ITPB1/415-744/08/MR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 1 grudnia 2008 r. (data wpływu 5 grudnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymanej kwoty za utracone plony i dopłaty unijne - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 grudnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymanej kwoty za utracone plony i dopłaty unijne.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca od kilku lat jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni ok. 8 ha, które otrzymał od ojca. W lutym 2008 r. Wnioskodawca otrzymał w darowiźnie od brata kolejną część (8 ha) gospodarstwa rolnego. Na obszarze gospodarstwa rolnego, które Wnioskodawca otrzymał od brata spółka akcyjna dokonuje zbioru kamienia polnego. Z uwagi na prowadzone przez tą spółkę prace nie można było dokonać zasiewów plonów rolnych w 2007 r. i w 2008 r. W związku z tym, że pole nie było użytkowane zgodnie z przeznaczeniem, Wnioskodawca nie pobierał również dopłat unijnych do gospodarstw rolnych. Wobec powyższego spisał ze spółką ugodę (nazwaną jako notatka służbowa z dnia 18 września 2008 r.), na mocy której spółka zobowiązała się wypłacić odszkodowanie za utracone plony i dopłaty unijne. Odszkodowanie takie wpłynęło na rachunek Wnioskodawcy w dniach 15 października 2008 r. i 15 listopada 2008 r. w kwocie łącznej 22.000 zł. Ugoda ww. zawarta została przez Wnioskodawcę i pieniądze otrzymał on sam. W 2007 r. właścicielem gruntu był brat Wnioskodawcy. Z uwagi na wypłacone odszkodowanie spółka wystawiła Wnioskodawcy PIT-8C, w którym w części D została wykazana rekompensata w kwocie 22.000 zł W 2009 r. spółka być może będzie zobowiązana wypłacić Wnioskodawcy odszkodowanie za utracone plony i dopłaty unijne. Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, że od 8 września 2008 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie usług edukacyjnych i usług budowlanych. Na zebrany z jego gospodarstwa kamień polny wystawia fakturę VAT i ujmuje ją do przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych. Żadna część gospodarstwa rolnego Wnioskodawcy nie stanowi środka trwałego w prowadzonej działalności gospodarczej ani w inny sposób nie jest związana z pozarolniczą działalnością gospodarczą. Na pozostałych gruntach dokonywane są regularne zasiewy i uprawy płodów rolnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymana w 2008 r. kwota odszkodowania za utracone plony i zasiewy oraz nie otrzymane dopłaty unijne jest przychodem wolnym od podatku dochodowego od osób fizycznych i nie ma obowiązku zapłaty podatku z tego tytułu. Jeżeli Wnioskodawca otrzyma w 2009 r. takie odszkodowanie będzie ono przychodem wolnym od podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z punktem 9 tego artykułu źródłem przychodów są "inne źródła". Stosownie do art. 20 ust. 1 za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Sformułowanie "w szczególności" wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Do przychodów z innych źródeł należy zatem zaliczyć każdy przychód, który spełnia łącznie dwa warunki: po pierwsze - nie jest zaliczany do źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy, a po drugie - nie jest wyłączony z przedmiotowego zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych.

W konsekwencji, opodatkowaniu podlega każdy dochód, który nie jest zwolniony od podatku dochodowego, bądź od którego nie zaniechano podatku.

Z kolei, w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wskazać przy tym trzeba, że art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przepisem, w którym ustawodawca sformułował katalog zwolnień podatkowych. Przepis ten, jako stanowiący odstępstwo od zasady równości opodatkowania, powinien być więc interpretowany w pierwszej kolejności według reguł wykładni językowej, gramatycznej.

Jak wynika z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy (w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2009 r.), wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z kolei w myśl postanowień art. 21 ust. 1 pkt 3b (w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2009 r.) ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie bądź też wyroków czy ugód sądowych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że świadczenie, które Wnioskodawca otrzymał w 2008 r. stanowi rekompensatę, tj. zrównoważenie lub wyrównanie braku, niedoboru lub ujemnego charakteru czegoś (źródło: Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, http://sjp.pwn.pl). Natomiast odszkodowanie to wynagrodzenie za poniesione przez kogoś straty. Odszkodowanie oznacza zatem wszelkie świadczenia polegające na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, który następuje w majątku poszkodowanego bez jego zgody. Otrzymana przez Wnioskodawcę kwota rekompensaty z tytułu utraty plonów i wyrównania dopłat unijnych nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy jako odszkodowanie.

Ponadto otrzymana przez Wnioskodawcę kwota 22.000 zł stanowiąca rekompensatę za utratę plonów i wyrównanie dopłat unijnych, została wypłacona na podstawie ugody zawartej na piśmie między Nim jako właścicielem gruntów a spółką, a więc za obopólnym porozumieniem stron.

Źródłem wypłaty świadczenia nie był zatem przepis rangi ustawowej, lecz umowa zawarta przez Wnioskodawcę i spółkę, zatem nie może zostać zakwalifikowana do świadczeń odszkodowawczych objętych zwolnieniem, określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłata przedmiotowej rekompensaty, co wynika z wniosku, nie pozostaje również w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę pozarolniczą działalnością gospodarczą. Z wniosku nie wynika poza tym, ażeby stroną powyższej umowy (ugody) na jakimkolwiek etapie był brat Wnioskodawcy. W efekcie stroną i "beneficjentem" ugody pod względem przysporzenia majątkowego pozostaje wyłącznie Wnioskodawca.

W konsekwencji analogicznie potraktować należy - pod względem skutków podatkowych w obowiązującym stanie prawnym - rekompensatę z ww. tytułu, które Wnioskodawca otrzyma w 2009 r.

Biorąc pod uwagę okoliczność, iż otrzymana przez Wnioskodawcę rekompensata nie znajduje się w katalogu zwolnień przedmiotowych, zatem podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzyskany w 2008 r. przychód z powyższego tytułu Wnioskodawca winien wykazać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2008 na formularzu - PIT-36, łącznie z innymi dochodami osiągniętymi przez podatnika w tym samym roku i opodatkować według skali podatkowej. Odpowiednio przychód z tego tytułu uzyskany w 2009 r. podlegał będzie opodatkowaniu i wykazaniu w zeznaniu rocznym składanym za ten rok jako przychód z innych źródeł.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 - 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.