ITPB1/415-144b/14/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 11 lutego 2014 r. (data wpływu), uzupełnionym pismem z dnia 7 kwietnia 2014 r. (data wpływu 8 kwietnia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów. Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 7 kwietnia 2014 r.

W ww. wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca posiada zarejestrowaną jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce, a także jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT w Polsce. Nie zatrudnia żadnego pracownika. Począwszy od dnia 1 stycznia 2014 r. świadczy usługi dla niemieckiej firmy z siedzibą w Niemczech, na podstawie kontraktu zawartego na czas nieokreślony. Usługi są świadczone na terenie Meksyku i polegają na programowaniu maszyn produkcyjnych w fabryce X. Maszyny, które programuje, są na stałe związane z nieruchomością. Wnioskodawca całe swoje zaplecze merytoryczne i sprzętowe (wiedza, narzędzia, komputer) posiada w Meksyku. Jednakże nie posiada on tam żadnego biura. Wszelkie prace wykonywane są w placówce kontrahenta. Pobyt Wnioskodawcy w Meksyku nie ma charakteru długotrwałego, gdyż projekt który jest wykonywany przez niego, przewidziany jest na okres sześciu kolejnych miesięcy do końca lipca z ewentualną możliwością przedłużenia tego terminu. Przedłużenie terminu jest uzależnione od otrzymanych zleceń firmy dla której wykonuje on pracę. W przypadku otrzymania zlecenia i przedłużenia swojego pobytu w Meksyku Wnioskodawca przyjedzie na kilka dni do Polski odwiedzić swoją rodzinę. Wnioskodawca, nie jest w stanie określić miejsca wykonywania kolejnych projektów. Firmy motoryzacyjne podbijają rynek światowy budując nowe fabryki w różnych zakątkach świata, w różnych krajach. W przyszłości X. ma w planach wybudować kolejne fabryki w Polsce, dlatego też jednym z celów Wnioskodawcy jest powrót do Polski i wykonywanie usług w kraju. Z racji tego, że pobyt Wnioskodawcy w Meksyku nie ma charakteru długotrwałego, nie rozlicza się on tam z podatku dochodowego, a także nie rejestrował się tam na potrzeby podatku od wartości dodanej. W Polsce posiada swój ośrodek interesów życiowych rozumiany jako: rodzina, zarejestrowana firma. Wnioskodawca do Meksyku wyjechał 3 stycznia 2014 r. Wynajmuje tam trzypokojowe mieszkanie, w którego koszt wliczone są wszystkie media, internet oraz miejsce parkingowe. Wynajmuje także pojazd osobowy, który służy jako środek transportu dojazdu do miejsca pracy oddalonego o 25 km od miejsca pobytu. Powyższe wydatki pozwalają Wnioskodawcy na utrzymanie istniejącego źródła przychodów i uzyskiwanie z niego przychodów na niezmienionym poziomie, gdyż bez odpowiedniego zakwaterowania oraz środka lokomocji (dojazd z mieszkania do miejsca świadczenia usług) nie mógłby świadczyć usług na miejscu, a powyższe wydatki pokrywa z własnych pieniędzy. Wnioskodawca wynajmuje mieszkanie oraz samochód od osoby prywatnej na podstawie zawartych umów na okres jednego roku z możliwością wcześniejszego wypowiedzenia. Wynajmujący, który nie jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, wystawia rachunki (nie faktury - usługa nie jest opodatkowana podatkiem od wartości dodanej). Wnioskodawca zakupuje paliwo oraz serwisuje wynajęty samochód (wymiana oleju, myjnia, naprawy). Usługi te są świadczone przez podatników podatku od wartości dodanej. Zakup paliwa oraz usługi serwisowania samochodu są opodatkowane według właściwej stawki meksykańskiej (IVA 16%).

W związku z powyższym zadano następujące pytania, oznaczone we wniosku nr 2 i 3.

* Czy Wnioskodawca w czasie pobytu w Meksyku może zakwalifikować jako koszt podatkowy dietę (53 USD/dobę) wynikającą z rozporządzenia MPiPS w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.

* Czy koszt wynajmu mieszkania oraz wynajmu samochodu będzie kosztem uzyskania przychodów.

Zdaniem Wnioskodawcy, ma on prawo do zaliczenia do kosztów podatkowych dietę (53 USD/ dobę) wynikającą z rozporządzenia MPiPS w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy o ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących - w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom, określoną w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. Zgodnie z tymi przepisami, aby osoba prowadząca działalność gospodarczą mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość diet z tytułu podróży służbowych, podróż musi: być związana z prowadzoną działalnością gospodarczą, służyć osiągnięciu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów, wysokość diety musi mieścić się w granicach limitu określonego w odrębnych przepisach. Przedmiotowa dieta może być zatem kosztem uzyskania przychodu, gdyż wyjazd do Meksyku jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dodatkowo Wnioskodawca podaje, ze zgodnie z § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia MPiPS pracownik dokonuje rozliczenia kosztów podróży krajowej lub podróży zagranicznej nie później niż w terminie 14 dni od dnia zakończenia tej podróży. Reasumując Wnioskodawca uważa, że zaliczy do kosztów uzyskania przychodów dietę wynikającą z rozliczonej delegacji po powrocie do kraju w dacie nie dalszej niż 14 dni licząc od dnia powrotu do Polski.

Zdaniem Wnioskodawcy również koszty najmu mieszkania oraz wynajmu samochodu są kosztami poniesionymi w celu uzyskania przychodu, gdyż bez odpowiedniego zakwaterowania oraz środka lokomocji (dojazd z mieszkania do miejsca świadczenia usług) nie mógłby świadczyć usług na miejscu. Powyższe wydatki pozwalają Wnioskodawcy na utrzymanie istniejącego źródła przychodów i uzyskiwanie z niego przychodów na niezmienionym poziomie. Wnioskodawca wskazuje, że koszty najmu mieszkania nie są wymienione w katalogu wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Natomiast zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 46 wydatki z tytułu używania niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego, w tym także stanowiącego własność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika - w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; w celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu - podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Tak więc Wnioskodawca stoi na stanowisku, że kosztem uzyskania przychodu będą udokumentowane wydatki poniesione na wynajem samochodu (w tym paliwo) do wysokości przejechanych kilometrów związanych z prowadzoną działalnością tj. dojazdem do miejsca świadczenia usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ust. 1. Przy czym zwrot "w celu" oznacza, że nie każdy wydatek poniesiony przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania, lecz tylko ten wydatek, który pozostaje w takim związku przyczynowo-skutkowym, że poniesienie go ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów. A zatem przy kwalifikowaniu kosztów uzyskania przychodów każdy wydatek - poza wyraźnie wskazanymi w ustawie - wymaga nie tylko oceny pod kątem, czy jego poniesienie miało związek z konkretnym przychodem, ale także z punktu widzenia racjonalności określonego działania dla osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu.

Odnosząc się do przesłanki celowości wydatku, należy podkreślić, że kosztem uzyskania przychodów są zarówno wydatki, których poniesienie bezpośrednio przekłada się na uzyskanie konkretnych przychodów, jak i te, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako zmierzające do ich osiągnięcia. W każdym przypadku konieczne jest jednak zaistnienie związku pomiędzy poniesionym kosztem, a uzyskiwaniem bądź też szansą uzyskiwania przychodów przez podmiot ponoszący ten koszt.

W oparciu o kryterium stopnia powiązania istniejącego pomiędzy kosztem a celem, jakiemu ma służyć, ustawodawca wyróżnia przy tym koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Kosztami uzyskania przychodów będą zatem takie koszty, które spełniają łącznie następujące warunki:

* zostały poniesione przez podatnika,

* pozostają w związku z prowadzoną przez niego działalnością,

* ich poniesienie miało na celu uzyskanie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,

* nie zostały wyłączone z kategorii kosztów podatkowych mocą art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy podkreślić, że o tym co jest celowe i potrzebne w ramach prowadzonej działalności, decyduje podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a nie organ podatkowy. Na podatniku spoczywa zatem obowiązek wykazania związku poniesionych kosztów oraz okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiągniętych przychodów.

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, poniesionych wydatków zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem pkt 36, z tytułu używania niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego, w tym także stanowiącego własność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika - w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; w celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.

Przebieg pojazdu, o którym mowa w ust. 1 pkt 36 i 46, powinien być, z wyłączeniem ryczałtu pieniężnego, udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu potwierdzonej przez podatnika na koniec każdego miesiąca. Do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu obowiązana jest osoba używająca tego pojazdu. W razie braku tej ewidencji wydatki ponoszone przez podatnika z tytułu używania samochodów na potrzeby podatnika nie stanowią kosztu uzyskania przychodów (ust. 5 art. 23 ustawy). Ewidencja przebiegu pojazdu, o której mowa w ust. 5, powinna zawierać co najmniej następujące dane: nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby używającej pojazdu, numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd - dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za 1 km przebiegu, kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za 1 km przebiegu oraz podpis podatnika (pracodawcy) i jego dane (art. 23 ust. 7 ustawy).

Jednocześnie kierując się wykładnią językową art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych wskazać należy, że wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego używanego dla potrzeb działalności gospodarczej nie są ograniczone limitem określonym w tych przepisach. Przedmiotowe wydatki nie mieszczą się bowiem w kategorii wydatków, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy. Koszty związane z używaniem samochodu osobowego to koszty posługiwania się tym samochodem, wykorzystywania go. Koszty te nie obejmują kosztów związanych z uzyskaniem możliwości używania takiego samochodu. Oznacza to, że do kosztów z tytułu używania wynajętego samochodu osobowego dla potrzeb działalności gospodarczej zaliczane są wszelkiego rodzaju wydatki eksploatacyjne. Wydatkami o charakterze eksploatacyjnym nie są wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Są to wydatki na uzyskanie samego tytułu prawnego umożliwiającego używanie samochodu, a zatem są kategorią odrębną od kosztów eksploatacji samochodu. Za przyjęciem takiej interpretacji przemawia także treść powołanego powyżej art. 23 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie w jakim wskazuje na elementy jakie powinna zawierać ewidencja przebiegu pojazdu.

