ITPB1/415-236/11/AK - Możliwość opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości, wypłaconego na podstawie ugody sądowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2011 r. (data wpływu 2 marca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 5 kwietnia 2011 r. (data wpływu) oraz pismem z dnia 25 maja 2011 r. (data wpływu 27 maja 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie w zakresie opodatkowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku oraz uzupełnieniu z dnia 5 kwietnia 2011 r. (data wpływu) oraz z dnia 25 maja 2011 r. (data wpływu 27 maja 2011 r.) przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości - działki niezabudowanej. Od 28 lutego 2001 r. do dnia 12 maja 2010 r. Sąd Okręgowy orzekł o konieczności zapłaty odszkodowania przez Spółkę za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości na kwotę 110.000 zł oraz ustalił służebność przesyłu na kwotę 50.000 zł. Należności mają być przekazane przez Spółkę w ciągu 14 dni.

Jednocześnie Wnioskodawca oświadcza, że przedmiotowe grunty wchodzą w skład jego gospodarstwa rolnego.

Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku wyjaśnia, że zakupił działkę w roku 2001, zaś w roku 2005 zwrócił się do urzędu o wydanie pozwolenia na budowę domu. Wnioskodawca nie uzyskał pozwolenia na budowę ani prawa na prowadzenie działalności rolniczej ze względu na pas ochronny, w którym umiejscowione są odpowietrzniki wysokiego ciśnienia gazu. W związku z tym Wnioskodawca zwrócił się do Spółki, która jest właścicielem gazociągu przebiegającego przez jego działkę o odszkodowanie za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości.

Na podstawie zawartej ugody przed sądem Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości, które polegało na braku możliwości prowadzenia działalności rolniczej i pozarolniczej ze względu na umiejscowione na terenie działki odpowietrzniki gazociągu.

Ponadto Wnioskodawca wskazuje, że kwotę w wysokości 50.000 zł z tytułu służebności przesyłu opodatkował w złożonym zeznaniu za 2010 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy kwota w wysokości 110.000 zł otrzymana z tytułu odszkodowania za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości będzie korzystała ze zwolnienia na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku są odszkodowania na podstawie wyroków sądowych posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego z tytułu: szkód powstałych, rekultywacji gruntów w wyniku prowadzenia na tych gruntach przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów inwestycji z budową infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603). Jak wynika z wyżej powołanego art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi, wybudowanie podziemia, na ziemi albo pod ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych i gazowych. Urządzenia te służą zaspokojeniu zbiorowych potrzeb ludności tworząc ogólną sieć użytku publicznego, powinny stwarzać warunki do bezpośredniego podłączenia urządzeń do sieci.

W świetle powyższego wolne od podatku dochodowego są odszkodowania polegające na ustanowieniu nieograniczonego dostępu - prawa przejazdu, budowie pasa ochronnego, udostępnieniu przestrzeni powietrznej o ile:

* budowa infrastruktury technicznej stanowi cel publiczny, skierowany bezpośrednio do szerokiej grupy odbiorców,

* posiadane grunty, na których prowadzone są inwestycje wchodzą w skład gospodarstwa rolnego,

* inwestycje związane z budową infrastruktury prowadzone są przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów.

W ocenie Wnioskodawcy przychód z otrzymanego odszkodowania w wysokości 110.000 zł będzie zwolniony od opodatkowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Na gruncie wykładni stosowanej w prawie podatkowym przyjęło się, że przez określenie "inne" rozumie się odszkodowania, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne odszkodowania niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jednakże koniecznym jest aby to inne odszkodowanie otrzymane zostało na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca zakupił działkę w roku 2001, zaś w roku 2005 zwrócił się do urzędu o wydanie pozwolenia na budowę domu. Wnioskodawca nie uzyskał pozwolenia na budowę ani prawa na prowadzenie działalności rolniczej ze względu na pas ochronny, w którym umiejscowione są odpowietrzniki wysokiego ciśnienia gazu. Na podstawie zawartej ugody przed sądem Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie w kwocie 110.000 zł za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości, które polegało na braku możliwości prowadzenia działalności rolniczej i pozarolniczej ze względu na umiejscowione na terenie działki odpowietrzniki gazociągu.

Dla rozstrzygnięcia kwestii opodatkowania kwoty, będącej odszkodowaniem otrzymanym na podstawie wyroku lub ugody zawartej przed sądem, należy ustalić jaki rodzaj szkody został pokryty tym odszkodowaniem.

Stosownie do art. 361 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.):

* zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła - § 1,

* w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono - § 2.

Szkoda rozpatrywana jest jako uszczerbek o charakterze majątkowym, może mieć w świetle przepisów Kodeksu cywilnego postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista. Ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Wyjątek, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) dotyczy tylko odszkodowania w zakresie utraconych korzyści i podlega ono opodatkowaniu.

Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Przepisy prawa przyznają właścicielowi prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje rekompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel by uzyskał, gdyby np. z nieruchomości czerpał pożytki tak naturalne jak i cywilne. Utratą korzyści jest w tym przypadku co do zasady szkoda polegająca na nie uzyskaniu pożytków naturalnych, które nieruchomość mogłaby przynosić z działalności rolniczej lub pozarolniczej. Tym samym w niniejszej sprawie brak jest podstaw do stwierdzenia, że otrzymane odszkodowanie dotyczy szkody rzeczywistej i nie podlega opodatkowaniu.

W świetle powyższych regulacji prawnych otrzymane odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, o którym mowa w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przepis ten wyłącza możliwość zwolnienia z opodatkowania odszkodowania dotyczącego korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zatem odszkodowanie to w całości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzyskany przychód z powyższego tytułu Wnioskodawca winien wykazać w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym kwotę przychodu otrzymał - bez względu na sposób obliczenia ww. odszkodowania czy okres, którego odszkodowanie dotyczy - a w przypadku uzyskiwania również innych dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych dochody należy zsumować i obliczyć od sumy dochodów podatek dochodowy według skali podatkowej zawartej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl przepisów art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zeznanie, według ustalonego wzoru o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, winno zostać złożone w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Brak jest również podstaw do zastosowania do otrzymanego odszkodowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie wskazanego przez Wnioskodawcę art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy, ponieważ nie zostały spełnione przesłanki zawarte w tym przepisie. Odszkodowanie zostało bowiem przyznane z tytułu utraconych korzyści (ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości), nie zaś z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, rekultywacji gruntów, szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przemysłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, które to ww. przepis wymienia jako tytuł uprawniający do zastosowania zwolnienia podatkowego.

Należy również pokreślić, iż zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa - zwolnienia podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odszkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.