ITPB1/415-1138/11/AK - Obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 10 listopada 2011 r. (data wpływu 15 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika - jest prawidłowe.

W dniu 15 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca - Spółdzielnia Mieszkaniowa - prowadzi działalność gospodarczą na podstawie Statutu, ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo Spółdzielcze (Dz. U. z 1982 r. Nr 30, poz. 210 z późn. zm.), ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 4, poz. 27 z późn. zm.) oraz innych ustaw.

Przedmiotem prowadzonej działalności jest m.in. zarządzanie zasobami mieszkaniowymi i użytkowymi oraz zarządzanie majątkiem własnym, majątkiem wspólnym i nieruchomościami w administracji na podstawie umów zawartych z właścicielami (współwłaścicielem) tych nieruchomości.

W celu lepszej ściągalności długu Wnioskodawca wdrożył procedury windykacyjne umożliwiające dłużnikom odpracowanie zaległości. Z dłużnikami, których zaległości powstały w wyniku niepłacenia opłat za lokal, o których mowa w art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych zawierane będą porozumienia dające możliwość odpracowania zapłaty za ww. opłaty. Jego przedmiotem będzie świadczenie różnych czynności zastępczych w zamian za opłaty przy pracach porządkowych na osiedlach, tj. przy pielęgnacji terenów zielonych i odśnieżaniu w okresie zimy. Wartość świadczenia nie będzie wyższa niż porównywalna wartość prac wynikających z zawartych umów o odpracowanie zaległości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy świadczenia rzeczowe zastępujące płatność pieniężną, a w tym przypadku spłaty długu przez dłużnika poprzez odpracowanie go, nie stanowi źródła przychodów, a zatem płatnik nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne, a tym samym świadczenie rzeczowe zastępujące płatność pieniężną nie stanowi źródła przychodów, a zatem płatnik nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy, także na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odpracowanie przez dłużnika zaległych opłat czynszowych w formie świadczenia różnego rodzaju prac na rzecz Wnioskodawcy, czyli świadczenie w miejsce wykonywania, nie będzie skutkowało u dłużnika powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie, Wnioskodawca nie będzie miał obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 2 tej ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Z kolei, w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z treści art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) wynika, iż:

* członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu (ust. 1),

* osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, są obowiązane uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 5 (ust. 1¹),

* członkowie spółdzielni będący właścicielami lokali są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu (ust. 2),

* członkowie spółdzielni, którzy oczekują na ustanowienie na ich rzecz spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego albo prawa odrębnej własności lokalu, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów budowy lokali przez wnoszenie wkładów mieszkaniowych lub budowlanych. Od chwili postawienia im lokali do dyspozycji uiszczają oni opłaty określone w ust. 1 albo 2 (ust. 3),

* właściciele lokali niebędący członkami spółdzielni są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych. Są oni również obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni, które są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby zamieszkujące w określonych budynkach lub osiedlu. Obowiązki te wykonują przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 5 (ust. 4).

Z cytowanego powyżej przepisu art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wynika, iż wymienione w nim osoby są obowiązane do uiszczania opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Jeżeli natomiast osoby te nie uiszczają ww. opłat, stają się dłużnikami Spółdzielni Mieszkaniowej.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym dłużnicy będący osobami fizycznymi będą zawierać z Wnioskodawcą porozumienia dające możliwość odpracowania zapłaty za użytkowanie lokalu mieszkalnego. Jego przedmiotem będzie świadczenie różnych czynności zastępczych w zamian za opłaty przy pracach porządkowych na osiedlach tj. przy pielęgnacji terenów zielonych i odśnieżaniu terenu w okresie zimy. Wnioskodawca nadmienia, że wartość świadczenia nie będzie wyższa niż porównywalna wartość prac wynikających z zawartych umów o odpracowanie zaległości.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem niniejszego jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku powstałego z tytułu zaległego czynszu) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dłużnik - najemca, nie uzyska przychodów podlegających opodatkowaniu, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy.

W świetle powyższego, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, zwolnienie dłużnika z opłat za użytkowanie lokalu mieszkalnego w zamian za odpracowanie zaległych opłat nie powoduje dla dłużnika powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu, a w związku z tym wierzyciel - Wnioskodawca nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Jednocześnie informuje się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Oznacza to, że niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy w zakresie obowiązków płatnika i nie wywołuje skutków prawnych dla innych podmiotów (podatników).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.