ITPB1/415-1238a/11/MR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 28 listopada 2011 r. (data wpływu 12 grudnia 2011 r.), uzupełnionym w dniu 6 lutego 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku odprowadzania podatku dochodowego od przychodu z tytułu najmu nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku odprowadzania podatku dochodowego od przychodu z tytułu najmu nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 19 października 2011 r. Wnioskodawca został ustanowiony kuratorem (art. 802 kodeksu postępowania cywilnego) dla dwojga dłużników (osób fizycznych), których miejsce pobytu nie było znane, a wobec których Komornik Sądowy prowadzi egzekucję z nieruchomości - mieszkania. W ramach kompetencji kuratora dla dłużników mieści się zarząd przedmiotową nieruchomością. Z uwagi na to, że w mieszkaniu znajdowali się lokatorzy, którzy wyrażali chęć zamieszkiwania tego lokalu, Wnioskodawca rozwiązał z nimi za porozumieniem stron dotychczasową umowę jaką posiadali na użytkowanie tego lokalu i podpisał w dniu 4 listopada 2011 r. z jednym z lokatorów umowę najmu zgodnie ze swoimi uprawnieniami - art. 935, 936 k.p.c. Umowa najmu została skonstruowana w taki sposób, że najemca zobowiązany jest do uiszczenia wszelkich opłat za mieszkanie, zaś opłatę za wynajem mieszkania - czynsz najemca zobowiązany został do uiszczania bezpośrednio do Komornika prowadzącego przedmiotową egzekucję, a opłata ta jest przeznaczana na koszty egzekucji. Pomimo, iż w niniejszym przypadku zastosowano powyższe uproszczenie w przekazywaniu środków należy pamiętać, iż powyższa opłata za wynajem mieszkania jest dochodem z nieruchomości objętej zarządem i jako zarządca tej nieruchomości i tych środków Wnioskodawca ma z tych środków pokrywać należności obciążające przedmiotową nieruchomość (art. 940 k.p.c.). W konsekwencji jednak powyższego uproszczenia w przekazywaniu opłaty za wynajem bezpośrednio na koszty egzekucji do Komornika faktycznie nie wpływają do Wnioskodawcy żadne środki z tego tytułu, ale jednak jest on ich dysponentem, tylko że możliwość dysponowania tymi środkami została ograniczona przez ustawodawcę do pokrywania należności obciążających nieruchomość - art. 940, art. 941 k.p.c. W konsekwencji zawarcia przedmiotowej umowy najmu i z uwagi, na to że Wnioskodawca nie otrzymał ustnych wyjaśnień co do obowiązków podatkowych z tego tytułu od pracownika US, złożył dnia 30 listopada 2011 r. (data nadania listu poleconego) do urzędu skarbowego z ostrożności zawiadomienie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz wystąpił w tymże piśmie o udzielenie odpowiedzi czy w zaistniałej przedmiotowej sytuacji dochód ten z nieruchomości należy traktować jako przychód zarządcy i konieczne jest odprowadzanie przedmiotowego podatku. W nawiązaniu do powyższego pisma został poinformowany dnia 9 grudnia 2011 r. przez naczelnika urzędu skarbowego, że sprawa w części wydania interpretacji została przekazana zgodnie z właściwością. Ponadto informuje, że w konsekwencji dokonanego zgłoszenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu Komornik na prośbę Wnioskodawcy odprowadza w jego imieniu co miesięczny ryczałt z przychodu z przedmiotowego najmu do urzędu skarbowego, Wnioskodawca zaś 27 stycznia 2012 r. (data nadania listu poleconego) złożył do powyższego urzędu zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu PIT-28 za rok 2011.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie.

Czy powyżej opisany najem w ramach zarządu nieruchomością przez kuratora dla dłużników podlega opodatkowaniu w rozumieniu przepisów prawa podatkowego przywołanych w części D3 tego wniosku i czy Wnioskodawca jako ustanowiony kurator dla tych dłużników obowiązany jest do uiszczania tego podatku z najmu tej nieruchomości stanowiącej własność dłużników.