Z przepisów tych wynika, że wydatki związane z używaniem samochodu osobowego odnoszą się wyłącznie do wydatków dotyczących eksploatacji samochodów osobowych związanych z ilością przejechanych kilometrów i pojemnością silnika. To w odniesieniu do tych danych następuje określenie "stawki za jeden kilometr przebiegu". Skoro suma wydatków limitowanych nie może przekroczyć kwoty wynikającej z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach, to tego rodzaju statystyczna kalkulacja nie może być w jakikolwiek sposób utożsamiana z opłatami, które jej nie podlegają.

Biorąc pod uwagę powyższe, wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego używanego dla potrzeb działalności gospodarczej należy kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów na zasadach ogólnych określonych w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych.

Z kolei w myśl art. 23 ust. 1 pkt 52 ww. ustawy, stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących - w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom, określoną w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra.

Z powołanego przepisu art. 23 ust. 1 pkt 52 wynika, że osobom prowadzącym działalność gospodarczą przysługuje prawo uwzględnienia w kosztach uzyskania przychodów wartości diet za czas podróży służbowych w ramach określonego limitu, tzn. do wysokości diet przysługujących pracownikom. Zakresem omawianego unormowania zostały więc objęte osoby prowadzące działalność gospodarczą bez żadnych wyłączeń podmiotowych i przedmiotowych. W szczególności przepis ten nie przewiduje żadnych ograniczeń kręgu osób uprawnionych ze względu na rodzaj lub miejsce wykonywania czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, ani też nie rozróżnia wyjazdu służbowego w celu zawarcia umowy o świadczenie usług, dokonania zakupu środka trwałego czy świadczenia usługi w wykonywaniu zawartej umowy. Jedyne ograniczenie ustanowione tym przepisem odnosi się do limitu wartości, która może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Ustawodawca wyłącza bowiem z kosztów wartość diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą, ale tylko w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom.

Podatnik, który odbywa podróże krajowe i zagraniczne, będące podróżami służbowymi związanymi z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, może zatem zaliczyć diety związane z tymi podróżami w ciężar kosztów uzyskania przychodów tejże działalności, jednakże wyłącznie w części nieprzekraczającej wysokości diet przysługujących pracownikom określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra, tj.: obowiązującym od dnia 1 marca 2013 r. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167).

Uznać więc należy, że odesłanie do art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do pojęcia pracownika może mieć zastosowanie jedynie w kontekście ograniczenia wysokości diety z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą, nie zaś samej zasady dopuszczalności zastosowania tego przepisu do wymienianych w nim podmiotów. W konsekwencji, wyjazdy dotyczące bezpośredniego wykonywania zadań w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą mogą być uznane za podróże służbowe.

Zasadniczą przesłanką decydującą o kwalifikacji danego wyjazdu jako podróży służbowej jest bowiem jej związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dlatego też za podróż służbową należy uznać bezpośrednie wykonywanie przez przedsiębiorcę zadań związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą poza siedzibą firmy, zarówno w kraju, jak i poza jego granicami.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 1 stycznia 2014 r. świadczy usługi dla niemieckiej firmy z siedzibą w Niemczech, na podstawie kontraktu zawartego na czas nieokreślony. Usługi są świadczone na terenie Meksyku i polegają na programowaniu maszyn produkcyjnych w fabryce X. W związku z powyższym Wnioskodawca wynajmuje mieszkanie oraz samochód od osoby prywatnej na podstawie zawartych umów na okres jednego roku z możliwością wcześniejszego wypowiedzenia. Samochód osobowy służy Mu jako środek transportu dojazdu do miejsca pracy oddalonego o 25 km od miejsca pobytu. Powyższe wydatki pokrywa z własnych pieniędzy.

Kierując się zatem treścią wniosku, a zwłaszcza zawartego w nim oświadczenia, że poniesione przez Wnioskodawcę wydatki na wynajem mieszkania i samochodu osobowego pozostają w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, jak również że pobyt na terenie Meksyku związany jest z wykonywaniem usług w miejscu wskazanym w kontrakcie - stwierdzić należy, że opisane we wniosku wydatki (diety, koszt wynajmu mieszkania, koszty wynajmu samochodu oraz związane z tym koszty eksploatacyjne pojazdu) mogą stanowić koszty uzyskania przychodu, gdyż pozostają one w ścisłym związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Przy czym jak wskazano powyżej w przypadku najmu samochodu osobowego wydatki z tytułu czynszu za najem samochodu należy kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów na zasadach ogólnych określonych w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych. Zaś pozostałe wydatki związane z eksploatacją pojazdu stanowią koszty uzyskania przychodu wyłącznie do wysokości nie wyższej niż odpowiadająca kwocie wynikającej z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra, pod warunkiem prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za nieprawidłowe. Prawidłowo natomiast stwierdzono we wniosku, że kosztem uzyskania przychodu będą wydatki z tytułu wynajmu mieszkania. Jak również, że Wnioskodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej wartość diet za czas pobytu w Meksyku do wysokości wskazanej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.