IPTPP2/443-504/13-4/KW - Możliwość opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności przekazania części wierzytelności z majątku spółki do majątku osobistego wspólników.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28 maja 2013 r. (data wpływu 21 czerwca 2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 5 września 2013 r. (data wpływu 6 września 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania czynności przekazania części wierzytelności z majątku Spółki do majątku osobistego wspólników - jest prawidłowe.

W dniu 21 czerwca 2013 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania czynności przekazania części wierzytelności z majątku Spółki do majątku osobistego wspólników.

Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 5 września 2013 r. poprzez doprecyzowanie opisu sprawy i przeformułowanie pytania.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

X Spółka Jawna (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) posiada siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT prowadzącym działalność między innymi w zakresie świadczenia usług pośrednictwa finansowego i usług księgowych.

Spółka w ramach swojego majątku posiada wierzytelność wobec spółki kapitałowej, którą nabyła od banku. Wierzytelność nabyta została z dyskontem, gdyż wydatki na jej nabycie były mniejsze niż jej wartość nominalna.

Obecnie, na mocy uchwały, planowane jest nieodpłatne wycofanie części wierzytelności do majątku osobistego wspólników Wnioskodawcy. Udziały wspólników w wycofanej części wierzytelności powinny odpowiadać ich udziałom w Spółce. Przesunięcie wierzytelności z majątku Spółki do majątku osobistego wspólników jest związane z restrukturyzacją grupy kapitałowej, do której należy Spółka. Restrukturyzacja ma na celu ograniczenie ryzyka, jakie występuje po stronie spółek należących do grupy oraz zminimalizowanie ewentualnych wydatków poprzez uporządkowanie struktury wewnętrznej grupy.

Wycofanie części wierzytelności z majątku Wnioskodawcy nie będzie się wiązać ze zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólników w Spółce oraz nie spowoduje zaniechania prowadzenia działalności przez Spółkę.

W tak przedstawionym stanie faktycznym, Wnioskodawca pragnie dokonać potwierdzenia podatkowego traktowania wycofania części wierzytelności z majątku Spółki do majątku osobistego wspólników.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku).

Czy wycofanie części wierzytelności z majątku Spółki do majątku osobistego wspólników Wnioskodawcy będzie czynnością neutralną dla celów podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, wycofanie części wierzytelności z majątku Spółki do majątku osobistego wspólników nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT.

Rozpatrując konsekwencje podatkowe wycofania składników majątku ze Spółki na cele osobiste wspólników na gruncie ustawy o VAT, przede wszystkim należy zauważyć, że w omawianej sytuacji strony transakcji nie występują w charakterze podatników VAT. W świetle art. 15 ust. 1 omawianej ustawy, podatnikami są jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Z treści art. 15 ust. 2 ustawy o VAT wynika natomiast, że działalnością gospodarczą jest wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Zdaniem Wnioskodawcy, czynność polegająca na wycofaniu wierzytelności z majątku Spółki do majątku osobistego wspólników nie nosi znamion działalności gospodarczej.

W myśl art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Zgodnie zaś z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT za odpłatną dostawę towarów uznaje się także nieodpłatne przekazanie towarów na cele osobiste wspólników, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów. Należy jednak zauważyć, że wierzytelność nie spełnia definicji towaru zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, w świetle której za towary uznaje się rzeczy oraz ich części oraz wszelkie postacie energii. Tym samym, rozpatrywanie czy w przypadku wycofania wierzytelności z majątku Wnioskodawcy do majątku osobistego wspólników dochodzi do nieodpłatnego przekazania zrównanego na gruncie ustawy o VAT z odpłatną dostawą towarów wydaje się bezprzedmiotowe.

Ustawa o VAT nie doprecyzowuje, co należy uznawać za usługę, jednakże w art. 8 ust. 1 zawiera wskazanie, zgodnie z którym każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów jest świadczeniem usług. Warto zaznaczyć, że możliwość uznania danej czynność za odpłatne świadczenie usług zależy od występowania pomiędzy stronami stosunku prawnego, na mocy którego wykonywana jest usługa. Z samej istoty takiego stosunku wynika, że usługodawca wykonuje świadczenie, w zamian za które otrzymuje wynagrodzenie, w formie zapłaty lub świadczenia wzajemnego. Wycofanie wierzytelności z majątku Spółki do majątku osobistego wspólników nie stanowi odpłatnego świadczenia usług, ponieważ w wyniku tej czynności nie powstają żadne wzajemne zobowiązania pomiędzy stronami. Ponadto, nie zachodzą przesłanki, nakazujące uznać wycofanie wierzytelności za odpłatne świadczenie usług zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, który wskazuje, że odpłatnym świadczeniem usług jest nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste wspólników do celów innych, niż działalność gospodarcza. W rozpatrywanej sytuacji, Wnioskodawca nie będzie świadczył bowiem na rzecz wspólników żadnej usługi, podobnie wspólnicy nie będą świadczyć usług na rzecz Wnioskodawcy, ponieważ dochodzi jedynie do przesunięcia wierzytelności pomiędzy majątkiem Spółki a majątkiem wspólników.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że wycofanie wierzytelności z majątku Spółki do majątku wspólników będzie neutralne na gruncie ustawy o VAT.

Co ważne, w ocenie Wnioskodawcy powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych organów podatkowych (przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji podatkowej z dnia 28 marca 2013 r., nr ITPP2/443-30/13/AD; interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 15 czerwca 2012 r., nr ILPP1/443-224/12-4/MK).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Według art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 7 ust. 2 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, szczególności:

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Stosownie do treści art. 8 ust. 2 ustawy za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu.

Podsumowując, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami w ustawie z dnia 23 kwietnia 196 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

Stosownie do treści art. 509 § 1 ustawy - Kodeks cywilny, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).

Z powyższego wynika, iż wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Wobec tego wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca będący zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, posiadający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, prowadzi działalność między innymi w zakresie świadczenia usług pośrednictwa finansowego i usług księgowych. Spółka w ramach swojego majątku posiada wierzytelność wobec spółki kapitałowej, którą nabyła od banku. Wierzytelność nabyta została z dyskontem, gdyż wydatki na jej nabycie były mniejsze niż jej wartość nominalna. Obecnie, na mocy uchwały, planowane jest nieodpłatne wycofanie części wierzytelności do majątku osobistego wspólników Wnioskodawcy. Udziały wspólników w wycofanej części wierzytelności powinny odpowiadać ich udziałom w Spółce. Przesunięcie wierzytelności z majątku Spółki do majątku osobistego wspólników jest związane z restrukturyzacją grupy kapitałowej, do której należy Spółka. Restrukturyzacja ma na celu ograniczenie ryzyka, jakie występuje po stronie spółek należących do grupy oraz zminimalizowanie ewentualnych wydatków poprzez uporządkowanie struktury wewnętrznej grupy. Wycofanie części wierzytelności z majątku Wnioskodawcy nie będzie się wiązać ze zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólników w Spółce oraz nie spowoduje zaniechania prowadzenia działalności przez Spółkę.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że przedmiotowa wierzytelność jest wierzytelnością pieniężną (umowa pożyczki/kredytu) i nie jest wierzytelnością trudną, co do której może istnieć wątpliwość co do ściągnięcia długu. W związku z wycofaniem z majątku Wnioskodawcy części wierzytelności, Zainteresowany nie przekaże wspólnikom Spółki żadnego dodatkowego wynagrodzenia, a na wspólnikach Spółki nie będą ciążyły obowiązki dokonywania jakichkolwiek dodatkowych świadczeń względem Wnioskodawcy. Pomiędzy Zainteresowanym a każdym ze wspólników Spółki nie istnieje jakikolwiek dodatkowy stosunek prawny rodzący obowiązek przekazania jakiegokolwiek wynagrodzenia na rzecz wspólników Spółki, w związku z wycofaniem lub ewentualną egzekucją ww. części wierzytelności. W stosunku do przedmiotowej wierzytelności nie toczy się żadne postępowanie, w tym egzekucyjne i upadłościowe.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że czynność przekazania części wierzytelności z majątku Wnioskodawcy do majątku osobistego wspólników Spółki, nie będzie podlegać u Zainteresowanego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wierzytelności nie spełniają definicji towaru, określonej w art. 2 pkt 6 ustawy, a więc tym samym przeniesienie ich z majątku Spółki do majątku osobistego wspólników, nie stanowi dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Przekazanie części przedmiotowej wierzytelności z majątku Spółki (dotychczasowego wierzyciela) do majątku osobistego wspólników Wnioskodawcy nie będzie również po stronie Zainteresowanego świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności - niezależnie od tego, czy jest to wierzytelność własna, czy nabyta - jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Wobec powyższego, przekazanie części wierzytelności z majątku Wnioskodawcy do majątku osobistego wspólników Spółki będzie po stronie Zainteresowanego czynnością, pozostającą poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług, która nie mieści się w powołanym powyżej art. 5 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnośnie powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Ponadto zauważa się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna wywiera zatem skutek prawny wyłącznie dla Wnioskodawcy.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.