ITPB1/415-793/11/BM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 20 lipca 2011 r. (data wpływu 29 lipca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania wraz z odsetkami - jest prawidłowe.

295881

W dniu 29 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania wraz z odsetkami.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Pozwem skierowanym do Sądu przeciwko "N." S.A. Wnioskodawca wniósł o zasądzenie na Jego rzecz odszkodowania wraz z odsetkami za zwłokę. Uzasadniając swoje żądanie wskazał, że na działkach gruntu, których jest właścicielem i na których prowadzi gospodarstwo rolne, posadowione są słupy energetyczne. Słupy te powodują powstanie nieużytków rolnych oraz utrudniają wykorzystywanie nieruchomości na cele rolne. Jako podstawę prawną pozwu wskazał art. 415 k.c., podnosząc że pozwany dopuścił się czynu niedozwolonego względem Wnioskodawcy poprzez posadowienie na gruntach stanowiących Jego własność słupów energetycznych oraz ich ciągłą i nieprzerwaną eksploatację. Wyrokiem Sądu zasądzono na rzecz Wnioskodawcy kwotę pieniężną, na którą składają się następujące składniki: nadpłacony podatek rolny od powierzchni nieużytków, straty związane z utrudnieniami w pracach polowych, koszty ręcznego obkaszania przy słupach, koszt zasiewów niszczonych wskutek konieczności dojazdu pracowników pozwanego do słupów celem konserwacji i usuwania awarii, utracone płatności obszarowe i płatność cukrową oraz utracony dochód rolniczy. Sąd podzielił stanowisko Wnioskodawcy, że ingerencja w prawo własności bez posiadanego ku temu tytułu, może być rozpatrywana w kategorii czynu niedozwolonego i uzasadniona jest odpowiedzialność pozwanego za szkodę poniesioną wskutek tego przez właściciela gruntu na mocy art. 415 k.c.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane odszkodowanie wraz z odsetkami za zwłokę jest opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień: a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Aby rozstrzygnąć kwestię opodatkowania kwot poszczególnych składników odszkodowania zasądzonych wyrokiem Sądu należy ustalić, na podstawie przepisów k.c. jaki rodzaj szkody został pokryty odszkodowaniem. Szkoda, jako uszczerbek o charakterze majątkowym, może mieć dwojaką postać. Może stanowić stratę, jaką doznaje mienie poszkodowanego (szkoda rzeczywista) lub obejmować utratę korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wyjątek, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy tylko odszkodowania w zakresie utraconych korzyści, w niniejszej sprawie utraconych płatności obszarowych i płatność cukrową oraz utracony dochód rolniczy. Zatem pozostałe składniki odszkodowania, wyszczególnione kwotowo w wyroku Sądu: nadpłacony podatek rolny, straty związane z utrudnieniami w pracach polowych, koszty ręcznego obkaszania przy słupach oraz koszty zniszczonych zasiewów są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W kwestii odsetek za zwłokę zasądzonych wyrokiem Sądu, odwołać się należy do art. 481 k.c., z którego wynika, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z przepisu tego wynika, że odsetki za zwłokę są traktowane niezależnie, mają charakter uboczny względem roszczenia głównego. Nie można ich utożsamiać ze świadczeniem pieniężnym. Ponadto, art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wymienia odsetek od odszkodowania jako kategorii dochodu zwolnionego od podatku. Stąd odsetki te, jako dochody z innych źródeł podlegają sumowaniu z innymi dochodami, na podstawie z art. 9 ust. 1a ustawy i opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń.

Katalog źródeł przychodów został uregulowany w art. 10 ust. 1 ww. ustawy. Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłami przychodów są inne źródła. Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowie jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności" oznacza, iż definicja źródeł przychodów ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Przychód podatkowy z innych źródeł powstaje w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy zwalnia się z opodatkowania inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Przez określenie "inne" użyte w tym przepisie należy rozumieć te odszkodowania czy też zadośćuczynienia, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to więc przede wszystkim odszkodowania inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Jak wskazano we wniosku, wyrokiem Sądu Okręgowego zasądzono na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie, na które składają się następujące składniki:

* nadpłacony podatek rolny od powierzchni nieużytków,

* straty związane z utrudnieniami w pracach polowych,

* koszty ręcznego obkaszania przy słupach,

* koszt zasiewów niszczonych wskutek konieczności dojazdu pracowników pozwanego do słupów celem konserwacji i usuwania awarii,

* utracone płatności obszarowe i płatność cukrową,

* utracony dochód rolniczy.

Analizując poszczególne składniki zasądzonej kwoty pieniężnej stwierdzić należy, iż nie wszystkie korzystają ze zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3b. Powyższe zwolnienie nie dotyczy bowiem odszkodowania za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Biorąc pod uwagę przesłanki wynikające z cytowanego przepisu, z przedmiotowego zwolnienia nie korzysta kwota odszkodowania za utracone płatności obszarowe, płatność cukrową oraz utracony dochód rolniczy. W ustawie o podatku dochodowym brak jest innych regulacji, na podstawie których wymienione składniki odszkodowania mogłyby być zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym. Wobec tego otrzymany dochód z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pozostałe składniki odszkodowania, tj.: nadpłacony podatek rolny, straty związane z utrudnieniami w pracach polowych, koszty ręcznego obkaszania przy słupach oraz koszty zniszczonych zasiewów wskutek konieczności dojazdu pracowników do słupów celem konserwacji i usuwania awarii są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast w odniesieniu do zasądzonych wyrokiem sądu odsetek należy wskazać, iż instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Z powyższego przepisu wynika, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem. Istota odszkodowania związana jest z naprawieniem szkody i stanowi instytucję odrębną od odsetek za zwłokę. Wierzyciel może żądać zapłaty odsetek dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Ustawodawca w odniesieniu do odsetek przewidział w niektórych sytuacjach możliwość zwolnienia od podatku. Zwolnienie to zostało zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, a więc ze stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, a także pracy nakładczej.

Należy zauważyć, iż w omawianym przypadku mamy jednakże do czynienia z odsetkami za zwłokę od odszkodowania wypłaconego na podstawie kodeksu cywilnego a nie z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń, tym samym zaś takie odsetki nie korzystają z powyższego zwolnienia.

Z uwagi więc na to, iż w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest regulacji, które zwalniałyby od podatku odsetki od odszkodowań inne niż wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 95, przyjąć należy, iż podlegają one opodatkowaniu.

W związku z powyższym, odsetki, o których mowa we wniosku nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego. W konsekwencji otrzymana kwota odsetek stanowi przychód (dochód) podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Należy go zakwalifikować do przychodów z tzw. "innych źródeł" i opodatkować wg skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wraz z innymi dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.