz optymalne gospodarowanie wewnątrzgrupowymi środkami finansowymi. W tym celu, Spółka zamierza przystąpić do umowy konsolidacji rachunków bankowych zawartej pomiędzy Spółką posiadającą siedzibę w Luksemburgu (Pool Leader) oraz bankiem również z siedzibą w Luksemburgu (Bank).

W sytuacji przystąpienia do Umowy Bank każdego dnia roboczego będzie dokonywał transferów środków pieniężnych pomiędzy rachunkiem bankowym Spółki (Rachunek Spółki) oraz rachunkiem bankowym Pool Leadera (Rachunek Pool Leadera) w następujący sposób:

Umowa nie wskazuje tytułu prawnego transferów środków pieniężnych pomiędzy Rachunkiem Spółki oraz Rachunkiem Pool Leadera. Podstawą prawną umożliwiającą dokonanie niniejszych transferów za pośrednictwem Banku będzie odrębna umowa o zarządzanie płynnością finansową w Grupie (Umowa o zarządzanie) zawarta pomiędzy Pool Leaderem oraz Spółką.

Na podstawie Umowy o zarządzanie Pool Leader będzie świadczył na rzecz Spółki wewnątrzgrupowe usługi bankowe (internal bank service) (Usługi) obejmujące w szczególności:

Powyższe oznacza, iż w ramach Umowy czynności Banku ograniczać się będą do dokonywania transferów środków pieniężnych pomiędzy Rachunkiem Spółki oraz Rachunkiem Pool Leadera i służyć będą jedynie technicznemu rozliczaniu transakcji dokonywanych pomiędzy Spółką oraz Pool Leaderem.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym Umowa o zarządzanie, na podstawie której Pool Leader będzie świadczył na rzecz Spółki usługi zarządzania płynnością finansową, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, Umowa o zarządzanie, na podstawie której Pool Leader będzie świadczył na rzecz Spółki usługi zarządzania płynnością finansową, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Uzasadniając przedstawione stanowisko Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają temu podatkowi czynności z tytułu dokonania których przynajmniej jedna ze stron podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług (VAT).

W związku z tym wyjaśnia, że z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż wdrażany w ramach Grupy system zarządzania płynnością finansową realizowany będzie w Spółce za pośrednictwem Pool Leadera na podstawie Umowy o zarządzanie. Stosownie do postanowień Umowy o zarządzanie Pool Leader będzie wykonywał na rzecz Spółki określone czynności polegające na zapewnianiu Spółce finansowania poprzez udzielanie na rzecz Spółki kredytów oraz pożyczek pieniężnych, obsłudze i rozliczaniu dokonywanych przez Spółkę transakcji płatniczych oraz transakcji wykorzystujących instrumenty pochodne (tekst jedn.: transakcji zamiany stóp procentowych), a także na zagospodarowywaniu nadwyżek środków pieniężnych Spółki (poprzez przyjmowanie przez Pool Leadera od Spółki depozytów pieniężnych). W opinii Wnioskodawcy, wskazane powyżej Usługi świadczone przez Pool Leadera na rzecz Spółki w ramach Umowy o zarządzanie mieszczą się w katalogu usług zwolnionych z opodatkowania VAT. W pełni odpowiadają one bowiem usługom wymienionym w:

Ponadto wyjaśnia, iż Usługi przedstawione w analizowanym zdarzeniu przyszłym zostały objęte zwolnieniem również na gruncie prawa wspólnotowego. Na potwierdzenie powyższego wskazuje, że w myśl art. 135 ust. 1 lit. b i d) Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej ze zwolnienia korzystają następujące transakcje:

