ITPB1/415-509/11/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 2 maja 2011 r. (data wpływu 6 maja 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodów z tytułu zbycia jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, nabytych w drodze spadku - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodów z tytułu zbycia jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, nabytych w drodze spadku.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Będąc w związku małżeńskim posiadała Pani z mężem wspólność majątkową. Z odłożonych środków finansowych w dniu 21 czerwca 2006 r. dokonała Pani wspólnie mężem zakupu jednostek funduszu inwestycyjnego na łączną kwotę 210.900 zł. Następnie w dniu 24 lipca 2007 r. dokonali Państwo zakupu kolejnych jednostek funduszu inwestycyjnego za kwotę 49.000 zł. Fundusz otwarty został na męża, który w dniu 21 kwietnia 2009 r. zmarł. W wyniku otwarcia testamentu jest Pani jedyną spadkobierczynią. Z uwagi, iż przez 5 lat wartości funduszy nie przyrosły, zdecydowała się Pani na ich zbycie. W dniu 26 kwietnia 2011 r. otrzymała Pani pismo z funduszu potwierdzające odkupienie funduszy z rejestru osoby zmarłej. Z otrzymanych pism wynika, że z kwoty odkupienia potrącono podatek dochodowy w łącznej wysokości 24.748 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie jest prawidłowym działanie płatnika, t.j. poprzez naliczenie i potrącenie podatku dochodowego od osób fizycznych, bez analizy czy środki te nie zostały już opodatkowane. Uważa Pani, iż rozliczając się razem ze zmarłym mężem dokonała już zapłaty podatku dochodowego. Ponadto występuje nierówność przedmiotu opodatkowania. Stoi Pani na stanowisku, iż środki pieniężne zdeponowane na rachunku bankowym, które znajdowały się na koncie męża nie podlegają opodatkowaniu, zaś jednostki funduszu po ich sprzedaży są opodatkowane.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Stosownie do ustępu 2 ww. przepisu podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Z treści powyższych przepisów wynika wprost, iż skoro nabycie spadku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, nie podlega tym samym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W przedmiotowej sprawie natomiast przedmiotu zapytania nie stanowi kwestia nabycia spadku, lecz kwalifikacja prawna uzyskanego przez Wnioskodawczynię przychodu z tytułu odkupienia przez Fundusz jednostek uczestnictwa nabytych przez Nią w drodze spadkobrania. Przychód ten podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczy bowiem innego rodzaju zdarzenia niż uprzednie nabycie tych jednostek w spadku. Obie operacje, zarówno nabycie jednostek w funduszach kapitałowych w spadku jak i ich późniejsze odkupienie, są odrębnymi, kolejnymi czynnościami, które należy ocenić niezależnie od siebie pod względem skutków prawnych, jakie wywołały. Stąd też podlegają opodatkowaniu różnymi podatkami. W podobnej sytuacji są wszyscy podatnicy, którzy odpłatnie zbywają otrzymane w spadku prawa lub rzeczy inne niż gotówka, np. nieruchomości, akcje, prawa majątkowe itp.

Mając powyższe na uwadze, nie można zatem zaakceptować stanowiska przedstawionego we wniosku, że w opisanym przypadku ma miejsce podwójne opodatkowanie. O podwójnym opodatkowaniu moglibyśmy mówić wyłącznie wówczas, gdyby nabycie jednostek uczestnictwa w spadku podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i jednocześnie to samo nabycie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Źródłem przychodów, w świetle art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, są m.in. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Za przychody z kapitałów pieniężnych, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uważa się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Pojęcie funduszy kapitałowych zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 14 ww. ustawy, w świetle którego ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Zasady i terminy umarzania jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, albo wykupywania certyfikatów inwestycyjnych w tych funduszach lub inny sposób unicestwienia tytułów udziału w funduszach kapitałowych określane są w statutach tychże funduszy kapitałowych.

Zasady opodatkowania dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych reguluje art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w świetle którego od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, przychodów zastrzeżeniem art. 52a.

Zgodnie z generalną zasadą ustalania kosztów uzyskania przychodów, określoną w art. 22 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione przychodów celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy.

Stosownie zaś do treści art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Powyższy przepis stanowi szczególną zasadę ustalenia dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych. Zgodnie z tą zasadą wydatki poniesione na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów dopiero w momencie wykupu lub umorzenia tych jednostek.

Należy przy tym podkreślić, iż ustawa nie precyzuje, przez kogo powinny być poniesione te wydatki, aby mogły być uznane za koszt w momencie wykupu jednostek. Niemniej należy uznać, że warunkiem dla rozpoznania kosztu nabycia jest poniesienie wydatku przez posiadacza jednostki uczestnictwa realizującego operację wykupu.

W myśl art. 43 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

We wniosku wskazano, że w trakcie trwania związku małżeńskiego mąż nabył do majątku wspólnego jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym. W związku z tym, należy przyjąć, że poniosła Pani wydatek na nabycie 50% zakupionych jednostek uczestnictwa. Zatem jedynie połowę wydatków poniesionych (wraz z mężem) na zakup jednostek uczestnictwa można uwzględnić jako koszt uzyskania przychodów przy obliczaniu należnego zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych.

Po śmierci małżonka otrzymała Pani - w drodze spadku - połowę jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym. Co do części nabytej w drodze spadku wskazać należy, iż w przypadku nabycia praw majątkowych w drodze spadku, tak jak i darowizny, nie ponosi się wydatków na ich nabycie, które zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy stanowiłyby koszty uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych praw.

W związku z powyższym dochód uzyskany przez Panią z tytułu odkupienia przez Fundusz jednostek uczestnictwa, podlega opodatkowaniu podatkiem od zysków kapitałowych, przy czym przy obliczaniu należnego podatku dochodowego należy przyjąć, że małżonek zmarłego uczestnika Funduszu poniósł wydatek na nabycie 50% zakupionych ze wspólnego majątku jednostek uczestnictwa.

W przypadku odkupienia przez Fundusz jednostek uczestnictwa ciąży na nim jako na płatniku obowiązek obliczania, pobierania i wpłacania podatku na rachunek właściwego organu podatkowego. Stanowi o tym art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności (świadczeń) z tytułów określonych m.in. w art. 30a ust. 1 tej ustawy są obowiązane pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych, t.j. m.in. dochodów z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych.

Jednocześnie wskazać należy, iż w przypadku niewykonania przez płatnika jakiejkolwiek z ww. czynności, ponosi on odpowiedzialność podatkową. W myśl bowiem art. 30 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) płatnik, który nie wykonał ciążących na nim obowiązków ponosi odpowiedzialność za podatek niepobrany lub pobrany, a niewpłacony.

Wyłączenie odpowiedzialności płatnika następuje w sytuacji opisanej w art. 30 § 5 Ordynacji podatkowej, t.j. jeżeli odrębne przepisy stanowią inaczej, albo jeżeli podatek nie został pobrany z winy podatnika. W tych przypadkach organ podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialności podatnika.

Reasumując stwierdzić należy, iż w przypadku odkupienia przez Fundusz jednostek nabytych przez Panią w drodze dziedziczenia, uzyskany dochód z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na wskazanych powyżej zasadach. Do pobrania ww. podatku zobowiązany jest płatnik, t.j. otwarty fundusz inwestycyjny. Jak już wskazano, w opisanej sytuacji nie doszło do podwójnego opodatkowania tych samych środków pieniężnych, albowiem przedmiotem dziedziczenia po zmarłym mężu były jednostki uczestnictwa w funduszu, a nie kwota pieniężna z tytułu odpłatnego zbycia tych jednostek.

Mając na uwadze powyższe, zajęte przez Panią stanowisko w zaprezentowanym stanie faktycznym w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu odkupienia przez Fundusz jednostek nabytych przez Panią w drodze dziedziczenia uznać należy za nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.