ITPB1/415-379/13/AD

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 21 czerwca 2013 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy ITPB1/415-379/13/AD

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 25 marca 2013 r. (data wpływu 28 marca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji podatkowej przychodów z realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych (opcji) oraz ustalenia kosztów uzyskania przychodu ze sprzedaży akcji nabytych w wyniku realizacji instrumentów pochodnych - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 marca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji podatkowej przychodów z realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych (opcji) oraz ustalenia kosztów uzyskania przychodu ze sprzedaży akcji nabytych w wyniku realizacji instrumentów pochodnych.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Od 1 stycznia 2011 r. jest Pani członkiem zarządu spółki akcyjnej, przy czym zatrudniona jest w spółce od dnia 5 stycznia 2009 r. na podstawie umowy o pracę z tejże daty. Dnia 7 lipca 2010 r. zawarła Pani ze spółką umowę w sprawie opcji menedżerskich w celu stymulowania wzrostu wartości akcji spółki, który jest zależny w znaczącym stopniu od wzrostu jakości i efektywności pracy kadry menedżerskiej. Na mocy umowy otrzymała Pani określone uprawnienia warunkowe.

Program opcyjny trwał od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2012 r. W okresie jego trwania były Pani przypisywane tzw. jednostki premiowe, tj. punkty, których liczba odzwierciedlała poziom realizacji przez Panią (lub przy jej współudziale) celów i wskaźników określanych początkowo w uchwałach zarządu spółki, a od momentu rozpoczęcia pełnienia przez Panią funkcji w zarządzie spółki - w uchwałach Rady Nadzorczej Spółki - z uwagi na treść art. 379 ustawy - Kodeks spółek handlowych, zgodnie z którym "w umowie między spółką a członkiem zarządu, jak również w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza albo pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia". Jednostki te były przyznawane za kolejne okresy sześciomiesięczne. Jednostki są niezbywalne i mogą być zamienione na akcje spółki (w innym przypadku nie dają jakichkolwiek uprawnień). Umowa przewidywała, że po przypisaniu Pani jednostek za ostatni półroczny okres trwania programu opcyjnego, spółka dokona wymiany wszystkich przypisanych Pani jednostek na opcje (uprawnienie do nabycia akcji spółki w drodze przyjęcia oferty skierowanej przez nią do uprawnionej) wedle proporcji 1:1. Spółka zobowiązała się w umowie do złożenia ww. oferty. Jednostki były przypisywane Pani w terminie dwóch miesięcy po zakończeniu każdego z sześciu sześciomiesięcznych okresów trwania programu opcyjnego. Przy każdym przypisywaniu część jednostek była przyznawana niezależnie od wyników realizacji celów postawionych przez zarząd spółki (tylko pod warunkiem pozostawania Pani w stosunku pracy ze spółką), a część w zależności od tejże realizacji (wzajemne proporcje tych części były ustalone w umowie w różny sposób dla każdego okresu sześciomiesięcznego).

Spółka zobowiązała się w umowie do złożenia Pani, w terminie 30 dni od przypisania jednostek za ostatni okres sześciomiesięczny programu, oferty nabycia akcji spółki odpowiadającej liczbie jednostek przypisanej Pani. Cena ofertowa zgodnie z umową miała równać się wartości nominalnej akcji spółki (4 zł za akcję), a jej zapłata nastąpić miała w dniu przyjęcia oferty. Zapłata warunkowała przejście własności akcji na Panią.

Dnia 27 stycznia 2012 r. podpisała Pani ze spółką pierwszy aneks do umowy ("Aneks Nr 1"). Z uwagi na wskazany wyżej art. 379 kodeksu spółek handlowych. Aneksem Nr 1 zmieniono postanowienia umowy określające sposób wyznaczania Pani celów i wskaźników do realizacji oraz sposób przypisywania jednostek poprzez dostosowanie treści umowy do stanu faktycznego, tj. wskazano, że przypisywanie zarówno celów i wskaźników, jak i jednostek powinno się odbywać w kolejnych uchwałach Rady Nadzorczej Spółki, a nie w załącznikach do umowy. Forma ta stosowana była już w 2011 r. aby uniknąć zarzutu niezgodności z art. 379 kodeksu spółek handlowych.

Dnia 26 lutego 2013 r. podpisała Pani drugi aneks do umowy ("Aneks Nr 2"). Zgodnie z aneksem nr 2:

1.

dodano do umowy postanowienie, zgodnie z którym zamiana opcji na akcje spółki będzie możliwa tylko pod warunkiem wyrażenia przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki, w drodze uchwały, zgody na nabycie przez Panią akcji Spółki poprzez realizację opcji.