W konsekwencji, wskazane w Umowie o zarządzanie czynności świadczone przez Pool Leadera na rzecz Spółki polegające na udzielaniu przez Pool Leadera na rzecz Spółki kredytów oraz pożyczek pieniężnych, przyjmowaniu przez Pool Leadera depozytów pieniężnych od Spółki, a także usługi w zakresie obsługi i rozliczania transakcji płatniczych oraz transakcji zamiany stóp procentowych, na gruncie powołanych wyżej przepisów, będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT i tym samym określone w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych znajdzie zastosowanie do Umowy o zarządzanie zawartej pomiędzy Pool Leaderem oraz Spółką. Na potwierdzenie powyższego powołuje interpretację indywidualną z dnia 29 marca 2011 r., sygn. IPPB2/436-32/11-2/AF, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził stanowisko podatnika, zgodnie z którym: "skoro w ramach umowy cash poolingu, jedna ze stron (Agent) jest opodatkowana VAT (w tym przypadku - zwolniona), to czynności dokonywane w ramach tej umowy nie podlegałyby opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych u żadnej ze stron (w tym u Spółki), nawet gdyby uznać (wbrew stanowisku Spółki), że cash pooling stanowi jedną z czynności cywilnoprawnych, wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych" oraz interpretację indywidualną z dnia 29 marca 2011 r., sygn. IPPB2/436-33/11 -2/MZ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe jednakże z innych względów niż wskazane we wniosku.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) podatkowi temu podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka należy do Grupy, w ramach której wdrażany jest system kompleksowego zarządzania płynnością finansową mający na celu ograniczenie kosztów finansowania zewnętrznego poszczególnych Spółek z Grupy oraz optymalne gospodarowanie wewnątrzgrupowymi środkami finansowymi. W tym celu, Spółka zamierza przystąpić do umowy konsolidacji rachunków bankowych zawartej pomiędzy Spółką posiadającą siedzibę w Luksemburgu (Pool Leader) oraz bankiem również z siedzibą w Luksemburgu (Bank). W sytuacji przystąpienia do Umowy, każdego dnia roboczego, w przypadku wystąpienia na Rachunku Spółki salda dodatniego, Bank obciąży Rachunek Spółki i uzna Rachunek Pool Leadera kwotą salda dodatniego powstałego na Rachunku Spółki, a w przypadku wystąpienia na Rachunku Spółki salda ujemnego Bank obciąży Rachunek Pool Leadera i uzna Rachunek Spółki kwotą salda ujemnego powstałego na Rachunku Spółki. Umowa nie wskazuje tytułu prawnego transferów środków pieniężnych pomiędzy Rachunkiem Spółki oraz Rachunkiem Pool Leadera. Podstawą prawną umożliwiającą dokonanie niniejszych transferów za pośrednictwem Banku będzie odrębna umowa o zarządzanie płynnością finansową w Grupie (Umowa o zarządzanie) zawarta pomiędzy Pool Leaderem oraz Spółką. Na podstawie Umowy o zarządzanie Pool Leader będzie świadczył na rzecz Spółki wewnątrzgrupowe usługi bankowe (internal bank service) (Usługi) obejmujące w szczególności udzielanie na rzecz Spółki kredytów oraz pożyczek pieniężnych, obsługę i rozliczanie transakcji płatniczych (kompensowanie należności i zobowiązań) dokonywanych pomiędzy Spółką a innymi spółkami z Grupy (Foreign Exchange Transaction), obsługę i rozliczanie transakcji zamiany stóp procentowych dokonywanych pomiędzy Spółką a innymi spółkami z Grupy (Interest Rate SwapTransactions), przyjmowanie od Spółki depozytów środków pieniężnych.

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że umowa zarządzania płynnością finansową grupy podmiotów powiązanych typu Cash pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie. Cash poolingu pozostaje jednak na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną, co oznacza, że Kodeks cywilny nie zawiera w części zobowiązaniowej przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

W rezultacie wskazać należy, że przedstawiona we wniosku Spółki konstrukcja, będąca sposobem gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że prezentowana konstrukcja cash poolingu wyczerpuje wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki, określone w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Z tytułu uczestnictwa w opisanych we wniosku transakcjach dla wszystkich podmiotów biorących w nich udział powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki. W przedmiotowej sytuacji brak jest bowiem zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash-poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane i w jakiej wysokości. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot.

W rezultacie stwierdzić należy, że przedstawiona we wniosku umowa zarządzania płynnością finansową, nie została wymieniona w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zawartym w art. 1 ust. 1 ustawy, wobec czego nie podlega ona, jak również czynności wykonywane w ramach tej umowy, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Z tego względu bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie kwestii wyłączenia z opodatkowania opisanej czynności cywilnoprawnej z uwzględnieniem przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych w uzasadnieniu własnego stanowiska interpretacjach indywidualnych, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń