IPTPP2/443-869/12-2/JN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 10 października 2012 r. (data wpływu 10 października 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego na podstawie wystawionych przez Sprzedającego faktur korygujących do faktur zaliczkowych - jest prawidłowe.

W dniu 10 października 2012 r. wpłynął wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego na podstawie wystawionych przez Sprzedającego faktur korygujących do faktur zaliczkowych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej: "Spółka" bądź "Kupujący") w sierpniu 2010 r. zawarł w formie aktu notarialnego z jednym ze swoich dotychczasowych kontrahentów - (dalej "Sprzedający") -świadczącym na rzecz Wnioskodawcy usługi w zakresie ochrony obiektów - umowę przedwstępną nabycia nieruchomości. Na mocy tej umowy Wnioskodawca zobowiązał się kupić przedmiotową nieruchomość za określoną w umowie cenę w terminie do dnia 31 marca 2012 r.

W tej samej umowie strony rozwiązały wcześniejszą umowę przedwstępną dotyczącą tej samej nieruchomości, która zawarta była w styczniu 2010 r. - na mocy tej umowy Spółka dokonała płatności tytułem zadatku na poczet ceny w kwocie stanowiącej 42% ceny. Warunki zapłaty ceny (zadatku na poczet ceny) określone na nowo w umowie z sierpnia 2010 r. ustalono w sposób następujący:

Dodatkowym warunkiem koniecznym do zawarcia umowy przyrzeczonej było przedstawienie przez Sprzedającego ostatecznej decyzji Wójta Gminy właściwego dla miejsca położenia nieruchomości o warunkach zabudowy, które umożliwić miały budowę osiedla domków jednorodzinnych wraz z infrastrukturą techniczną. W wykonaniu postanowień umowy przedwstępnej Spółka dokonała na rzecz Sprzedającego szeregu płatności tytułem zadatku na poczet ceny nieruchomości będącej przedmiotem umowy - wpłaty te stanowiły łącznie ponad 62% uzgodnionej między stronami ceny.

Wpłaty dokonane przez Spółkę na poczet ceny zostały udokumentowane przez Sprzedającego następującymi fakturami zaliczkowymi:

W oparciu o wyżej wskazane faktury, Spółka dokonała obniżenia kwoty należnego podatku od towarów i usług o kwotę podatku naliczonego w łącznej kwocie 110.001,24 zł.

Z uwagi na fakt nieuzyskania przez Sprzedającego decyzji Wójta Gminy o warunkach zabudowy, której warunki satysfakcjonowałyby Kupującego, strony umowy przedwstępnej z sierpnia 2010 r. zgodnie postanowiły o rozwiązaniu tejże umowy i dokonaniu wzajemnych rozliczeń. W akcie notarialnym z sierpnia 2012 r. strony rozwiązały wspominaną wyżej umowę przedwstępną z sierpnia 2010 r. i ustaliły sposób zwrotu na rzecz Spółki kwoty zadatku uiszczonego przez nią na rzecz Sprzedającego. Ustalono, że dotychczas zapłacony zadatek w kwocie stanowiącej ponad 62% uzgodnionej między stronami ceny zostanie rozliczony w formie kompensat z wierzytelnościami Sprzedającego względem Spółki wynikających z tytułu należności za świadczone przez Sprzedającego usługi polegające na ochronie zakładu produkcyjnego Spółki. Ustalono ponadto, że kompensaty te będą dokonywane w okresach miesięcznych, a ostatnia taka kompensata zostanie dokonana w maju 2015 r. Spółka oświadczyła także, że po podpisaniu aktu notarialnego rozwiązującego umowę przedwstępną z sierpnia 2010 r. dokona stosownych kompensat za okres II-VII 2012 r.

W dniu 23 sierpnia 2012 r. Sprzedający wystawił faktury korygujące do wyżej opisanych faktur zaliczkowych. We wszystkich fakturach zaliczkowych Sprzedający dokonał korekty kwot otrzymanych uprzednio od Sprzedającego w ten sposób, że odnośnie ceny w rubryce "jest po korekcie" w każdej z faktur wpisano wartość "0,00 zł". Sprzedający w żaden sposób nie odniósł się do takiego sposobu wystawienia faktur zaliczkowych, w szczególności w odniesieniu do postanowień umownych dotyczących sukcesywnych kompensat - zamiast tego dokonał jednorazowej korekty wszystkich faktur zaliczkowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca zobowiązany będzie do dokonania korekty naliczonego podatku VAT na podstawie wystawionych przez Sprzedającego faktur korygujących do faktur zaliczkowych mimo braku dokonania przez Sprzedającego faktycznego zwrotu określonych w tych fakturach korygujących kwot zadatku.

Zdaniem Wnioskodawcy, dopóki Sprzedający nie dokona na rzecz Spółki faktycznego zwrotu kwoty zadatku (w całości lub części w drodze wzajemnej kompensaty wierzytelności), w świetle przepisu art. 29 ust. 4a ustawy o podatku od towarów i usług nie będzie on uprawniony do wystawienia faktury korygującej. Co za tym idzie, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty VAT naliczonego.

Otrzymanie zaliczki (zadatku) wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego, a zatem wystawienie faktury korygującej uzależnione jest od faktycznego zwrotu otrzymanego zadatku. Dopiero z chwilą zwrotu przekazanych środków pieniężnych Sprzedający może wystawić fakturę korygującą, a czynność ta wywoła u niego obowiązek zmniejszenia obrotu stanowiącego podstawę opodatkowania, zgodnie z dyspozycją art. 29 ust. 4 i 4a ustawy o podatku od towarów i usług.

Otrzymane przez Wnioskodawcę faktury korygujące wystawione przez Sprzedającego przed dokonaniem faktycznego zwrotu zadatku nie rodzą zatem po stronie Wnioskodawcy obowiązku korekty naliczonego podatku VAT.

Stanowisko takie znalazło potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 8 marca 2010 r. sygn. IPPP1/443-1363/09-4/AW, która dotyczyła podobnego stanu faktycznego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast, jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Podstawowy warunek uzależniający prawo do odliczenia podatku naliczonego zawarty jest w art. 86 ust. 1 ustawy. Wyraża on ogólną zasadę, zgodnie z którą, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:

- z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Stosownie do treści art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18.

W myśl art. 86 ust. 10a ustawy, w przypadku gdy nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, o której mowa w art. 29 ust. 4a lub 4c, jest on obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę korektę faktury otrzymał. Jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.

Stosownie do postanowień art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności.

Przepis art. 29 ust. 1 ustawy stanowi, że podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Jak wynika z art. 29 ust. 2 ustawy, w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.

W świetle art. 29 ust. 4 ustawy, podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4b.

W myśl art. 29 ust. 4a ustawy, w przypadku gdy podstawa opodatkowania ulega zmniejszeniu w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze, obniżenia podstawy opodatkowania podatnik dokonuje pod warunkiem posiadania, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, potwierdzenia otrzymania korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługi korekty faktury po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia korekty faktury za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Na podstawie art. 106 ust. 3 ustawy, przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Analiza powołanych wyżej przepisów wskazuje, że podatnicy są obowiązani dokumentować zdarzenia gospodarcze fakturami VAT. Faktura VAT jest dokumentem sformalizowanym (potwierdzającym zaistnienie określonej zaszłości gospodarczej), który powinien spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury VAT zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt nabycia określonych towarów lub usług czy też otrzymania zaliczki.

W praktyce w obrocie gospodarczym zdarzają się sytuacje, w których należy skorygować uprzednio wystawiony i wprowadzony do obrotu prawnego dokument.

Zasady wystawiania faktur korygujących określone zostały w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), zwanego dalej rozporządzeniem.

W myśl § 10 ust. 1 rozporządzenia, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Według § 13 ust. 1 tego rozporządzenia, w przypadku gdy po wystawieniu faktury udzielono rabatów określonych w art. 29 ust. 4 ustawy, podatnik udzielający rabatu wystawia fakturę korygującą.

Stosownie do § 13 ust. 5 ww. rozporządzenia, przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku:

Zatem, w przypadku zwrotu nabywcy zaliczek, przedpłat, zadatków lub rat, podlegających opodatkowaniu, podatnik zwracający środki pieniężne z wymienionego tytułu, zobowiązany jest wystawić fakturę korygującą. Omawiany przepis § 13 rozporządzenia odnosi zatem obowiązek wystawienia faktury korygującej do sytuacji polegającej na zwrocie przez podatnika kwot stanowiących zapłaconą ratę należności.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w sierpniu 2010 r. zawarł w formie aktu notarialnego z jednym ze swoich dotychczasowych kontrahentów - (dalej "Sprzedający") -świadczącym na rzecz Wnioskodawcy usługi w zakresie ochrony obiektów - umowę przedwstępną nabycia nieruchomości. Na mocy tej umowy Wnioskodawca zobowiązał się kupić przedmiotową nieruchomość za określoną w umowie cenę w terminie do dnia 31 marca 2012 r. W tej samej umowie strony rozwiązały wcześniejszą umowę przedwstępną dotyczącą tej samej nieruchomości, która zawarta była w styczniu 2010 r. - na mocy tej umowy Spółka dokonała płatności tytułem zadatku na poczet ceny w kwocie stanowiącej 42% ceny.

Dodatkowym warunkiem koniecznym do zawarcia umowy przyrzeczonej było przedstawienie przez Sprzedającego ostatecznej decyzji Wójta Gminy właściwego dla miejsca położenia nieruchomości o warunkach zabudowy, które umożliwić miały budowę osiedla domków jednorodzinnych wraz z infrastrukturą techniczną. W wykonaniu postanowień umowy przedwstępnej Spółka dokonała na rzecz Sprzedającego szeregu płatności tytułem zadatku na poczet ceny nieruchomości będącej przedmiotem umowy - wpłaty te stanowiły łącznie ponad 62% uzgodnionej między stronami ceny. W oparciu o faktury zaliczkowe, Spółka dokonała obniżenia kwoty należnego podatku od towarów i usług o kwotę podatku naliczonego.

Z uwagi na fakt nieuzyskania przez Sprzedającego decyzji Wójta Gminy o warunkach zabudowy, której warunki satysfakcjonowałyby Kupującego, strony umowy przedwstępnej z sierpnia 2010 r. zgodnie postanowiły o rozwiązaniu tejże umowy i dokonaniu wzajemnych rozliczeń. W akcie notarialnym z sierpnia 2012 r. strony rozwiązały wspominaną wyżej umowę przedwstępną z sierpnia 2010 r. i ustaliły sposób zwrotu na rzecz Spółki kwoty zadatku uiszczonego przez nią na rzecz Sprzedającego. Ustalono, że dotychczas zapłacony zadatek w kwocie stanowiącej ponad 62% uzgodnionej między stronami ceny zostanie rozliczony w formie kompensat z wierzytelnościami Sprzedającego względem Spółki wynikających z tytułu należności za świadczone przez Sprzedającego usługi polegające na ochronie zakładu produkcyjnego Spółki. Ustalono ponadto, że kompensaty te będą dokonywane w okresach miesięcznych, a ostatnia taka kompensata zostanie dokonana w maju 2015 r. Spółka oświadczyła także, że po podpisaniu aktu notarialnego rozwiązującego umowę przedwstępną z sierpnia 2010 r. dokona stosownych kompensat za okres II-VII 2012 r.

W dniu 23 sierpnia 2012 r. Sprzedający wystawił faktury korygujące do wyżej opisanych faktur zaliczkowych. We wszystkich fakturach zaliczkowych Sprzedający dokonał korekty kwot otrzymanych uprzednio od Sprzedającego w ten sposób, że odnośnie ceny w rubryce "jest po korekcie" w każdej z faktur wpisano wartość "0,00 zł". Sprzedający w żaden sposób nie odniósł się do takiego sposobu wystawienia faktur zaliczkowych, w szczególności w odniesieniu do postanowień umownych dotyczących sukcesywnych kompensat - zamiast tego dokonał jednorazowej korekty wszystkich faktur zaliczkowych.

Mając na uwadze powyższy opis sprawy oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że § 13 rozporządzenia wyraźnie wskazuje jakie okoliczności zobowiązują podatnika do wystawienia faktury korygującej. Uzależniają to od wystąpienia sytuacji enumeratywnych wskazanych w tym przepisie. Sytuacją taką jest m.in. zwrot zaliczki podlegającej opodatkowaniu. W tym zakresie podatnik nie ma uprawnień do swobodnego działania, może je podjąć tylko w razie spełnienia przesłanek określonych w cytowanym przepisie. W związku z powyższym jedynym warunkiem uzasadniającym prawidłowe wystawienie przez podatnika faktury korygującej jest zaistnienie faktycznego zwrotu zaliczki podlegającej opodatkowaniu, w następstwie czego zmniejszony zostaje obrót.

Otrzymanie zaliczki wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego więc analogicznie wystawienie faktury korygującej uzależnione jest od faktycznego zwrotu otrzymanej zaliczki.

Zatem, tylko w przypadku dokonania zwrotu zaliczek, również poprzez kompensatę wierzytelności, kontrahent zobowiązany jest wystawić fakturę korygującą, która stanowi podstawę do zmniejszenia podatku naliczonego przez wpłacającego zaliczkę.

Reasumując, w przedmiotowej sytuacji, w przypadku braku dokonania zwrotu uprzednio wpłaconych przez Wnioskodawcę kwot zadatku, Zainteresowany nie ma prawa do dokonania korekty podatku naliczonego na podstawie wystawionych przez Sprzedającego faktur korygujących do faktur zaliczkowych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie zauważa się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna nie wywiera zatem skutku prawnego dla kontrahenta Wnioskodawcy.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Końcowo należy wskazać, że od 1 stycznia 2013 r. weszły w życie przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2012 r. poz. 1428).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.