Zdaniem Wnioskodawcy, pomimo, iż sposób korzystania z powyższych środków z najmu został w sposób enumeratywny zakreślony przez ustawodawcę w art. 940 k.p.c., a w przypadku przedmiotowej sprawy ponadto faktycznie nawet nie otrzymuje żadnych środków z tego tytułu bo są przekazywane bezpośrednio do prowadzącego egzekucję oraz także nie jest właścicielem tej nieruchomości to jednak najem ma miejsce i jest on odpłatny - jest przychód. Wnioskodawca nie znajduje także innej osoby, która miałaby taki podatek uiszczać. Tym bardziej, że to on jako kurator dla dłużników (w tym zarządca tej nieruchomości) spowodował, że najem ma miejsce. Natomiast wątpliwość wzbudza także okoliczność, że pomimo, iż zgodnie z art. 940 k.p.c. zarządza dochodem z nieruchomości pokrywając z niej należności obciążające tą nieruchomość to nie jest przekonany czy w tej sytuacji może mówić o swoim przychodzie i swoim obowiązku jego opodatkowania. W szczególności dlatego, że za pełnione obowiązki kuratora przyznawane jest mu odrębne wynagrodzenie, które podlegać będzie niezależnie opodatkowaniu po tym jak je otrzyma. W dodatku w niniejszym przypadku wynagrodzenie będzie pokryte z zaliczki wierzyciela - wnioskodawcy postępowania egzekucyjnego, a nie jak by też byłoby to możliwe z dochodu z nieruchomości jako jeden z elementów należności pokrywanych z dochodu z tej nieruchomości art. 940 pkt 1 k.p.c.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosownie do brzmienia art. 802 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.), jeżeli miejsce pobytu dłużnika nie jest znane, sąd ustanowi dla niego kuratora z urzędu, gdy egzekucja ma być wszczęta z urzędu, w innych zaś sprawach - na wniosek wierzyciela.

Jak wynika z art. 935 § 1 Kodeksu, zadaniem zarządcy nieruchomości jest wykonywanie czynności potrzebnych do prowadzenia prawidłowej gospodarki nieruchomości w ramach zwykłego zarządu. Zarządca ma również prawo pobierać wszelkie pożytki z nieruchomości i spieniężać je.

Na podstawie art. 940 Kodeksu z dochodów z nieruchomości zarządca pokrywa m.in. koszty egzekucji wraz ze swoim wynagrodzeniem oraz zwrot własnych wydatków, bieżące należności pracowników zatrudnionych w nieruchomości należących do dłużnika, bieżące należności podatkowe z nieruchomości, zobowiązania związane z wykonywaniem zarządu i inne. Z art. 941 Kodeksu wynika, że nadwyżkę dochodów po pokryciu wydatków wymienionych w art. 940 Kodeksu za czas do dnia przejścia nieruchomości na nabywcę zarządca składa na rachunek depozytowy sądu.

Natomiast na gruncie prawa podatkowego należy stwierdzić, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), źródłem przychodu jest między innymi najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Powyższy przepis wyraźnie wskazuje, że najem stanowi źródło przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do treści art. 9a ust. 6 ustawy, dochody osiągane przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6, są opodatkowane na zasadach określonych w ustawie, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Zgodnie z art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.), ustawa reguluje opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym niektórych przychodów (dochodów) osiąganych przez osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - o czym stanowi art. 2 ust. 1a tej ustawy.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca został ustanowiony przez sąd kuratorem dla dłużników, których miejsce pobytu nie było znane i z tego tytułu sprawuje zarząd nieruchomością - mieszkaniem. W dniu 4 listopada 2011 r. zawarł z jednym z lokatorów umowę najmu.

W myśl art. 7 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

W kontekście przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, na tle analizy wskazanych wyżej przepisów stwierdzić należy, że kurator z urzędu (zarządca) pomimo wynajmowania nieruchomości będącej własnością dłużników, których miejsce pobytu nie jest znane nie przejmuje funkcji podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie czynności wykonywanych na rzecz właścicieli nieruchomości. Kurator z urzędu ustanowiony przez sąd nie jest zatem podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wynajmu nieruchomości przez niego zarządzanej, a w konsekwencji nie ciąży na nim obowiązek odprowadzania podatku dochodowego od przychodu (dochodu) z tego tytułu. W takim przypadku, pomimo, że interesy dłużników reprezentowane są przez kuratora i istnieje przedmiot najmu, nie wystąpi po jego stronie obowiązek podatkowy.

Wniosek w pozostałym zakresie zostanie rozpatrzony odrębnym pismem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu; ul. Św. Jakuba 20; 87-100 Toruń.