2.

zmieniono postanowienie umowy, zgodnie z którym spółka, w terminie 30 dni roboczych od ostatniego przypisania jednostek, dokona wymiany wszystkich przyznanych Pani jednostek na opcje nabycia akcji spółki. Zgodnie z aneksem Nr 2 Rada Nadzorcza Spółki podejmie, nie później niż w terminie 30 dni od daty ostatniego przypisania, uchwałę w przedmiocie zarekomendowania Walnemu Zgromadzeniu Akcjonariuszy Spółki przyznania Pani opcji w liczbie odpowiadającej przypisanych jej jednostek oraz w przedmiocie wyrażenia zgody na nabycie akcji spółki w drodze realizacji opcji przez Panią.

3.

dodano do umowy postanowienie, zgodnie z którym podczas pierwszego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki, odbywającego się po dacie przypisania jednostek za ostatni sześciomiesięczny okres trwania programu opcyjnego, Zarząd złoży do Walnego Zgromadzenia wnioski: o przydzielenie Pani opcji w liczbie zarekomendowanej przez Radę Nadzorczą, o zgodę na nabycie przez Panią akcji spółki przez realizację opcji, o powołanie pełnomocnika do złożenia Uprawnionej oferty nabycia akcji spółki w liczbie równej liczbie opcji przyznanych przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki.

W tym samym dniu (26 lutego 2013 r.) Rada Nadzorcza Spółki dokonała przypisania jednostek za ostatni sześciomiesięczny okres trwania programu opcyjnego. Przypisania jednostek za pierwszy okres dokonano na mocy wyraźnego postanowienia umowy (umowa została podpisana po zakończeniu tego okresu), za drugi okres uchwałą Zarządu Spółki, a za pozostałe okresy - czterema kolejnymi uchwałami Rady Nadzorczej Spółki. Ponadto w uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, iż opcje na akcje o których mowa w tymże wniosku stanowią instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi i w związku z tym także pochodne instrumenty finansowe w rozumieniu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1.

Jeżeli Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki wyrazi względem Pani zgodę na nabycie akcji Spółki w drodze realizacji opcji, to czy w momencie tego nabycia osiągnie Pani dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy też zastosowanie znajdzie w tym przypadku art. 24 ust. 11 zd. pierwsze ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli dochód powstanie w tymże dniu, to do jakiego źródła należy przyporządkować składający się na niego przychód.

2.

Jak należy obliczyć koszt uzyskania przychodu w razie ewentualnego zbycia akcji spółki nabytych w drodze ewentualnej realizacji opcji.

Zdaniem Wnioskodawczyni:

- w zakresie pytania pierwszego - zgodnie z art. 24 ust. 11 zd. pierwsze ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochód stanowiący nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji objętych (nabytych) przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia a wydatkami poniesionymi na ich objęcie (nabycie) nie podlega opodatkowaniu w momencie objęcia (nabycia) tych akcji.

W przedstawionej sytuacji wydatki na nabycie akcji przez Panią wynosić będą 4 zł za akcję (o ile nabycie nastąpi). Ich wartość rynkowa na dzień nabycia będzie mogła zostać określona na podstawie kursu giełdowego. Jeżeli będzie niższa od 4 zł, to nabycie nie nastąpi w ogóle z powodów ekonomicznych. Znacznie bardziej prawdopodobne jest jednak, że wartość ta będzie wyższa od wartości rynkowej akcji. Jeżeli zatem nabędzie Pani akcje spółki po cenie niższej od ich wartości rynkowej, powstanie pytanie o ewentualny jej dochód, który mógłby powstać w dniu nabycia. Aby rozstrzygnąć, czy i kiedy ów dochód powstanie, należy rozważyć, czy w przedstawionej sytuacji spełnione będą przesłanki zastosowania art. 24 ust. 11 zd. pierwsze ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przesunięcie opodatkowania dochodu w czasie aż do momentu zbycia akcji jest zgodnie z tą regulacją uwarunkowane tym, aby osoby, których przepis dotyczy, zostały uprawnione do nabycia akcji na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółki. Umowa w sprawie opcji menedżerskich z 7 lipca 2010 r. w pierwotnym brzmieniu nie przewidywała, decyzją jakiego organu spółki powstanie uprawnienie Pani do uzyskania opcji i nabycia akcji w zamian za te opcje. Aneks Nr 2 z 26 lutego 2013 r. doprecyzował jednak tę kwestię. Strony podpisały go dobrowolnie: każda umowa może bowiem zostać zmieniona przez jej strony w myśl zasady swobody umów, tj. poza przypadkami, gdy normy prawne zmianę taką uniemożliwiają. W ostatecznej wersji umowy, wynikającej z aneksu, powstanie uprawnienia do nabycia akcji spółki w drodze realizacji opcji zostało uzależnione od decyzji Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki, wyrażonej jego uchwałą.

Nie jest to wprawdzie jedyny warunek nabycia akcji - najpierw musiały bowiem zostać spełnione przewidziane umową warunki merytoryczne i wykonane postanowienia umowy, pozwalające na przypisanie Pani jednostek w liczbie ustalonej umową. Warunki te zostały już spełnione. Niemniej bez pozytywnej uchwały Walnego Zgromadzenia nabycie akcji przez Panią nie będzie możliwe. Skoro zatem uchwała ta będzie stanowić warunek konieczny nabycia akcji, należy uznać, że będzie Pani uprawniona do nabycia akcji na podstawie Uchwały Walnego Zgromadzenia w rozumieniu art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - nawet jeżeli same zasady programu motywacyjnego zostały uregulowane w umowie pomiędzy Panią a Spółką, a nie w uchwale Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy. Nie ma Pani przy tym jakiejkolwiek gwarancji, że Walne Zgromadzenie udzieli zgody na nabycie przez Nią akcji spółki w drodze realizacji opcji. Nie można zatem stwierdzić, że uchwała będzie miała charakter formalności. W obecnej chwili żadna ze stron umowy nie wie i nie może wiedzieć, czy uchwała Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki, przyznająca Pani prawo do nabycia akcji spółki w drodze realizacji opcji, zostanie podjęta.

Wszystko powyższe pozwala na sformułowanie wniosku, że w momencie nabycia akcji nie osiągnie Pani żadnego dochodu. Przepis art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga bowiem tylko tego, by uprawnienie do nabycia akcji było przyznane na podstawie uchwały walnego zgromadzenia. Zdaniem Pani dotyczyć to może każdego warunku koniecznego dla nabycia akcji. Hipoteza normy z art. 24 ust. 11 ww. ustawy będzie zatem spełniona zarówno w razie przyznania akcji decyzją zarządu na podstawie regulaminu programu motywacyjnego w formie uchwały (najczęstsza sytuacja), jak i w przypadku przyznania akcji uchwałą walnego zgromadzenia na podstawie umowy, przewidującej zasady programu motywacyjnego.

Powyższa wykładnia jest zgodna z interpretacją Dyrektora Izby Skarbowej w......... z 10 stycznia 2012 r................ wydanej w sprawie, w której również to nie program motywacyjny, lecz samo przyznanie uprawnienia do nabycia akcji wynikało z uchwały walnego zgromadzenia. Organ przyznał, że zastosowanie art. 24 ust. 11 zd. pierwsze ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest w tym przypadku zasadne.

Gdyby zaś uznać (z czym Pani się nie zgadza), że ww. dochód powinien być opodatkowany w momencie nabycia akcji spółki w drodze realizacji opcji, to właściwym źródłem przychodów byłoby źródło określone w art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy (stosunek pracy), jako że jest Pani pracownikiem spółki, a ewentualny dochód byłby związany z jej stosunkiem pracy.

- w zakresie pytania drugiego - jeżeli w momencie nabycia akcji nie osiągnie żadnego dochodu na podstawie art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to przychód z ich ewentualnego zbycia (byłby to przychód ze źródła, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy) będzie mógł zostać pomniejszony o koszty jego uzyskania w wysokości faktycznej ceny zapłaconej za akcje w wyniku realizacji opcji (4 zł za akcję). Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 12 ww. ustawy zasada, o której mowa w ust. 11, nie ma zastosowania do dochodu osiągniętego ze zbycia akcji, przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółki będącej emitentem akcji. Art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych służy bowiem przesunięciu opodatkowania w czasie, a nie jego częściowej lub całkowitej eliminacji. Z kolei w Pani ocenie powstanie dochodu w dniu nabycia akcji w drodze realizacji opcji (w wyniku niemożności zastosowania art. 24 ust. 11 zd. pierwsze ww. ustawy - z czym się Pani nie zgadza) skutkowałoby opodatkowaniem stawką 19% (jako dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy) dochodu powstałego w roku zbycia akcji. Przychód z ewentualnego zbycia akcji mógłby w takim przypadku zostać pomniejszony o koszty jego uzyskania w wysokości wartości rynkowej akcji na dzień ich nabycia (odpowiadającej przychodowi wówczas powstałemu).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 i 7 ww. ustawy, odrębnymi źródłami przychodów są:

* stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolniczą, praca nakładcza, emerytura lub renta oraz

* kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zawarta w powyższym przepisie definicja przychodów ze stosunku pracy ma zatem charakter otwarty, gdyż wskazane w niej poszczególne rodzaje wypłat i świadczeń składających się na pojęcie przychodu ze stosunku pracy (i stosunków pokrewnych) nie zostały wyliczone w sposób enumeratywny. Obok bowiem wymienionych przykładowo w drugiej części tego przepisu, po zwrocie "a w szczególności", typowych świadczeń stanowiących przychód ze stosunku pracy, na wstępie tego uregulowania mowa jest, m.in. o "wszelkiego rodzaju wypłatach pieniężnych".

Niemniej jednak nie można zgodzić się ze stanowiskiem Pani, iż gdyby uznać, iż w momencie nabycia akcji spółki w drodze realizacji opcji, dochód powinien być opodatkowany, to właściwym byłoby zakwalifikowanie go do źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy (stosunek pracy), jako że jest Pani pracownikiem spółki, a ewentualny dochód byłby związany z jej stosunkiem pracy. Nie wszystkie bowiem przychody osiągane przez osoby mające status pracowników automatycznie uważane są za przychody ze stosunku pracy, jeżeli tylko pochodzą od podmiotu będącego jednocześnie pracodawcą, albowiem przychody te muszą pochodzić właśnie z tego stosunku pracy. Musi istnieć zatem na tyle ścisły związek pomiędzy zatrudnieniem a oferowanym świadczeniem (przychodem), który uzasadnia uznanie go za pochodzące ze stosunku pracy.

Należy zwrócić uwagę, iż z treści tego przepisu wynika, że stanowi on o przychodach z określonych (w nim) stosunków prawnych, w tym istotnego w niniejszej sprawie - stosunku pracy. Zatem ustawodawca nie użył w nim sformułowań w rodzaju "przychody związane ze stosunkiem pracy, towarzyszące stosunkowi pracy, osiągnięte przy okazji stosunku pracy". Jeżeli więc uczestnicząc w określonym stosunku pracy osoba fizyczna osiągnie przychód pozostający w związku faktycznym z wykonywaniem pracy, ale nie stanowiący przychodu ze stosunku prawnego w postaci stosunku pracy, nie będzie to przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. (zob. wyrok NSA z dnia........ r., sygn. akt....................).

Brak jest zatem podstaw do uznania, że realizacja praw wynikających z opcji mieści się w dyspozycji art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje ogólnej zasady, na podstawie której wszelkie świadczenia otrzymywane przez osobę fizyczną tj. pracownika miałyby być automatycznie kwalifikowane jako przychody ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ww. ustawy.

Tym samym skoro ustawodawca zalicza określony przychód do innego źródła niż stosunek pracy, przychód ten zatem stanowi przychód z tego źródła, a nie przychód ze stosunku pracy, niezależnie od tego, czy zdarzenie, które powoduje powstanie tego przychodu ma związek z faktem zatrudnienia.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Jak stanowi art. 17 ust. 1b ww. ustawy, przychód określony w ust. 1 pkt 10 powstaje w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych.

Stosownie zaś do treści art. 5a pkt 13 cytowanej ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych - oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 z późn. zm.).

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy - instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

a.

tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,

b.

instrumenty rynku pieniężnego,

c.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,

d.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,

e.

opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,

f.

niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,

g.

instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,

h.

kontrakty na różnicę,

i.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

W doktrynie i judykaturze przyjmuje się, że opcja jest pochodnym instrumentem finansowym, dającym posiadaczowi prawo do zawarcia transakcji określonym instrumentem bazowym (a więc do kupna lub sprzedaży akcji, walut, indeksów giełdowych itd.) w przyszłym terminie, po z góry określonej cenie.

