ITPB1/415-90/08/PSZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 30 stycznia 2008 r. (data wpływu 4 lutego 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wypłaconego, na podstawie zawartej ugody, odszkodowania oraz kosztów zastępstwa procesowego - jest prawidłowe.

W dniu 4 lutego 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wypłaconego, na podstawie zawartej ugody, odszkodowania oraz kosztów zastępstwa procesowego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Prowadzi Pani pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie handlu materiałami budowlanymi i świadczenia usług budowlanych. Działalność ta opodatkowana jest podatkiem dochodowym. Zdarzenia gospodarcze ewidencjonowane są w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

Dnia 14 lipca 2000 r. zawarła Pani, z firmą leasingową, umowę leasingu operacyjnego, której przedmiotem był samochód ciężarowy. Ze względu na ogłoszoną upadłość firmy leasingowej, doszło do sytuacji, w której nie mogła Pani sfinalizować umowy leasingu. Zaznacza Pani, że pomimo licznych prób, nie udało się wykupić przedmiotu leasingu, a firma leasingowa nie poczyniła żadnych kroków, żeby go odebrać. Pomimo upływu terminu, na który została zawarta umowa leasingowa, samochód nadal pozostawał w Pani dyspozycji. W roku 2007 firma leasingowa, w skutek reaktywowania swojej działalności, wytoczyła Pani sprawę sądową o wydanie rzeczy, która zakończyła się w dniu 27 września 2007 r. zawartą ugodą sądową. Zgodnie z postanowieniami ugody, zobowiązała się Pani do zapłaty 40 000 zł, tytułem odszkodowania określonego w ugodzie, jako "odszkodowanie za nienależyte wykonanie umowy leasingu" oraz 6 000 zł tytułem zastępstwa procesowego. Z kolei firma leasingowa zobowiązała się odsprzedać Pani samochód ciężarowy za 1 zł Łączną kwotę 46 001 zł 22 gr wpłaciła Pani na rzecz firmy leasingowej w dniu 1 października 2007 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, ma on prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wypłacone na podstawie zawartej ugody odszkodowanie i koszty zastępstwa procesowego. Zawarta ugoda i związane z nią poniesione koszty, w ocenie Pani, miały na celu zabezpieczenie ciągłości prowadzonej działalności gospodarczej, a samochód ciężarowy był niezbędny w realizacji zamówień i osiągania przychodów. Ponadto, ugoda doprowadziła do uregulowania tytułu własności do samochodu, co z kolei daje możliwość jego sprzedaży w przyszłości i odzyskania, po stronie przychodów, wyłożonych wcześniej środków pieniężnych.

Spełniona więc jest przesłanka zawarta w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Koszty, które są przedmiotem zadanych pytań, nie są wymienione wśród kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zauważa Pani, iż art. 23 ust. 1 pkt 19 mówi o barku możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kar umownych, lecz odnosi się on do dostawców towarów lub wykonawców usług, a Wnioskodawca w takiej roli wobec firmy leasingowej nie występował.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Przez pojęcie "zachować" należy rozumieć "dochować coś w stanie niezmienionym, nienaruszonym, utrzymać". Natomiast "zabezpieczyć" oznacza "uczynić bezpiecznym, niezagrożonym, dać ochronę". Można więc przyjąć, ze koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, które umożliwią dalsze funkcjonowanie źródła. Kosztami podatkowymi są zarówno koszty, które pozostają w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym z przychodami podatkowymi, jak również koszty pośrednie, których powiązanie z konkretnym przychodem nie jest możliwe, jednak dla prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa poniesienie ich jest uzasadnione.

Kwalifikując zatem wydatek w koszty podatkowe trzeba stwierdzić, że spełnia on dwa warunki: wydatek musi być poniesiony w celu uzyskania przychodu lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów oraz nie może to być wydatek wymieniony w zamkniętym katalogu negatywnym, wymienionym w przepisie art. 23 ustawy. Należy zauważyć, iż kryterium zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych jest uzależnione od celu poniesienia wydatku, a nie od wystąpienia efektu w postaci osiągnięcia przychodu. Określony wydatek może bowiem zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów również wówczas, gdy nie przyniósł spodziewanego przychodu, ale został poniesiony w takim celu.

Przepis art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że nie są kosztem uzyskania przychodu kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Powyższa regulacja dotyczy zatem wyraźnie wymienionych w niej rodzajów kar umownych oraz odszkodowań. Tylko kary umowne i odszkodowania, których przyczyną zapłaty są określone w powołanym przepisie art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy przesłanki, są wyłączone z kosztów uzyskania przychodu na tej podstawie. Powyższa regulacja nie może być samoistną przyczyną wyłączenia kar umownych i odszkodowań, których zapłata jest powodowana innymi przesłankami niż wymienione w tym przepisie. Regulacja ta nie zabrania natomiast zaliczać do kosztów uzyskania przychodu wydatków z tytułu jakichkolwiek - niewymienionych w niej - kar umownych oraz odszkodowań.

Przepis ten dotyczy zatem zdarzeń spowodowanych wadliwością, w tym z tytułu wykonania usługi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to znaczy wada jest w tym przypadku podstawową przyczyną eliminacji kar umownych z kosztów podatkowych. Uiszczona kara umowna z tytułu nienależytego wykonanie umowy leasingu z powodu niemożności jej prawidłowego zrealizowania, niezwiązana jest z wadliwością usługi, powinna być zatem zaliczona do kosztów podatkowych.

W złożonym wniosku wskazuje Pani, że pomimo licznych prób, nie udało się wykupić przedmiotu leasingu, a firma leasingowa nie poczyniła żadnych kroków, żeby go odebrać. Pomimo upływu terminu, na który została zawarta umowa leasingowa, samochód nadal pozostawał w Pani dyspozycji.

Wydatki poniesione przez Panią w postaci zapłaconego, na podstawie zawartej ugody odszkodowania, należy rozpatrywać w kategorii kosztów pośrednich. Nie występuje tu wprawdzie bezpośredni związek pomiędzy poniesieniem tych kosztów a uzyskaniem konkretnego przychodu, niemniej jednak należy uznać, iż są to wydatki, związane z funkcjonowaniem podatnika i utrzymaniem przez niego źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza.

Zatem, zapłata kary umownej w przedstawionym stanie faktycznym, stanowi przesłankę do zaliczenia jej do kosztu podatkowego, z powodu niemożności wywiązania się z zawartej umowy leasingu. W ocenie tutejszego organu podatkowego, poniesienie powyższego kosztu pozostaje w związku z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów.

Odnośnie kosztów zastępstwa procesowego, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają szczególnych rozwiązań dotyczących zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów. Dlatego należy stosować tutaj ogólne zasady zaliczania wydatków do kosztów podatkowych. Zatem, ponoszone przez przedsiębiorcę koszty sądowe nie są objęte wyłączeniem z kosztów uzyskania przychodów pod warunkiem, iż spełnione są przesłanki przewidziane w przywołanym wcześniej art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przesłanką uznania poniesionych przez Wnioskodawcę kosztów zastępstwa procesowego, za koszty uzyskania przychodów, jest wykazanie, iż powyższe koszty zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Zaliczenie ponoszonych wydatków zastępstwa procesowego należy rozpatrywać pod kątem tego, czy były one poniesione w celu obrony przed bezprawnie skierowanymi roszczeniami oraz w związku z funkcjonowaniem podatnika.

W przedstawionej przez Panią sytuacji mamy do czynienia z obroną interesów Pani firmy. Jak wskazuje Pani w złożonym wniosku, w przedmiotowej sprawie występowała Pani jako pozwana. Nie podejmowała więc Pani czynności zmierzających do osiągnięcia przychodu. Koszty zastępstwa procesowego były skutkiem nienależytego wykonania przez Panią umowy leasingu. Poniesione przez Panią koszty zastępstwa procesowego miały na celu obronę przed ewentualnym zmniejszeniem przychodu lub zwiększeniem straty oraz w pozostawały w związku z funkcjonowaniem firmy.

Z przedłożonego wniosku wynika, iż Pani, jako korzystająca z przedmiotu leasingu, podejmowała czynności zmierzające do sfinalizowania umowy leasingu, natomiast firma leasingowa nie podjęła żadnych czynności, aby przedmiot leasingu odebrać. Więc, działania Pani, trudno uznać za szkodliwe, nieracjonalne, sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Były to działania związane z obroną przed zarzutami wierzyciela. Wobec powyższego, w przedmiotowej sprawie spełniona jest przesłanka określona art. 22 ust. 1 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, stwierdzić należy, iż wypłacone odszkodowanie wypłacone na podstawie zawartej ugody oraz koszty zastępstwa procesowego poniesione przez Panią pozostawały w związku z uzyskiwanymi przychodami i miały na celu zachowanie źródła przychodów, stanowić więc będą koszty uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że interpretacja indywidualna stanowi ocenę prawną stanowiska pytającego w jego indywidualnej sprawie, która nie toczy się jednak jeszcze w ramach postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej albo postępowania przed sądem administracyjnym. W ramach interpretacji organ podatkowy dokonuje oceny tego stanowiska na podstawie przytoczonych przepisów prawa.

Postępowanie interpretacyjne w istocie nie jest postępowaniem podatkowym, nie może też zastępować postępowania podatkowego. Przepis art. 14h Ordynacji podatkowej nakazuje do załatwienia wniosku o interpretację stosować tylko niektóre przepisy działu IV ustawy (Postępowanie podatkowe).

Wydając więc interpretację indywidualną w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny. Jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

W opisie stanu faktycznego wskazała Pani, iż zawarła Pani umowę tzw. leasingu operacyjnego, a wypłacone odszkodowanie, jak i koszty zastępstwa procesowego, stanowią wydatki związane ze zrealizowaniem przedmiotowej umowy, których uiszczanie zostało zawieszone na czas ogłoszonej upadłości firmy leasingowej.

W 2000 r. kwestie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów opłat związanych z wydatkami ponoszonymi w związku z tzw. leasingiem operacyjnym regulowało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 kwietnia 1993 r. w sprawie zaliczenia przedmiotu umów najmu lub dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych do składników majątku stron tych umów (Dz. U. Nr 28, poz. 129).

Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach stanu faktycznego podanych przez Panią. Nie rozstrzyga natomiast charakteru zawartej umowy. W przedmiotowej sprawie, dokonując interpretacji indywidualnej, oparto się na przedstawionym stanie faktycznym, przyjmując, iż wypłacone na podstawie zawartej ugody należności stanowią odszkodowanie za nienależyte wykonanie umowy leasingu.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 - 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.