ITPB1/415-98/12/MR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 stycznia 2012 r. (data wpływu 27 stycznia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 stycznia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Decyzją z dnia 9 września 2003 r. Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej stwierdził nieważność orzeczenia Ministra Handlu Wewnętrznego z 13 grudnia 1952 r. Decyzja z 13 grudnia 1952 r. dotyczyła przejęcia na własność państwa młyna gospodarczego należącego do ojca Wnioskodawcy. Następstwem decyzji z 9 września 2003 r. była Decyzja Wojewody z dnia 6 lutego 2004 r. stwierdzająca nieważność decyzji kierownika Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia 24 grudnia 1971 r. Decyzja z 24 grudnia 1971 r. spowodowała przekazanie młyna gospodarczego ojca Wnioskodawcy na rzecz Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska". Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z dnia 3 marca 2005 r. podtrzymał decyzję Wojewody unieważniającą przekazanie młyna gospodarczego na rzecz Gminnej Spółdzielni. Od tego dnia Gminna Spółdzielnia była zobowiązana do zwrotu młyna na własność Wnioskodawcy (współwłasność z rodzeństwem Wnioskodawcy). Gminna Spółdzielnia nie wykonała zobowiązania wynikającego z ww. decyzji administracyjnych i mimo wezwań Wnioskodawcy do zwrotu nieruchomości nadal użytkowała młyn i czerpała z tego tytułu korzyści. Przekazanie młyna nastąpiło w dniu 2 stycznia 2007 r. na podstawie prawomocnego wyroku Sądu Najwyższego. W okresie od 3 marca 2005 r. do 2 stycznia 2007 r. Gminna Spółdzielnia bezprawnie użytkowała własność Wnioskodawcy i dlatego wystąpił on do sądu o zwrot korzyści jakie osiągnęła w tych latach. Sąd okręgowy wyrokiem z dnia 2 marca 2011 r. zasądził od Gminnej Spółdzielni odszkodowanie w wysokości 24.896,86 zł. Od tego wyroku Gminna Spółdzielnia złożyła apelację, czego konsekwencją był wyrok sądu apelacyjnego z dnia 18 listopada 2011 r. Sąd apelacyjny obniżył zasądzoną kwotę o podatek dochodowy stwierdzając, iż Wnioskodawca prowadząc działalność gospodarczą na tym młynie uzyskiwałby dochód podlegający opodatkowaniu i dlatego zasądzone odszkodowanie należy pomniejszyć o kwotę podatku należną Skarbowi Państwa.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy od zasądzonej kwoty należy ponownie odprowadzić podatek dochodowy, skoro sąd apelacyjny obniżył kwotę o należny i zapłacony przez Gminną Spółdzielnię podatek.

Zdaniem Wnioskodawcy, wysokość odszkodowania została ustalona na podstawie rzeczywistych dochodów Gminnej Spółdzielni, na podstawie przedłożonych dokumentów za lata 2005-2006. Od wykazanego dochodu Gminna Spółdzielnia zapłaciła podatek dochodowy należny Skarbowi Państwa, a sąd apelacyjny obniżył należną Wnioskodawcy kwotę o wysokość tego podatku. W ocenie Wnioskodawcy, skoro zasądzono odszkodowanie pomniejszone o odprowadzony podatek, to ponowne opodatkowanie należnej mu kwoty jest nieuzasadnione, ponieważ ta kwota byłaby podwójnie opodatkowana.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powyższa regulacja prawna wyraża zasadę powszechności opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w aspekcie przedmiotowym, konsekwencją czego jest opodatkowanie wszelkiego rodzaju dochodów, z wyjątkiem dochodów zwolnionych - wyraźnie wskazanych przez przepisy.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie odszkodowania, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań. Zwolnieniu podlegają także inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a-b).

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca na podstawie wyroku Sądu otrzymał odszkodowanie jako zwrot korzyści w związku z bezprawnym użytkowaniem należącej do Niego nieruchomości przez Gminną Spółdzielnię.

W tym kontekście należy przeanalizować pojęcie wyrządzonej szkody. Odszkodowanie jest świadczeniem, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Na podstawie ww. przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega odszkodowanie otrzymane z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógłby otrzymać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, iż gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te i tak podlegałyby opodatkowaniu. Zatem odszkodowanie z tytułu utraconego zysku powinno być opodatkowane, w przeciwnym razie poszkodowany znalazłby się w korzystniejszej sytuacji niż ta, w jakiej by był, gdyby szkoda nie zaistniała.

Opis zdarzenia przyszłego wskazuje, że odszkodowanie, o którym mowa we wniosku dotyczy utraty spodziewanych korzyści, które Wnioskodawca osiągnąłby w przypadku gdyby mógł bez przeszkód czerpać pożytki z wykorzystania przedmiotowej nieruchomości.

Zatem otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie należy rozpatrywać w kontekście wyłączenia, jakie ustawodawca umieścił w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ww. ustawy. W podanym przepisie ustawodawca zawarł regulację, mocą której nie korzystają ze zwolnienia od opodatkowania odszkodowania dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym, otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie nie będzie korzystało ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, i tym samym dochód z tego tytułu będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie wskazać należy, iż otrzymana kwota odszkodowania stanowi przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Od przychodów z innych źródeł podmiot, który je wypłacił nie pobiera zaliczki na podatek dochodowy, zatem przychody te podatnik (Wnioskodawca) sam musi wykazać w zeznaniu rocznym i je opodatkować.

Nie wystąpi w tym przypadku, wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy, podwójne opodatkowanie, bowiem podatek dochodowy od osób fizycznych jest podatkiem osobistym. Podwójne opodatkowanie ma miejsce jedynie w takiej sytuacji, gdy ten sam dochód (tekst jedn.: z tego samego źródła) jest opodatkowany dwukrotnie u tego samego podatnika. Wartość przyznanego odszkodowania opodatkowana jest tylko raz, tj. u Wnioskodawcy jako podatnika, który osiągnął definitywne przysporzenie majątkowe.

Należy przy tym zastrzec, iż przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Załączone do wniosku dokumenty nie mogą być brane pod uwagę przy rozpatrywaniu przedmiotowej sprawy.

Wskazać bowiem należy, że w postępowaniu o udzielenie pisemnej interpretacji organ podatkowy nie przeprowadza dowodów w rozumieniu art. 180 i następnych Ordynacji podatkowej i nie ocenia ich w myśl art. 191 ustawy, gdyż nie jest to postępowanie podatkowe.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Jeżeli więc przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 - 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.