Źródłem powstania opcji jest kontrakt opcyjny, będący umową, w której jedna strona zobowiązuje się, na żądanie drugiej strony, do kupna lub sprzedaży w określonym momencie w przyszłości oznaczonej liczby akcji po z góry ustalonej cenie albo do dokonania rozliczenia pieniężnego, gdzie nie ma miejsca faktyczna dostawa instrumentu bazowego a jedynie realizacja kwoty pieniężnej odpowiadającej wartości tego instrumentu.

Mając zatem na uwadze okoliczności faktyczne przedstawione we wniosku oraz w jego uzupełnieniu stwierdzić należy, że realizacja praw wynikających z nabytych przez Panią opcji stanowiących pochodne instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, skutkuje powstaniem przychodu z realizacji praw z nich wynikających, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przedstawionym stanie faktycznym nie znajduje przy tym zastosowania art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym dochód stanowiący nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji objętych (nabytych) przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia a wydatkami poniesionymi na ich objęcie (nabycie) nie podlega opodatkowaniu w momencie objęcia (nabycia) tych akcji. Zasadę określoną w zdaniu pierwszym stosuje się odpowiednio do dochodu stanowiącego nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji a wydatkami poniesionymi na ich nabycie od spółki posiadającej osobowość prawną, która objęła (nabyła) te akcje wyłącznie w celu przeniesienia tytułu ich własności na osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółki będącej emitentem akcji.

Zasada, o której mowa w ust. 11, nie ma zastosowania do dochodu osiągniętego ze zbycia akcji, przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółki będącej emitentem akcji (art. 24 ust. 12 ww. ustawy).

Cytowany przepis dotyczy akcji objętych (nabytych) przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia. W niniejszej sprawie, akcje otrzymane przez Panią w wyniku realizacji opcji nie spełniają dyspozycji tego przepisu, ponieważ podstawą ich otrzymania nie jest uchwała walnego zgromadzenia, ale zobowiązanie się emitenta opcji do ich realizacji.

Odnosząc się natomiast do kwestii ustalenia kosztów uzyskania przychodu w sytuacji zbycia akcji nabytych w drodze realizacji opcji wskazać należy co następuje.

Generalną zasadą wyrażoną w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 23 tej ustawy.

Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Z powyższego wynika, że dopiero z chwilą sprzedaży akcji ustala się koszty, które warunkują ich nabycie oraz sprzedaż. W praktyce istotną przesłanką zaliczenia poniesionego przez podatnika wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest istnienie związku przyczynowo-skutkowego miedzy tym wydatkiem, a osiągniętym przychodem. Zatem kosztem uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji objętych (nabytych) w wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych (opcji) będą wydatki faktycznie poniesione na objęcie akcji oraz ewentualne opłaty związane ze sprzedażą tych akcji np. opłaty manipulacyjne.

Jak wynika z treści wniosku w przypadku realizacji opcji - akcje obejmie Pani odpłatnie - zapłacić musi bowiem tzw. cenę wykupu (4 zł za akcję), tym samym wystąpią z tego tytułu koszty uzyskania przychodów. Do kosztów uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży akcji nabytych (objętych) w wyniku realizacji opcji będzie mogła Pani zaliczyć zapłaconą cenę wykonania opcji.

Natomiast nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodów, przychód z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych (opcji) jako związany z nabyciem akcji. Kwota podlegająca opodatkowaniu z tytułu realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych (opcji) w żadnym wypadku nie mieści się wśród wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie stanowi ona wydatku na nabycie akcji. Podlega opodatkowaniu jako odrębne (od odpłatnego zbycia akcji) źródło przychodów.

Podkreślić jednocześnie należy, iż brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji przychodu, który podlega opodatkowaniu w związku z realizacją pochodnych instrumentów finansowych bynajmniej nie świadczy o podwójnym opodatkowaniu tego samego dochodu. Wskazać bowiem należy, że o podwójnym opodatkowaniu można mówić w sytuacji kiedy ma miejsce opodatkowanie dwa razy dochodu uzyskanego z tego samego tytułu. Tymczasem opodatkowanie dochodu z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych oraz dochodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji to dwie odrębne czynności, które ustawodawca wskazuje jako dwa różne zdarzenia powodujące obowiązek podatkowy. Zatem realizacja opcji jak i sprzedaż akcji nabytych w wyniku realizacji opcji są to dwie odrębne czynności, opodatkowane niezależnie jedna od drugiej. Zbycie akcji stanowi kolejną po realizacji opcji czynność, wymienioną wśród źródeł przychodów z kapitałów pieniężnych.

Z uwagi na powyższe stanowisko Pani należało uznać za nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, ul. Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl